UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

łkać

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	łkam	łkamy
2 os.	łkasz	łkacie
3 os.	łka	łkają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łkałem +(e)m łkał	łkałam +(e)m łkała	łkałom +(e)m łkało	łkaliśmy +(e)śmy łkali	łkałyśmy +(e)śmy łkały
2 os.	łkałeś +(e)ś łkał	łkałaś +(e)ś łkała	łkałoś +(e)ś łkało	łkaliście +(e)ście łkali	łkałyście +(e)ście łkały
3 os.	łkał	łkała	łkało	łkali	łkały

bezosobnik: łkano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę łkał będę łkać	będę łkała będę łkać	będę łkało będę łkać	będziemy łkali będziemy łkać	będziemy łkały będziemy łkać
2 os.	będziesz łkał będziesz łkać	będziesz łkała będziesz łkać	będziesz łkało będziesz łkać	będziecie łkali będziecie łkać	będziecie łkały będziecie łkać
3 os.	będzie łkał będzie łkać	będzie łkała będzie łkać	będzie łkało będzie łkać	będą łkali będą łkać	będą łkały będą łkać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		łkajmy
2 os.	łkaj	łkajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łkałbym bym łkał	łkałabym bym łkała	łkałobym bym łkało	łkalibyśmy byśmy łkali	łkałybyśmy byśmy łkały
2 os.	łkałbyś byś łkał	łkałabyś byś łkała	łkałobyś byś łkało	łkalibyście byście łkali	łkałybyście byście łkały
3 os.	łkałby by łkał	łkałaby by łkała	łkałoby by łkało	łkaliby by łkali	łkałyby by łkały

bezosobnik: łkano by

bezokolicznik: łkać

imiesłów przysłówkowy współczesny: łkając

gerundium: łkanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łkanie	łkania
D.	łkania	łkań
C.	łkaniu	łkaniom
B.	łkanie	łkania
N.	łkaniem	łkaniami
Ms.	łkaniu	łkaniach
W.	łkanie	łkania

imiesłów przymiotnikowy czynny: łkający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łkający	łkający	łkający	łkające	łkająca
D.	łkającego	łkającego	łkającego	łkającego	łkającej
C.	łkającemu	łkającemu	łkającemu	łkającemu	łkającej
B.	łkającego	łkającego	łkający	łkające	łkającą
N.	łkającym	łkającym	łkającym	łkającym	łkającą
Ms.	łkającym	łkającym	łkającym	łkającym	łkającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łkający	łkający	łkające	łkające
D.	łkających	łkających	łkających	łkających
C.	łkającym	łkającym	łkającym	łkającym
B.	łkających	łkających	łkających	łkające
N.	łkającymi	łkającymi	łkającymi	łkającymi
Ms.	łkających	łkających	łkających	łkających

Pochodzenie

płn. psł. *lъkati 'wydawać krótkie, urywane dźwięki (przy płaczu, szlochaniu, połykaniu, utrudnionym oddychaniu)'

1. jak dziecko

Definicja

książk.

płacząc, wydawać urywane dźwięki i zachłystywać się powietrzem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

kobieta łka
cicho, głośno łkać
łkanie wstrząsa kimś
łkać jak dziecko
zacząć łkać; powstrzymywać, tłumić łkanie; wybuchnąć łkaniem
spazmatyczne łkanie

Cytaty

	Oparłem głowę na jej ramieniu i zacząłem łkać jak dziecko. źródło: NKJP: Mieczysław Jałowiecki: Na skraju imperium, 2000
	Łkała głośno, a łzy spływały jej po twarzy jak z konewki. źródło: NKJP: Jaga Rydzewska: Gwiazdomorze, 2006
	– Nie, Sajronie. Nie możesz umrzeć. Nie tak, nie ty – łkała kobieta. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	Tłumiąc łkanie, wycedziłem szeptem: - Aliosza... źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958
	Słychać było tylko szybkie oddechy, krótkie, spazmatyczne łkania i chrzęst palców wyłamywanych. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Składnia

łkać

MOWA WPROST

2. o gitarze

Definicja

książk.

wydawać smutne odgłosy, przypominające czyjeś łkanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

gitara łka;
łkanie skrzypiec
cicho łkać

Cytaty

	Po wodzie płynie cichy śpiew, w cieniu drzew łka cicho wiatr [...]. źródło: NKJP: Internet
	Struny gitary łkały żałośnie, a kapitan mówił dalej głosem nabrzmiałym smutkiem [...]. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1985
	Festiwal Kultury Żydowskiej. Wybuchał na krótko porywającymi melodiami starych pieśni, łkaniem skrzypiec, świecił ogniem szabasowych świeczek i gasł. źródło: NKJP: Goście pana Wojciecha, Dziennik Polski, 2003-10-25
	Fortepian, bębny, łkająca gitara i dziwne, niepokojące słowa: „To dzieci stoją tutaj / Z rękami wyciągniętymi ku niebu [...]” źródło: NKJP: Jerzy Skarżyński: Niezapomniane płyty historii rocka (298), Dziennik Polski, 2008-02-09

3. w duszy

Definicja

książk.

być silnie odczuwanym jako bliżej nieokreślony smutek, tęsknota lub podobna emocja

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

łkać w duszy, w sercu

Cytaty

Coś w piersiach drży
i w sercu łka...

źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, 1984

Grają na gitarach i skrzypcach, a głosy mają takie, że miejscowemu sołtysowi coś zaczyna w duszy łkać.

źródło: NKJP: Jerzy Danilewicz: Zjawy na jawie, Polityka, 2009-02-28

Smętna tęsknoty struna
W sercu mym zaczyna łkać.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

łkać

w CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 06.08.2018