Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
urągam |
urągamy |
|||
| 2 os. |
urągasz |
urągacie |
|||
| 3 os. |
urąga |
urągają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
urągałem +(e)m urągał |
urągałam +(e)m urągała |
urągałom +(e)m urągało |
urągaliśmy +(e)śmy urągali |
urągałyśmy +(e)śmy urągały |
| 2 os. |
urągałeś +(e)ś urągał |
urągałaś +(e)ś urągała |
urągałoś +(e)ś urągało |
urągaliście +(e)ście urągali |
urągałyście +(e)ście urągały |
| 3 os. |
urągał |
urągała |
urągało |
urągali |
urągały |
bezosobnik: urągano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę urągał będę urągać |
będę urągała będę urągać |
będę urągało będę urągać |
będziemy urągali będziemy urągać |
będziemy urągały będziemy urągać |
| 2 os. |
będziesz urągał będziesz urągać |
będziesz urągała będziesz urągać |
będziesz urągało będziesz urągać |
będziecie urągali będziecie urągać |
będziecie urągały będziecie urągać |
| 3 os. |
będzie urągał będzie urągać |
będzie urągała będzie urągać |
będzie urągało będzie urągać |
będą urągali będą urągać |
będą urągały będą urągać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
urągajmy |
|
| 2 os. |
urągaj |
urągajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
urągałbym bym urągał |
urągałabym bym urągała |
urągałobym bym urągało |
urągalibyśmy byśmy urągali |
urągałybyśmy byśmy urągały |
| 2 os. |
urągałbyś byś urągał |
urągałabyś byś urągała |
urągałobyś byś urągało |
urągalibyście byście urągali |
urągałybyście byście urągały |
| 3 os. |
urągałby by urągał |
urągałaby by urągała |
urągałoby by urągało |
urągaliby by urągali |
urągałyby by urągały |
bezosobnik: urągano by
bezokolicznik: urągać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
urągając
gerundium: urąganie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | urąganie |
urągania |
| D. | urągania |
urągań |
| C. | urąganiu |
urąganiom |
| B. | urąganie |
urągania |
| N. | urąganiem |
urąganiami |
| Ms. | urąganiu |
urąganiach |
| W. | urąganie |
urągania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: urągający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | urągający |
urągający |
urągający |
urągające |
urągająca |
| D. | urągającego |
urągającego |
urągającego |
urągającego |
urągającej |
| C. | urągającemu |
urągającemu |
urągającemu |
urągającemu |
urągającej |
| B. | urągającego |
urągającego |
urągający |
urągające |
urągającą |
| N. | urągającym |
urągającym |
urągającym |
urągającym |
urągającą |
| Ms. | urągającym |
urągającym |
urągającym |
urągającym |
urągającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | urągający |
urągający |
urągające |
urągające |
| D. | urągających |
urągających |
urągających |
urągających |
| C. | urągającym |
urągającym |
urągającym |
urągającym |
| B. | urągających |
urągających |
urągających |
urągające |
| N. | urągającymi |
urągającymi |
urągającymi |
urągającymi |
| Ms. | urągających |
urągających |
urągających |
urągających |
Pochodzenie
Z przedrostkiem u- od psł. *rǫgati 'wyśmiewać, szydzić'
1. ludziom
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- urągać Bogu, ludziom
Cytaty
|
Generał urąga Francuzom i przyrzeka, że wybije im z głów nieustanne zajmowanie się wędzonymi śledziami [...]. źródło: NKJP: Eustachy Rylski: Po śniadaniu, 2009 |
|
|
Byle tylko jakichś głupstw nie narobiła. Nie zaczęła urągać ludziom, odgrywać się, straszyć [...]. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005 |
|
|
[...] neony służyły wyłącznie ozdobie miast i dobremu samopoczuciu ich mieszkańców, jak ów kapryśny na wzór primadonny neon z Katowic, który, miast głosić: „Chwała górnikom!”, urągał im: „Chała górnikom!” albo też „Wała górnikom!” zgoła. źródło: NKJP: Zmierzch sztuki ulicy, Dziennik Polski, 2004-03-12 |
|
|
- Cóż ty sobie wyobrażasz, szalona dziewczyno - urągałem [...]. źródło: NKJP: Kornel Makuszyński: Szaleństwa Panny Ewy, 1957 |
Składnia
|
+ | urągać | + |
KOMU
|
|
|
+ | urągać | + |
(KOMU) +
MOWA WPROST
|
2. przyzwoitości
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- zachowanie urągało, warunki urągały
- urągać (ludzkiej) godności, poczuciu (etyki, sprawiedliwości), (wszelkiej) przyzwoitości; powadze czegoś; logice, inteligencji, prawdzie, (zdrowemu) rozsądkowi; normom standardom, wymogom, zasadom
Cytaty
|
[...] badał i opisywał ten [...] świat, używając języka, który często urągał zdrowemu rozsądkowi, przeczył prawom fizyki i nierzadko bywał mętny. źródło: NKJP: Lekcja z Baudrillarda, Polityka, 2007-03-17 |
|
|
Twierdzenie takie urąga prawdzie historycznej. źródło: NKJP: Jan Nowak-Jeziorański: Czym jest zdrada?, Gazeta Wyborcza, 1996-03-04 |
|
|
Lekcje odbywają w trzech znacznie oddalonych od siebie pomieszczeniach. Warunki lokalowe urągają wszelkim normom. Dzieci muszą korzystać z toalet na zewnątrz szkoły [...]. źródło: NKJP: Szansa na szkołę, Dziennik Bałtycki, 2000-05-13 |
|
|
[...] zachowywał się w sposób urągający wszelkim zasadom przyzwoitości . źródło: NKJP: Andrzej Świątek: Henryk Stokłosa sam wymierza prawo, Polska Głos Wielkopolski, 2005-11-07 |
|
|
Załatwianie spraw w dotychczasowej siedzibie urzędu pracy urągało godności ludzkiej. Coś z tym trzeba było już dawno zrobić [...]. źródło: NKJP: Urząd w łaźni, Trybuna Śląska, 2004-01-02 |
Składnia
|
|
+ | urągać | + |
CZEMU
|