Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
utyskuję |
utyskujemy |
|||
2 os. |
utyskujesz |
utyskujecie |
|||
3 os. |
utyskuje |
utyskują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
utyskiwałem +(e)m utyskiwał |
utyskiwałam +(e)m utyskiwała |
utyskiwałom +(e)m utyskiwało |
utyskiwaliśmy +(e)śmy utyskiwali |
utyskiwałyśmy +(e)śmy utyskiwały |
2 os. |
utyskiwałeś +(e)ś utyskiwał |
utyskiwałaś +(e)ś utyskiwała |
utyskiwałoś +(e)ś utyskiwało |
utyskiwaliście +(e)ście utyskiwali |
utyskiwałyście +(e)ście utyskiwały |
3 os. |
utyskiwał |
utyskiwała |
utyskiwało |
utyskiwali |
utyskiwały |
bezosobnik: utyskiwano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę utyskiwał będę utyskiwać |
będę utyskiwała będę utyskiwać |
będę utyskiwało będę utyskiwać |
będziemy utyskiwali będziemy utyskiwać |
będziemy utyskiwały będziemy utyskiwać |
2 os. |
będziesz utyskiwał będziesz utyskiwać |
będziesz utyskiwała będziesz utyskiwać |
będziesz utyskiwało będziesz utyskiwać |
będziecie utyskiwali będziecie utyskiwać |
będziecie utyskiwały będziecie utyskiwać |
3 os. |
będzie utyskiwał będzie utyskiwać |
będzie utyskiwała będzie utyskiwać |
będzie utyskiwało będzie utyskiwać |
będą utyskiwali będą utyskiwać |
będą utyskiwały będą utyskiwać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
utyskujmy |
|
2 os. |
utyskuj |
utyskujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
utyskiwałbym bym utyskiwał |
utyskiwałabym bym utyskiwała |
utyskiwałobym bym utyskiwało |
utyskiwalibyśmy byśmy utyskiwali |
utyskiwałybyśmy byśmy utyskiwały |
2 os. |
utyskiwałbyś byś utyskiwał |
utyskiwałabyś byś utyskiwała |
utyskiwałobyś byś utyskiwało |
utyskiwalibyście byście utyskiwali |
utyskiwałybyście byście utyskiwały |
3 os. |
utyskiwałby by utyskiwał |
utyskiwałaby by utyskiwała |
utyskiwałoby by utyskiwało |
utyskiwaliby by utyskiwali |
utyskiwałyby by utyskiwały |
bezosobnik: utyskiwano by
bezokolicznik: utyskiwać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
utyskując
gerundium: utyskiwanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | utyskiwanie |
utyskiwania |
D. | utyskiwania |
utyskiwań |
C. | utyskiwaniu |
utyskiwaniom |
B. | utyskiwanie |
utyskiwania |
N. | utyskiwaniem |
utyskiwaniami |
Ms. | utyskiwaniu |
utyskiwaniach |
W. | utyskiwanie |
utyskiwania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: utyskujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | utyskujący |
utyskujący |
utyskujący |
utyskujące |
utyskująca |
D. | utyskującego |
utyskującego |
utyskującego |
utyskującego |
utyskującej |
C. | utyskującemu |
utyskującemu |
utyskującemu |
utyskującemu |
utyskującej |
B. | utyskującego |
utyskującego |
utyskujący |
utyskujące |
utyskującą |
N. | utyskującym |
utyskującym |
utyskującym |
utyskującym |
utyskującą |
Ms. | utyskującym |
utyskującym |
utyskującym |
utyskującym |
utyskującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | utyskujący |
utyskujący |
utyskujące |
utyskujące |
D. | utyskujących |
utyskujących |
utyskujących |
utyskujących |
C. | utyskującym |
utyskującym |
utyskującym |
utyskującym |
B. | utyskujących |
utyskujących |
utyskujących |
utyskujące |
N. | utyskującymi |
utyskującymi |
utyskującymi |
utyskującymi |
Ms. | utyskujących |
utyskujących |
utyskujących |
utyskujących |
Pochodzenie
pol. dawne utyskować
st.pol. styskać 'wyrażać niezadowolenie, uskarżać się, narzekać'
Przypuszczalnie podstawę stanowił niezachowany czasownik tyskać < *tyskati, czasownik wielokrotny lub kauzatywny (ze wzdłużeniem rdzennego *ъ w y) od *tъsknǫti 'odczuwać głęboki smutek, przygnębienie zwłaszcza z powodu braku kogoś, czegoś, smucić się' (Bor.).
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | narzekać |
Cytaty
Wuj był mrukowaty i wypowiadał od czasu do czasu oderwane zdania na temat szerzących się w całym mieście strajków, na temat wojny, ale głównie utyskiwał na nieuczciwość stolarzy, których u siebie zatrudniał i których posądzał o kradzież zegarka. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958 |
|
Pod koniec lat 50. prasa utyskiwała na panie, które pojawiały się na balu w banalnych kreacjach, obsypując smokingi i fraki panów „złotym proszkiem” opadającym z włosów. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004 |
|
Niewątpliwie, utyskiwanie nad upadkiem dobrego smaku uchodziłoby dziś za przejaw śmiesznej pretensjonalności, podobnie jak domaganie się respektu dla intelektualnych elit. źródło: NKJP: Mirosław Pęczak: Zalotnicy parobka, 2002-04-13 |
|
Mieszkańcy gminy utyskują, że stan dróg i ulic nadal pozostawia wiele do życzenia. źródło: NKJP: Mirosław Kowalski: O drogach, bibliotece i „Orliku”, Dziennik Polski, 2008-07-19 |
|
– Jak za komuny każą nam czekać – utyskiwali kolejkowicze. źródło: NKJP: Stefan Augustyn: W tłoku po zasiłek, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-04-28 |
|
Prezydent nie może wtórować pisarzowi i utyskiwać, jak to narodowi jest źle. źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Niepotrzebny prorok, Gazeta Wyborcza, 1998-04-24 |
Składnia
+ | utyskiwać | + |
(na KOGO/CO) | (nad CZYM)
|
|
+ | utyskiwać | + |
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|
|
+ | utyskiwać | + |
MOWA WPROST
|