UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

natężyć

Chronologizacja

1633, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. natężę
 natężymy
2 os. natężysz
 natężycie
3 os. natęży
 natężą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. natężyłem
+(e)m natężył
 natężyłam
+(e)m natężyła
 natężyłom
+(e)m natężyło
 natężyliśmy
+(e)śmy natężyli
 natężyłyśmy
+(e)śmy natężyły
2 os. natężyłeś
+(e)ś natężył
 natężyłaś
+(e)ś natężyła
 natężyłoś
+(e)ś natężyło
 natężyliście
+(e)ście natężyli
 natężyłyście
+(e)ście natężyły
3 os. natężył
 natężyła
 natężyło
 natężyli
 natężyły

bezosobnik: natężono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. natężmy
2 os. natęż
 natężcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. natężyłbym
bym natężył
 natężyłabym
bym natężyła
 natężyłobym
bym natężyło
 natężylibyśmy
byśmy natężyli
 natężyłybyśmy
byśmy natężyły
2 os. natężyłbyś
byś natężył
 natężyłabyś
byś natężyła
 natężyłobyś
byś natężyło
 natężylibyście
byście natężyli
 natężyłybyście
byście natężyły
3 os. natężyłby
by natężył
 natężyłaby
by natężyła
 natężyłoby
by natężyło
 natężyliby
by natężyli
 natężyłyby
by natężyły

bezosobnik: natężono by

bezokolicznik: natężyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: natężywszy

gerundium: natężenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: natężony

odpowiednik aspektowy: natężać

Pochodzenie

Zob.  tęgi 

1. działania

Definicja

zwiększyć intensywność czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nasilić

Cytaty

W 1930 r. Niemcy weszły w posiadanie całej już Nadrenii i natężyły akcję propagandową na rzecz odebrania Polsce Pomorza, pozyskując dla tej idei niektórych polityków amerykańskich i brytyjskich.

źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Musimy natężyć działania w zakresie budowy kanalizacji sanitarnej, bo jest to określone dyrektywami unijnymi.

źródło: NKJP: (RK): Dotowana kanalizacja wkrótce zastąpi szamba, Dziennik Bałtycki, 2009-07-31

Propaganda laicystyczno-ateistyczna natężyła swe oddziaływanie na mentalność Polaków.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + natężyć +
CO

2. słuch

Definicja

spowodować, że jakaś zdolność fizyczna lub umysłowa zaczęła działać na najwyższym możliwym poziomie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wytężyć

Połączenia

  • natężyć siły, słuch, umysł, wzrok
  • natężona uwaga

Cytaty

Natężył umysł, by zrozumieć, co się stało.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Szanowni towarzysze! - natężył nieco głos.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948

Wystarczy natężyć słuch, by posłyszeć żałosny płacz cieni z 1899, pierwszych mieszkańców pięciopokojowego apartamentu!

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1977

Natężywszy wzrok, widzieliśmy nawet uderzenia kul, padających z rozpryskiem do wody w pobliżu walczących.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954

W każde ich słowo kraj wsłuchiwał się z natężoną uwagą.

źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Niepotrzebny prorok, Gazeta Wyborcza, 1998-04-24

Składnia

bez ograniczeń + natężyć +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 28.06.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN