Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *chapati 'łapać, chwytać, porywać'
Czas. wielokrotny od psł. * chopiti 'złapać, schwytać', który jest pochodzenia dźwiękonaśladowczego.
1. chwytać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
Relacje znaczeniowe
synonimy: | chłapać |
Cytaty
Piesek jest bardzo przestraszony. Podchodzę go potrzymać i ucieszyć, aż koleżanka będzie robić zastrzyk, i tu szczeniak chapie mnie zębami za rękaw. źródło: Internet: womanadvice.pl/wzruszajaca-historia-na-pamiec-o-najbardziej-oddanym-przyjacielu |
|
[...] mój kot mnie chapie w pięciu momentach życiowych: kiedy chcę go pogłaskać, kierując swoją rękę na niego z góry [...]; źródło: Internet: f.kafeteria.pl/temat/f5/agresywny-kot-syberyjski-juz-nie-wiem-gdzie-szukac-pomocy-help-p_4353922 |
|
Mnie rottweiler do pilnowania czegokolwiek niepotrzebny. Nie dotyczy mnie na co dzień ów pies sąsiada, nie myślę o nim, słyszę tylko czasami, jak szczeka. Zdarza się jednak od czasu do czasu, że przeskakuje przez płot i ogarnięty niezrozumiałym obłędem chapie mnie za nogę. źródło: Internet: wyborcza.pl |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
chapię |
chapiemy |
|||
2 os. |
chapiesz |
chapiecie |
|||
3 os. |
chapie |
chapią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
chapałem +(e)m chapał |
chapałam +(e)m chapała |
chapałom +(e)m chapało |
chapaliśmy +(e)śmy chapali |
chapałyśmy +(e)śmy chapały |
2 os. |
chapałeś +(e)ś chapał |
chapałaś +(e)ś chapała |
chapałoś +(e)ś chapało |
chapaliście +(e)ście chapali |
chapałyście +(e)ście chapały |
3 os. |
chapał |
chapała |
chapało |
chapali |
chapały |
bezosobnik: chapano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę chapał będę chapać |
będę chapała będę chapać |
będę chapało będę chapać |
będziemy chapali będziemy chapać |
będziemy chapały będziemy chapać |
2 os. |
będziesz chapał będziesz chapać |
będziesz chapała będziesz chapać |
będziesz chapało będziesz chapać |
będziecie chapali będziecie chapać |
będziecie chapały będziecie chapać |
3 os. |
będzie chapał będzie chapać |
będzie chapała będzie chapać |
będzie chapało będzie chapać |
będą chapali będą chapać |
będą chapały będą chapać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
chapmy |
|
2 os. |
chap |
chapcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
chapałbym bym chapał |
chapałabym bym chapała |
chapałobym bym chapało |
chapalibyśmy byśmy chapali |
chapałybyśmy byśmy chapały |
2 os. |
chapałbyś byś chapał |
chapałabyś byś chapała |
chapałobyś byś chapało |
chapalibyście byście chapali |
chapałybyście byście chapały |
3 os. |
chapałby by chapał |
chapałaby by chapała |
chapałoby by chapało |
chapaliby by chapali |
chapałyby by chapały |
bezosobnik: chapano by
bezokolicznik: chapać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
chapiąc
gerundium: chapanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | chapanie |
chapania |
D. | chapania |
chapań |
C. | chapaniu |
chapaniom |
B. | chapanie |
chapania |
N. | chapaniem |
chapaniami |
Ms. | chapaniu |
chapaniach |
W. | chapanie |
chapania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: chapiący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | chapiący |
chapiący |
chapiący |
chapiące |
chapiąca |
D. | chapiącego |
chapiącego |
chapiącego |
chapiącego |
chapiącej |
C. | chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącej |
B. | chapiącego |
chapiącego |
chapiący |
chapiące |
chapiącą |
N. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącą |
Ms. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | chapiący |
chapiący |
chapiące |
chapiące |
D. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiących |
C. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
B. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiące |
N. | chapiącymi |
chapiącymi |
chapiącymi |
chapiącymi |
Ms. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: chapany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | chapany |
chapany |
chapany |
chapane |
chapana |
D. | chapanego |
chapanego |
chapanego |
chapanego |
chapanej |
C. | chapanemu |
chapanemu |
chapanemu |
chapanemu |
chapanej |
B. | chapanego |
chapanego |
chapany |
chapane |
chapaną |
N. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapaną |
Ms. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | chapani |
chapani |
chapane |
chapane |
D. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapanych |
C. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
B. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapane |
N. | chapanymi |
chapanymi |
chapanymi |
chapanymi |
Ms. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapanych |
odpowiednik aspektowy: chapnąć
Składnia
![]() |
+ | chapać | + |
KOGO/CO +
(za CO)
|
2. jeść
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | jeść I |
Cytaty
Fast food to szybkie jedzenie, chapanie, łykanie w samochodzie, w biegu, w windzie, więc niezdrowe z powodu tempa w jakim jedzenie trafia do przykurczonego stresem, kawą i fajkami żołądka. źródło: Internet: jemlublin.pl/malgorzata-kalicinska-w-obronie-fast-foodu/ |
|
[...] teraz na szybko chapię kanapki i do pracy [...]. źródło: Internet: hyperreal.info/talk/poppy-seed-tea-poradnik-t34842-10.html |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
chapię |
chapiemy |
|||
2 os. |
chapiesz |
chapiecie |
|||
3 os. |
chapie |
chapią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
chapałem +(e)m chapał |
chapałam +(e)m chapała |
chapałom +(e)m chapało |
chapaliśmy +(e)śmy chapali |
chapałyśmy +(e)śmy chapały |
2 os. |
chapałeś +(e)ś chapał |
chapałaś +(e)ś chapała |
chapałoś +(e)ś chapało |
chapaliście +(e)ście chapali |
chapałyście +(e)ście chapały |
3 os. |
chapał |
chapała |
chapało |
chapali |
chapały |
bezosobnik: chapano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę chapał będę chapać |
będę chapała będę chapać |
będę chapało będę chapać |
będziemy chapali będziemy chapać |
będziemy chapały będziemy chapać |
2 os. |
będziesz chapał będziesz chapać |
będziesz chapała będziesz chapać |
będziesz chapało będziesz chapać |
będziecie chapali będziecie chapać |
będziecie chapały będziecie chapać |
3 os. |
będzie chapał będzie chapać |
będzie chapała będzie chapać |
będzie chapało będzie chapać |
będą chapali będą chapać |
będą chapały będą chapać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
chapmy |
|
2 os. |
chap |
chapcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
chapałbym bym chapał |
chapałabym bym chapała |
chapałobym bym chapało |
chapalibyśmy byśmy chapali |
chapałybyśmy byśmy chapały |
2 os. |
chapałbyś byś chapał |
chapałabyś byś chapała |
chapałobyś byś chapało |
chapalibyście byście chapali |
chapałybyście byście chapały |
3 os. |
chapałby by chapał |
chapałaby by chapała |
chapałoby by chapało |
chapaliby by chapali |
chapałyby by chapały |
bezosobnik: chapano by
bezokolicznik: chapać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
chapiąc
gerundium: chapanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | chapanie |
chapania |
D. | chapania |
chapań |
C. | chapaniu |
chapaniom |
B. | chapanie |
chapania |
N. | chapaniem |
chapaniami |
Ms. | chapaniu |
chapaniach |
W. | chapanie |
chapania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: chapiący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | chapiący |
chapiący |
chapiący |
chapiące |
chapiąca |
D. | chapiącego |
chapiącego |
chapiącego |
chapiącego |
chapiącej |
C. | chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącej |
B. | chapiącego |
chapiącego |
chapiący |
chapiące |
chapiącą |
N. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącą |
Ms. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | chapiący |
chapiący |
chapiące |
chapiące |
D. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiących |
C. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
B. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiące |
N. | chapiącymi |
chapiącymi |
chapiącymi |
chapiącymi |
Ms. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: chapany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | chapany |
chapany |
chapany |
chapane |
chapana |
D. | chapanego |
chapanego |
chapanego |
chapanego |
chapanej |
C. | chapanemu |
chapanemu |
chapanemu |
chapanemu |
chapanej |
B. | chapanego |
chapanego |
chapany |
chapane |
chapaną |
N. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapaną |
Ms. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | chapani |
chapani |
chapane |
chapane |
D. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapanych |
C. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
B. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapane |
N. | chapanymi |
chapanymi |
chapanymi |
chapanymi |
Ms. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapanych |
odpowiednik aspektowy: chapnąć
Składnia
![]() |
+ | chapać | + |
CO
|
3. zdobywać
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | zdobywać |
Cytaty
– Na Pomorzu często można usłyszeć, że górnicy mają lepiej. – To nie jest tak, że na Śląsku górnicy chcą tylko chapać i chapać. Kiedyś po odejściu z kopalni dostawali 42 tysiące złotych na rękę. Ale minął czas i wszyscy się zorientowali, że pieniądze się rozchodzą i nie ma roboty. Dlatego teraz nikt nie chce pieniędzy, każdy chce pracować i dotrwać do emerytury. źródło: NKJP: Barbara Madajczyk - Krasowska: Wolą pracę od pieniędzy, Dziennik Bałtycki, 2003-09-17 |
|
[...] arystokracja nie chapie, a przynajmniej nie aż tak, bo ma z dziada pradziada. źródło: NKJP: Internet |
|
[...] rozrost ambitnego N.T., który był centrum powiatowym chapiącym do siebie co się dało i wyrywającym innym ośrodkom - to nic dziwnego. źródło: NKJP: Eugeniusz Kurzawa: Zza rogatek, Zbąszynianin, 3 (36), 1998 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
chapię |
chapiemy |
|||
2 os. |
chapiesz |
chapiecie |
|||
3 os. |
chapie |
chapią |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
chapałem +(e)m chapał |
chapałam +(e)m chapała |
chapałom +(e)m chapało |
chapaliśmy +(e)śmy chapali |
chapałyśmy +(e)śmy chapały |
2 os. |
chapałeś +(e)ś chapał |
chapałaś +(e)ś chapała |
chapałoś +(e)ś chapało |
chapaliście +(e)ście chapali |
chapałyście +(e)ście chapały |
3 os. |
chapał |
chapała |
chapało |
chapali |
chapały |
bezosobnik: chapano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę chapał będę chapać |
będę chapała będę chapać |
będę chapało będę chapać |
będziemy chapali będziemy chapać |
będziemy chapały będziemy chapać |
2 os. |
będziesz chapał będziesz chapać |
będziesz chapała będziesz chapać |
będziesz chapało będziesz chapać |
będziecie chapali będziecie chapać |
będziecie chapały będziecie chapać |
3 os. |
będzie chapał będzie chapać |
będzie chapała będzie chapać |
będzie chapało będzie chapać |
będą chapali będą chapać |
będą chapały będą chapać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
chapmy |
|
2 os. |
chap |
chapcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
chapałbym bym chapał |
chapałabym bym chapała |
chapałobym bym chapało |
chapalibyśmy byśmy chapali |
chapałybyśmy byśmy chapały |
2 os. |
chapałbyś byś chapał |
chapałabyś byś chapała |
chapałobyś byś chapało |
chapalibyście byście chapali |
chapałybyście byście chapały |
3 os. |
chapałby by chapał |
chapałaby by chapała |
chapałoby by chapało |
chapaliby by chapali |
chapałyby by chapały |
bezosobnik: chapano by
bezokolicznik: chapać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
chapiąc
gerundium: chapanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | chapanie |
chapania |
D. | chapania |
chapań |
C. | chapaniu |
chapaniom |
B. | chapanie |
chapania |
N. | chapaniem |
chapaniami |
Ms. | chapaniu |
chapaniach |
W. | chapanie |
chapania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: chapiący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | chapiący |
chapiący |
chapiący |
chapiące |
chapiąca |
D. | chapiącego |
chapiącego |
chapiącego |
chapiącego |
chapiącej |
C. | chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącemu |
chapiącej |
B. | chapiącego |
chapiącego |
chapiący |
chapiące |
chapiącą |
N. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącą |
Ms. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | chapiący |
chapiący |
chapiące |
chapiące |
D. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiących |
C. | chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
chapiącym |
B. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiące |
N. | chapiącymi |
chapiącymi |
chapiącymi |
chapiącymi |
Ms. | chapiących |
chapiących |
chapiących |
chapiących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: chapany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | chapany |
chapany |
chapany |
chapane |
chapana |
D. | chapanego |
chapanego |
chapanego |
chapanego |
chapanej |
C. | chapanemu |
chapanemu |
chapanemu |
chapanemu |
chapanej |
B. | chapanego |
chapanego |
chapany |
chapane |
chapaną |
N. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapaną |
Ms. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | chapani |
chapani |
chapane |
chapane |
D. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapanych |
C. | chapanym |
chapanym |
chapanym |
chapanym |
B. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapane |
N. | chapanymi |
chapanymi |
chapanymi |
chapanymi |
Ms. | chapanych |
chapanych |
chapanych |
chapanych |
odpowiednik aspektowy: chapnąć
Składnia
![]() |
+ | chapać | + |
(CO)
|