UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tło

Chronologizacja

1500, SStp
Inne znaczenie: 'podłoga'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	tło	tła
D.	tła	teł
C.	tłu	tłom
B.	tło	tła
N.	tłem	tłami
Ms.	tle	tłach
W.	tło	tła

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

psł. *tьlo 'ziemia, grunt, dno, podłoga'

1. drugi plan

Definicja

dalszy plan w przestrzeni, przed którym sytuują się osoby lub przedmioty albo rozgrywają się wydarzenia znajdujące się bliżej obserwatora, na pierwszym planie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

tło gór, lasu, morza, nieba, wzgórz; miasta, przystani; budynku, ściany
wtopić się/wtapiać się w tło
pozować; stać, znajdować się na tle czegoś

Cytaty

	[...] na ścianie umieszczono obraz z podobizną Jana Pawła II na głównym planie. Zawrócił spod drzwi i podszedł do malowidła. Zdawało mu się, że ogromna postać papieża rozsadzi ramy inkrustowane jakimiś pozłacanymi purchlami. Ojciec święty gładził po głowie małą dziewczynkę, w tle widniał jakiś rynek [...]. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010
	Tłem dla majestatycznej sylwety pana Kulki była ściana, upstrzona rozmaitej wielkości dyplomami i świadectwami, oprawionymi w drewniane ramki lub żółknącymi na swobodzie. źródło: NKJP: Robert Urbański, Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009
	Fotografia przedstawia kilku robotników i marynarzy na tle przystani, żaglówek i kutrów rybackich. źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004
	Na tle nieba przefrunęło stado wron. źródło: NKJP: Zdzisław Smektała: Chcica..., 2006

2. niebieskie w różowe kropki

Definicja

jednolita barwa jakiejś powierzchni, na której znajduje się wzór innego koloru lub kolorów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wzory

Połączenia

ciemne, jasne; niebieskie, zielone, żółte... tło
kropki, kwiatki, paski, wzorki... na jakimś tle

Cytaty

Suknia z jedwabiu, owego jedwabiu, który pokazywał Sarug syn Efrema. Na modrym tle ciemniejsze pręgi, na nich rzucona ulewa kwiatów białych i żółtych z czerwonym sercem pośrodku. Krój sukni jest wyszukany.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1996

Mijają przystanek autobusowy, migający ku nim podświetlonym plakatem. Z ciemnego tła wyskakują dwa wyrazy: na górze AIDS, na dole LIFE.

źródło: NKJ{P: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

3. obyczajowe

Definicja

miejsce, środowisko, warunki, stosunki, okoliczności, w których coś się odbywa lub ktoś działa

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

historyczne, obyczajowe, polityczne, społeczne tło
rozgrywać się, toczyć się na jakimś tle

Cytaty

	W Polsce - odnotowuję z przykrością - wciąż jeszcze żywotny jest fatalny stereotyp Czechów jako konformistów i tchórzy, podczas gdy historia ruchów husyckich, która jest tłem ostatnich dwóch pana książek, kazałaby całkowicie odrzucić tego rodzaju wyobrażenia. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005
	Późną nocą film o Leni Riefenstahl. Wywiad ze stuletnią reżyserką. Równie dobrze mogłabym patrzeć na rozmowę z mumią Nefretete. Historycznym tłem największych pasji ich obu jest już piach. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Europejka, 2004
	Opowieści Kacpra - czarnego kota o wielkich żółtych oczach, dystansie do świata i zarazem wielkiej ciekawości tegoż - snute są zgodnie z regułami prawdziwych „bajd”. Bajd wciągających dzięki budowanemu umiejętnie napięciu, ale i nie rezygnujących z obyczajowego tła. źródło: NKJP: Życie Warszawy, 2001
	Przetrwały oczywiście Kościół i rodzina jako fundament ładu społecznego, trudno jednak uznać te wspólnoty za specyficznie konserwatywne. Wyjaśniają one społeczne tło oporu przeciw komunizmowi, ale nie odrodzenie idei konserwatywnych. źródło: NKJP: Kazimierz Michał Ujazdowski: Żywotność konserwatyzmu: idee polityczne Adolfa Bocheńskiego, 2005

4. podłoże

Definicja

źródło, podłoże czegoś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

tło polityczne rasowe, religijne, seksualne; nerwowe, sercowe
tło morderstwa, zbrodni; konfliktu, wojen, zamieszek

Cytaty

Heinz wiedział już, jak on to robi, nie wiedział, gdzie szukać sprawcy. Seksualne tło zbrodni nie ułatwiało typowania mordercy.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

Podczas zamieszek na tle religijnym śmierć poniosło ponad 900 osób – w większości wyznawców islamu.

źródło: NKJP: Krzysztof Lipka-Chudzik: Kariera gangstera, 2007-12

Lekarz uważa, że w moim przypadku dzieje się to na tle nerwowym. To jest okropne. Nie pójdę do kina, jeśli nie dostanę biletu na skraju rzędu, żebym w każdej chwili mógł wyjść.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

5. coś drugorzędnego

Definicja

coś mało znaczącego, nieodgrywającego głównej roli

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Nie natrafiła nigdy na mężczyznę swojego życia, który byłby jednocześnie stanowczy wobec innych, a cierpliwy i uległy wobec niej samej, błyskotliwie inteligenty i potrafiący, kiedy trzeba, być jedynie tłem dla jej wywodów.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009

Mieliśmy trzech rzeczywiście alpejczyków: Marian Zając, który gdyby żył, to miałby inne szanse zrobienia wspaniałej kariery międzynarodowej,jaśnie Jan Ptak najwytrwalszy, najbardziej uparty zawzięty, wreszcie Andrzej Bachleda. Reszta - była tłem. Oczywiście, nie byli źli, trudno im odmówić klasy, a nawet chwilami wyników, ale - to nie było to.

źródło: NKJP: Tomasz Domaniewski: Niedaleko od prawdy, 1975

6. muzyczne

Definicja

muzyka, piosenka lub inne dźwięki, zwykle dość ciche i niewybijające się na pierwszy plan, stanowiące podkład dla czyjegoś śpiewu, audycji radiowej, programu telewizyjnego, sceny w teatrze lub filmie albo pojawiające się jako niezaplanowany podkład dla jakichś czynności, zdarzeń, sytuacji itp.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

tło muzyczne
dźwięki, głosy, piosenka, muzyka, utwór w tle
brzęczeć; brzmieć, rozbrzmiewać; słyszeć, usłyszeć coś w tle

Cytaty

Ta sama piosenka stanowiła tło muzyczne dokumentalnego nagrania Mielnika z jelitkowskiego „Baru na Plaży”.

źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

[...] już trzeba sprzątnąć zabawki, zjeść kolację, umyć się, iść do łóżka i powoli, spokojnie zasypiać, słysząc dobiegające z kuchni ciche głosy rodziców na tle orkiestry Glenna Millera.

źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008

- Rozumiem, że się o nią martwicie - powiedziała, brzęcząc w tle durszlakiem.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006

Data ostatniej modyfikacji: 24.02.2023