Chronologizacja
Pochodzenie
fr. régisseur
- rzeczownik od czasownika regir 'zarządzać, kierować' (< łac. regere 'ts.'). Początkowo (1. poł. XVIII w.) w znaczeniu 'zarządca pobierający prowizję oraz sporządzający raport z bieżącego stanu rzeczy', skąd później 'zarządca ziemski działający w imieniu właściciela; pełnomocnik'. W 1. połowie XIX w. - 'inspicjent, kierownik planu w teatrze', w 1. połowie XX w. także w kinie.
1. filmowy
Definicja
Noty o użyciu
Jeżeli wyrazu reżyser używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równokształtna z M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np. reżyser przyszła , spotkanie z nową reżyser, Anną Kowalską . Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju m1, np.: spotkanie z nowym reżyserem, Alicją Kowalską .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka teatr
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | artysta |
Połączenia
- amerykański, czeski...; hollywoodzki; młody, początkujący; czołowy, kontrowersyjny, kultowy, nagrodzony, sławny, wybitny, znany reżyser; reżyser filmowy, operowy, teatralny, telewizyjny
- reżyser filmu, horrorów, przedstawienia, spektaklu
- reżyser i aktor, reżyser i operator, reżyser i producent, reżyser i scenarzysta
- asystent reżysera
- nagroda dla reżysera
- spotkanie z reżyserem
- reżyser nakręcił, zrealizował dokument, film, spektakl...
- być reżyserem
- jako reżyser
Cytaty
|
Honorowego Oscara otrzyma wybitny reżyser pochodzenia greckiego Elia Kazan, w uznaniu dla jego wielkiego wkładu w rozwój sztuki filmowej. źródło: NKJP: Świat, Dziennik Polski, 1999-01-13 |
|
|
Wydawało mi się, że będzie jak w teatrze: reżyser przekazuje aktorowi sugestie, jak ma się poruszać, zachowywać, grać. źródło: NKJP: Krystyna Janda, Bożena Janicka: Gwiazdy mają czerwone pazury, 1998 |
|
|
Dzwonił Roman Załuski, reżyser filmowy, aby zaproponować Halinie główną rolę w filmie według własnego scenariusza, pod nią podobno pisanego. źródło: NKJP: Marian Brandys: Dziennik 1972, 1997 |
|
|
Dokładnie 30 lat temu [...] zadebiutował w roli reżysera operowego, realizując w łódzkim Teatrze Wielkim „Cyganerię” Pucciniego. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Cyganeria biało-czerwona, Polityka, 2007-03-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | reżyser |
reżyserzy |
ndepr |
| reżysery |
depr | ||
| D. | reżysera |
reżyserów |
|
| C. | reżyserowi |
reżyserom |
|
| B. | reżysera |
reżyserów |
|
| N. | reżyserem |
reżyserami |
|
| Ms. | reżyserze |
reżyserach |
|
| W. | reżyserze |
reżyserzy |
ndepr |
| reżysery |
depr |
Skróty
2. wydarzeń
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
Połączenia
- reżyser gry, imprezy, poczynań zespołu, sytuacji, wydarzeń
- być reżyserem czegoś
Cytaty
|
Wędkarz, który uwierzy, że ryby są akurat tam, gdzie jego nie ma, co najwyżej wróci do domu z bólem nóg i poczuciem, że wcale sobie nie połapał. [...] Popełnia mnóstwo błędów, ale jest reżyserem sytuacji. źródło: NKJP: Roman Walczak: Prawdziwe życie, Nowiny Raciborskie, 2002-06-12 |
|
|
Po uroczystości konfederaci powrócili do kościoła oo. Franciszkanów [...]; Józef Pułaski, właściwy reżyser konfederacji, padł krzyżem i płakał [...]. źródło: NKJP: Grabarze czy wskrzesiciele?, Dziennik Polski, 2003-02-28 |
|
|
Z widza, biernego statysty, przedzierzga się w inspiratora i reżysera wydarzeń. Zostaje prowokatorem. Z podrzędnego demona posłusznego policyjnej władzy zostaje groźnym demiurgiem. źródło: NKJP: Demoniczna władza policji, Dziennik Polski, 2001-11-17 |
|
|
W zaległym spotkaniu głównym reżyserem wydarzeń boiskowych był... szalejący wiatr. W pierwszej odsłonie właśnie z wiatrem grał Dunajec i to sądeczanie mieli przewagę. źródło: NKJP: (RCZ): Młodzieżowy futbol, Dziennik Polski, 2002-11-18 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | reżyser |
reżyserzy |
ndepr |
| reżysery |
depr | ||
| D. | reżysera |
reżyserów |
|
| C. | reżyserowi |
reżyserom |
|
| B. | reżysera |
reżyserów |
|
| N. | reżyserem |
reżyserami |
|
| Ms. | reżyserze |
reżyserach |
|
| W. | reżyserze |
reżyserzy |
ndepr |
| reżysery |
depr |
Składnia
|
+ | reżyser | + |
CZEGO
|
3. dźwięku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca zawody
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka teatr
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film
Połączenia
- reżyser drugiego planu, dźwięku, obrazu, obsady, światła, wizji
Cytaty
|
Jego najbardziej znaną adaptacją teatralną jest Lot nad kukułczym gniazdem Kena Keseya. [...] Początkowo pracował w teatrze jako elektryk, później był reżyserem światła. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Oto za twórcę uznano indywidualnego producenta, oczywiście ze względu na finansowe korzyści z tytułu prawa autorskiego. Nie uznano zaś za twórców operatora obrazu, scenografa czy reżysera dźwięku. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 25.04.1997 |
|
|
Zachowuje się jak reżyser dźwięku przy konsolecie, który podbija pewne częstotliwości, a wycisza inne [...]. Dzięki temu np. możemy skupić się nad trudnym tekstem, ignorując hałas dochodzący z ulicy. źródło: NKJP: Artur Włodarski: Wystarczy się skupić, Gazeta Wyborcza, 1997-07-11 |
|
|
Wkładam całą swoją energię w robienie teatru. Jestem jego szefem, reżyserem i aktorką - tłumaczy. A my dodajemy: kierownikiem literackim, inspicjentką i reżyserem obsady. źródło: Internet |
|
|
Również obsada reżyserska miała wgląd z góry do łazienki Starszych Panów. Wprawdzie Kalina przysłaniała biust rękami, ale, jak stwierdził reżyser wizji, miała bardzo drobne dłonie... źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Memuarów część druga, Gazeta Wyborcza, 1998-03-13 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | reżyser |
reżyserzy |
ndepr |
| reżysery |
depr | ||
| D. | reżysera |
reżyserów |
|
| C. | reżyserowi |
reżyserom |
|
| B. | reżysera |
reżyserów |
|
| N. | reżyserem |
reżyserami |
|
| Ms. | reżyserze |
reżyserach |
|
| W. | reżyserze |
reżyserzy |
ndepr |
| reżysery |
depr |
Składnia
|
|
+ | reżyser | + |
(CZEGO)
|