Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
ośmielę |
ośmielimy |
|||
| 2 os. |
ośmielisz |
ośmielicie |
|||
| 3 os. |
ośmieli |
ośmielą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ośmieliłem +(e)m ośmielił |
ośmieliłam +(e)m ośmieliła |
ośmieliłom +(e)m ośmieliło |
ośmieliliśmy +(e)śmy ośmielili |
ośmieliłyśmy +(e)śmy ośmieliły |
| 2 os. |
ośmieliłeś +(e)ś ośmielił |
ośmieliłaś +(e)ś ośmieliła |
ośmieliłoś +(e)ś ośmieliło |
ośmieliliście +(e)ście ośmielili |
ośmieliłyście +(e)ście ośmieliły |
| 3 os. |
ośmielił |
ośmieliła |
ośmieliło |
ośmielili |
ośmieliły |
bezosobnik: ośmielono
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
ośmielmy |
|
| 2 os. |
ośmiel |
ośmielcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
ośmieliłbym bym ośmielił |
ośmieliłabym bym ośmieliła |
ośmieliłobym bym ośmieliło |
ośmielilibyśmy byśmy ośmielili |
ośmieliłybyśmy byśmy ośmieliły |
| 2 os. |
ośmieliłbyś byś ośmielił |
ośmieliłabyś byś ośmieliła |
ośmieliłobyś byś ośmieliło |
ośmielilibyście byście ośmielili |
ośmieliłybyście byście ośmieliły |
| 3 os. |
ośmieliłby by ośmielił |
ośmieliłaby by ośmieliła |
ośmieliłoby by ośmieliło |
ośmieliliby by ośmielili |
ośmieliłyby by ośmieliły |
bezosobnik: ośmielono by
bezokolicznik: ośmielić
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
ośmieliwszy
gerundium: ośmielenie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | ośmielenie |
ośmielenia |
| D. | ośmielenia |
ośmieleń |
| C. | ośmieleniu |
ośmieleniom |
| B. | ośmielenie |
ośmielenia |
| N. | ośmieleniem |
ośmieleniami |
| Ms. | ośmieleniu |
ośmieleniach |
| W. | ośmielenie |
ośmielenia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: ośmielony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | ośmielony |
ośmielony |
ośmielony |
ośmielone |
ośmielona |
| D. | ośmielonego |
ośmielonego |
ośmielonego |
ośmielonego |
ośmielonej |
| C. | ośmielonemu |
ośmielonemu |
ośmielonemu |
ośmielonemu |
ośmielonej |
| B. | ośmielonego |
ośmielonego |
ośmielony |
ośmielone |
ośmieloną |
| N. | ośmielonym |
ośmielonym |
ośmielonym |
ośmielonym |
ośmieloną |
| Ms. | ośmielonym |
ośmielonym |
ośmielonym |
ośmielonym |
ośmielonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | ośmieleni |
ośmieleni |
ośmielone |
ośmielone |
| D. | ośmielonych |
ośmielonych |
ośmielonych |
ośmielonych |
| C. | ośmielonym |
ośmielonym |
ośmielonym |
ośmielonym |
| B. | ośmielonych |
ośmielonych |
ośmielonych |
ośmielone |
| N. | ośmielonymi |
ośmielonymi |
ośmielonymi |
ośmielonymi |
| Ms. | ośmielonych |
ośmielonych |
ośmielonych |
ośmielonych |
odpowiednik aspektowy: ośmielać
Pochodzenie
Zob. śmiały
1. przykładem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- ośmielić kobiety, mieszkańców, Polaków
- ośmielić kogo do działania, do mówienia, do protestu, do wynurzeń
- ośmielony przykładem, sukcesem
Cytaty
|
Sława oraz bogactwo zdobyte w rycerskich zabawach ośmieliły go do stworzenia własnej drużyny i przyciągnięcia do niej znakomitych turniejowiczów. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009 |
|
|
Wygląda Pani na osobę otwartą i to mnie ośmieliło do napisania do Pani. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Lewa, wspomnienie prawej, 2003 |
|
|
Płaszcz wielbłądzi i chusta (w mieście noszono turbany) ośmieliły go do wynurzeń. Ludzie spod namiotów nie powtarzają słów bez potrzeby. Wobec znajomego z grodu nie mówiłby równie otwarcie. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952 |
|
|
Mały chłopczyk, który bawił się koło sąsiedniej ławki, gdzie siedziała jego matka, ośmielony tym uśmiechem, poturlał kolorową piłkę w naszą stronę. źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel : opowiadania i reportaże, 2007 |
Składnia
|
+ | ośmielić | + |
KOGO +
(do CZEGO) +
(CZYM)
|
2. dziecko
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- ośmielić dziecko, dziewczęta, gości, ludzi; ośmielony alkoholem
Cytaty
|
Najwyraźniej bał się mnie. Próbowałem go ośmielić, zagadując o różne sprawy jego życia codziennego, ale odpowiadał monosylabami, jąkając się i plącząc, więc zaniechałem. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Podróż do krainy om Opowieść hipotetyczna, 1974 |
|
|
Dziecko zapatrzone w niego, zapomina o lęku. Takie posługiwanie się misiem nie jest proste, trzeba bowiem ośmielić dziecko, trzeba przede wszystkim umieć porozmawiać z dzieckiem. źródło: NKJP: Grzegorz Okoński: Misie do radiowozów, Gazeta Poznańska, 2002-08-22 |
|
|
Seksuolodzy doradzają, aby w sytuacjach, gdy zależy nam na tym, aby dobrze wypaść, nie zapominać o odrobinie alkoholu. Najlepiej niech to będzie kieliszek dobrego wina, który ośmieli osoby nieśmiałe. źródło: NKJP: X: Czym są afrodyzjaki? AMOR, Polska Głos Wielkopolski, 2007-02-22 |
|
|
Żeby nieco ośmielić ludzi, zaproponowaliśmy „Taniec belgijski”, czyli wspólne, wszystkich obecnych tańcowanie. źródło: NKJP: (JEC): Salsa w strugach deszczu, Dziennik Polski, 2008-08-05 |
Składnia
|
|
+ | ośmielić | + |
KOGO
|