UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

trząść się

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob.  trząść 

1. od huku

Definicja

ulegać drganiom lub wstrząsom

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  drżeć, dygotać

Połączenia

  • budynek, ziemia; głowa, noga, ręka trzęsie się; okna, szyby, ściany; usta, wargi trzęsą się
  • trząść się całym ciałem
  • trząść się na całym ciele
  • trząść się od huku, od wybuchów, od wystrzałów; od płaczu, od śmiechu
  • trząść się w ataku, w febrze, w konwulsjach
  • trząść się z zimna
  • trząść się jak barani ogon, jak galareta, jak liść osiki, jak osika, jak w febrze

Cytaty

Ula zrozumiała, że się przestraszył - i nagle ogarnęło ją uczucie niezrozumiałego żalu, równie silne, jak to, które przeżyła, kiedy trząsł się w dreszczach, a ona dawała mu pić.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Trząsł się tak, że zdawało mu się, iż cały chruśniak szeleści niczym targany wichurą.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Szła, dziarsko wymachując torebką i poklepując przechodniów. Szczątki loczków trzęsły się na łysiejącej głowie.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1997

Podkówki obcasów wybijały rytm, stół trząsł się i dygotał, w świetle łojówek i pochodni wirował kurz.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Metaliczne dzwonki za oknem trzęsły się od wiatru, zagłuszając stukot butów.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
(od CZEGO | z CZEGO)

2. z gniewu

Definicja

silnie doznawać jakiegoś uczucia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • trząść się po rozmowie, po spotkaniu
  • trząść się z gniewu, z oburzenia, ze strachu, ze zdenerwowania

Cytaty

- Czyje to? - spytał, trzęsąc się z odrazy, bo nagle domyślił się wszystkiego.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Wpadała zresztą do domu jak po ogień, raz na tydzień, żeby sprawdzić, czy nie ma listów od Heńka. Nie było. Bo ciotka trzęsła się z niepokoju o Heńka.

źródło: NKJP: Andrzej Mandalian: Czerwona orkiestra, 2009

- Chłopak świeżutki, trzęsie się, świata nie zna, a ty mu jeszcze wciskasz swój kit, stary oszuście.

źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Błogosławiony wiek, 2006

– Stul gębę, gówniarzu – trząsł się cały. – Jak cię matka wychowała?!

źródło: NKJP: Waldemar Borzestowski: Bulterier Samson, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
(z CZEGO)

3. na wybojach

Definicja

jadąc, podlegać gwałtownym ruchom spowodowanym najeżdżaniem pojazdu na nierówności podłoża

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • bryczka, samochód trzęsie się
  • trząść się bryczką, autobusem, pociągiem
  • trząść się na nierównościach, na wybojach; na koniu, na siedzeniu, na wozie
  • trząść się po nierównościach, po wybojach
  • trząść się i turkotać

Cytaty

Ksiądz Suryn, trzęsąc się po okropnej drodze w niewygodnej najtyczance, rozmyślał o klasztorze, do którego posłał go rozkaz ojca prowincjała.

źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania Matka Joanna, 2006

Ja miałbym na stare lata trząść się na wielbłądzie, sypiać w namiocie ze skorpionami i pająkami, słuchać ryku bydła, łykać kurz pustyni, moknąć w czas pory deszczowej?!

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Trzęsąc się na chłopskim wózku szukała w pamięci własnych, nielicznych kontaktów z właścicielem Malenia.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Z lasu wyjeżdżały dwa, trzy... cztery przodki. [...] Na czele trząsł się na swej chudej chabecie Funt i z daleka dawał nam ręką uspokajające znaki.

źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Siedmioróg, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
na CZYM | w CZYM | po CZYM
bez ograniczeń + trząść się +
CZYM

4. komuś głos się trzęsie

Definicja

wydobywać się w postaci nierównych i urywanych dźwięków

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  drżeć

Połączenia

  • czyjś głos trzęsie się
  • trząść się z wrażenia, ze wzruszenia
  • trząść się i załamywać się

Cytaty

Sekretarz odwinął pierwszą kartkę, chrząknął i trzęsącym się z nieporadności głosem przeczytał pierwsze zdanie.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

- Która godzina? Przechodzień podnosi drżącą dłoń i patrzy na zegarek. Jego głos trzęsie się, gdy odpowiada: - Piętnaście po drugiej.

źródło: NKJP: Internet

- Ja jeszcze nie jestem pełnoletnia, nie mogę sama decydować - odrzekła trzęsącym się głosem.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

- Przepraszam, przepraszam pana bardzo - wystękał do mnie dziadek, któremu upadła laska i w ostatniej chwili złapał się poręczy. Jego nogi i głos trzęsły się jednakowo.

źródło: NKJP: Piotr Czerwiński: Przebiegum życiae czyli Kartonowa sieć, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
(z CZEGO)

5. od oklasków

Definicja

rozbrzmiewać głośnymi dźwiękami

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  rozbrzmiewać

Połączenia

  • sala, widownia trzęsie się
  • trząść się od krzyków, od oklasków, od śpiewu, od wrzasków

Cytaty

Salon gospody trząsł się od rejwachu, rozhoworów i głośnej społecznej spowiedzi.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006

Cała buda aż trzęsła się od krzyku i rzępolenia...

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Podziwiamy to kilka razy i za każdym razem sala trzęsie się od oklasków.

źródło: NKJP: Andrzej Urbańczyk: Dziękuję ci, Pacyfiku, 1985

W naszym wagonie było cicho, dostojnie i prawie pusto. Natomiast wagon trzeciej klasy był wypełniony po brzegi i aż trząsł się od ruchu i gwaru.

źródło: NKJP: Marian Brandys: Z panem Biegankiem w Abisynii, 1962

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
od CZEGO

6. od plotek

Definicja

używane do opisania sytuacji, w której w określonym miejscu występuje dużo zdarzeń opisanych następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • całe biuro, miasteczko... trzęsie się
  • trząść się od pogłosek, od plotek; od afer

Cytaty

Cały dwór trzęsie się od plotek na temat nowego doradcy śląskiego księcia...

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004

O, patrzcie, Susłow wszedł na trybunę przed Ustinowem, coś w tym jest! I cała Moskwa trzęsła się od plotek i domysłów.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Dalszy ciąg trwa, Gazeta Wyborcza, 1993-01-16

W Gdańsku, niestety, też miał miejsce bardzo przykry fakt, że sędzia, działając wspólnie z adwokatem, dopuszczała się właśnie tego typu korupcji i też całe miasto o tym pisało, trzęsło się od tych różnych wiadomości.

źródło: NKJP: Stenogram z 35. posiedzenia Senatu RP

Tymczasem pogłoski o zamierzonej ucieczce króla huczały po całym kraju. Trzęsły się od nich środowiska emigranckie i kontrrewolucyjne kluby.

źródło: NKJP: Zbigniew Anusik: Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, 2000

Od lat w aptekarstwie trzęsie się od afer . Na naszych oczach ! I co ? Nie zrobiono nic aby je zastopować

źródło: Internet: www.rynekaptek.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
od CZEGO
Ø + trząść się +
od CZEGO

7. nad dzieckiem

Definicja

pot. 
wykazywać przesadną troskę lub obawę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • trząść się nad dzieckiem

Cytaty

Matka i piastunka trzęsły się nad swoim skarbem, drżały, by nie zziąbł, by go nie zawiało, nie ugryzł pająk, nie przepaliło słońce.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Trzęśli się nad nią wszyscy - niańki, służba, a najbardziej Stevar, bo mu strasznie do serca przypadła.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Od śmierci Marcinka [...] troskliwa mama trzęsła się nad zdrowiem córeczki, zresztą rzeczywiście dość wątłym.

źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

[...] odkąd go pamięta, trząsł się nad każdym groszem.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
nad KIM/CZYM

8. do zabawy

Definicja

pot. 
bardzo chcieć coś zrobić lub z kimś być

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rwać się

Połączenia

  • trząść się do wyjazdu, do zabawy

Cytaty

Otóż po mszy niedzielnej dla dzieci w naszym kościele siostra rozdaje dzieciom zwierzaczki z papieru. Nazywa to konkursem, który ma trwać przez cały rok. Siostra
skutecznie motywuje, bo dzieciaki aż trzęsą się do tych zwierzaczków i moja córa też.

źródło: NKJP: Jeszcze o religii w zerówce, Usenet -- pl.soc.dzieci, 2002-11-07

Wszystkie wymalowane kokoty i nadęci krytycy trzęsą się, żeby porozmawiać z nim pięć minut.

źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006

Jeśli mały rzeczywiście trzęsie się do zupek, to jaki problem? Dawaj je. A jak nie chce deserków, to nie dawaj. Przeczekaj.

źródło: NKJP: Re: pomocy- bojkot popoludniowego deseru, Usenet -- pl.soc.dzieci, 2006-06-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trzęsę się
 trzęsiemy się
2 os. trzęsiesz się
 trzęsiecie się
3 os. trzęsie się
 trzęsą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłem się
+(e)m się trząsł
 trzęsłam się
+(e)m się trzęsła
 trzęsłom się
+(e)m się trzęsło
 trzęśliśmy się
+(e)śmy się trzęśli
 trzęsłyśmy się
+(e)śmy się trzęsły
2 os. trząsłeś się
+(e)ś się trząsł
 trzęsłaś się
+(e)ś się trzęsła
 trzęsłoś się
+(e)ś się trzęsło
 trzęśliście się
+(e)ście się trzęśli
 trzęsłyście się
+(e)ście się trzęsły
3 os. trząsł się
 trzęsła się
 trzęsło się
 trzęśli się
 trzęsły się

bezosobnik: trzęsiono się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się trząsł
będę się trząść
 będę się trzęsła
będę się trząść
 będę się trzęsło
będę się trząść
 będziemy się trzęśli
będziemy się trząść
 będziemy się trzęsły
będziemy się trząść
2 os. będziesz się trząsł
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsła
będziesz się trząść
 będziesz się trzęsło
będziesz się trząść
 będziecie się trzęśli
będziecie się trząść
 będziecie się trzęsły
będziecie się trząść
3 os. będzie się trząsł
będzie się trząść
 będzie się trzęsła
będzie się trząść
 będzie się trzęsło
będzie się trząść
 będą się trzęśli
będą się trząść
 będą się trzęsły
będą się trząść

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. trząśmy się
trzęśmy się
2 os. trząś się
trzęś się
 trząście się
trzęście się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. trząsłbym się
bym się trząsł
 trzęsłabym się
bym się trzęsła
 trzęsłobym się
bym się trzęsło
 trzęślibyśmy się
byśmy się trzęśli
 trzęsłybyśmy się
byśmy się trzęsły
2 os. trząsłbyś się
byś się trząsł
 trzęsłabyś się
byś się trzęsła
 trzęsłobyś się
byś się trzęsło
 trzęślibyście się
byście się trzęśli
 trzęsłybyście się
byście się trzęsły
3 os. trząsłby się
by się trząsł
 trzęsłaby się
by się trzęsła
 trzęsłoby się
by się trzęsło
 trzęśliby się
by się trzęśli
 trzęsłyby się
by się trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by się

bezokolicznik: trząść się

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc się

gerundium: trzęsienie się

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący się

Składnia

bez ograniczeń + trząść się +
do CZEGO
bez ograniczeń + trząść się +
żeby ZDANIE

Frazeologizmy

aż się uszy trzęsą
coś trzęsie się w posadach
ktoś trzęsie portkami
Data ostatniej modyfikacji: 21.06.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN