Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | paradny |
paradny |
paradny |
paradne |
paradna |
| D. | paradnego |
paradnego |
paradnego |
paradnego |
paradnej |
| C. | paradnemu |
paradnemu |
paradnemu |
paradnemu |
paradnej |
| B. | paradnego |
paradnego |
paradny |
paradne |
paradną |
| N. | paradnym |
paradnym |
paradnym |
paradnym |
paradną |
| Ms. | paradnym |
paradnym |
paradnym |
paradnym |
paradnej |
| W. | paradny |
paradny |
paradny |
paradne |
paradna |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | paradni |
paradni |
paradne |
paradne |
| D. | paradnych |
paradnych |
paradnych |
paradnych |
| C. | paradnym |
paradnym |
paradnym |
paradnym |
| B. | paradnych |
paradnych |
paradnych |
paradne |
| N. | paradnymi |
paradnymi |
paradnymi |
paradnymi |
| Ms. | paradnych |
paradnych |
paradnych |
paradnych |
| W. | paradni |
paradni |
paradne |
paradne |
Stopień wyższy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | paradniejszy |
paradniejszy |
paradniejszy |
paradniejsze |
paradniejsza |
| D. | paradniejszego |
paradniejszego |
paradniejszego |
paradniejszego |
paradniejszej |
| C. | paradniejszemu |
paradniejszemu |
paradniejszemu |
paradniejszemu |
paradniejszej |
| B. | paradniejszego |
paradniejszego |
paradniejszy |
paradniejsze |
paradniejszą |
| N. | paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszą |
| Ms. | paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszej |
| W. | paradniejszy |
paradniejszy |
paradniejszy |
paradniejsze |
paradniejsza |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | paradniejsi |
paradniejsi |
paradniejsze |
paradniejsze |
| D. | paradniejszych |
paradniejszych |
paradniejszych |
paradniejszych |
| C. | paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszym |
paradniejszym |
| B. | paradniejszych |
paradniejszych |
paradniejszych |
paradniejsze |
| N. | paradniejszymi |
paradniejszymi |
paradniejszymi |
paradniejszymi |
| Ms. | paradniejszych |
paradniejszych |
paradniejszych |
paradniejszych |
| W. | paradniejsi |
paradniejsi |
paradniejsze |
paradniejsze |
Pochodzenie
Od: parada (uliczna), (gwiazd), (wojskowa)
1. krok
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | defiladowy | |
| hiperonimy: | uroczysty |
Połączenia
- paradny krok, marsz, szyk; pochód; mundur; paradna musztra
Cytaty
|
Poza szablami bojowymi i paradnymi (karabela) i bronią palną oraz wyposażeniem jeździeckim uwagę zwraca zbroja husarska z 2. połowy XVII wieku. źródło: NKJP: Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie zaprasza, Zeszyty Poetyckie, 2010-10-23 |
|
|
Śmiejemy się, ale co tu ukrywać: niebezpieczne te porywające melodyjki, zaraz człowieka ciągnie do paradnego kroku. źródło: NKJP: Anna Strońska: Dopóki milczy Ukraina, 1998 |
|
|
Przegląd, podobnie jak w ubiegłym roku, rozpoczną paradne marsze. źródło: NKJP: (aw): Z Kociewia i Kaszub, Dziennik Kociewski, 2000-05-05 |
|
|
Następnie odbędzie się msza w kościele farnym, a o godz. 12.15 ulicą Mickiewicza przemaszeruje orkiestra reprezentacyjna Straży Granicznej - popularni Podhalańczycy. Chwilę zaprezentują musztrę paradną na pl. Długosza. źródło: NKJP: W skrócie - powiat raciborski, Nowiny Raciborskie, 2007-09-25 |
2. korowód
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- paradny korowód, orszak, pochód, przemarsz
Cytaty
|
My tutaj wkrótce zaczynamy prawdziwe święto. Mój orszak już przybył. Ustawił się paradny pochód. Na przedzie niesiono posąg olbrzyma z czerwonymi włosami, brodą, brwiami i w czerwonym płaszczu. Za nim kroczyły papierowe smoki i lwy, a na końcu hałasujące bębny i cymbały, fajerwerki i sztuczne ognie. źródło: NKJP: Rafał Nowakowski: Rdza, 2008 |
|
|
Na razie w porcie promowym odbędzie się formalne powitanie – na szczęście krótkie, jak znam twojego tatę – potem paradny przejazd do miasta i oficjalna ceremonia w pałacu. źródło: NKJP: Elizabeth Moon: Być bohaterem, Esensja, 2005-04 |
|
|
Impreza rozpoczęła się od paradnego przemarszu z domu kultury do sceny usytuowanej na pobliskim parkingu. źródło: NKJP:(PG), Strachy opanowały Krzeszów, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2007-06-18 |
3. mundur
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | odświętny | |
| sprzeczne: | zwyczajny, zwykły | |
| hiperonimy: | reprezentacyjny |
Połączenia
- paradny strój, mundur; paradna bryczka, suknia; paradne szaty, zaprzęgi
Cytaty
|
Na wieszakach kołyszą się garnitury i marynarki o staroświeckim kroju. Jest nawet paradny mundur, obwieszony orderami jak choinka. źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: Szafa nie gra, Polityka, 2007-09-01 |
|
|
Nad radżą niesiono złoty, państwowy parasol, wszyscy odziani byli w paradne szaty, kobiety na biało, z kwiatami we włosach, mężczyźni zatknęli za pasy ceremonialne krisy o złotych pochwach i wysadzanych klejnotami rękojeściach. źródło: NKJP: Wojciech Tochman: Córeńka, 2005 |
|
|
Chłopcy zrzucili buty, pozbyli się paradnych tunik na rzecz zwyczajnych koszul z płótna. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka:Piołun i miód Kroniki Drugiego Kręgu Księga III, 2003 |
|
|
(...) szarości nie należy traktować figuralnie, ale jak najbardziej dosłownie. [...] „...to określenie wzięło się stąd, że koniec stołu, przeznaczony dla skromniejszych domowników, przykrywano nie białym, paradnym obrusem, lecz szarawym płótnem domowego wyrobu. źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Miłość do wielkich stołów, Dziennik Polski, 2005-03-25 |
|
|
Patrzyła w szybę, gdzie przedzielona na pół metalowym spojeniem drzwi odbijała się jej sylwetka w paradnej sukni, odpustowym wianku i nastroszonej pomponami narzutce. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
4. pokój
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | reprezentacyjny |
Połączenia
- paradny pokój, paradna aleja, komnata, sala; paradne wejście; paradne drzwi, schody
Cytaty
|
Cukierków jeść nie pozwolił. Miały stać w krysztale, pośrodku paradnego pokoju. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005 |
|
|
Weszli przez werandę i sień do paradnego pokoju. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998 |
|
|
[...] zmienia małe mieszkanie przy ulicy Raciborskiej na okazałe przy ulicy Andrzeja, w domu o elewacji z glazurowanej cegły i z paradną klatką schodową. źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007 |
|
|
Hrabia Aleksander, co prawda okupant, ale pokochał Uniejów. Przebudował bryłę zachodnią zamku nadając jej paradny charakter z podjazdem dla powozów. źródło: NKJP: Joanna Podgórska, Schowek na głowę, Polityka, 2006-07-01 |
5. człowieczek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | śmieszny |
Cytaty
|
Czy rzeczywiście chrapanie może komuś zaszkodzić? A wujcio taki jest przecież paradny i miły, że aż nie wiem. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1960 |
|
|
Mańka z brzuchem chodzi, Konopczyk jej to sprawił, spieszno im było, to i teraz ze ślubem pośpiech. Pani nie spostrzegła, paradne! źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996 |
6. pomysł
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | śmieszny |
Cytaty
|
Święto dziś, a i tak na noc nigdzie nie pojedziemy. - A to pomysły paradne! - zmarszczył się Silifant. - Biesiady i wypitki im w głowie! A kto tu zostanie, by pomagać dziewki strzec i na zawołanie pana Stefana być? źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997 |
|
|
A to paradne! Dyskretna opieka, ci ludzie nie mają wstydu. Jak można tak kłamać! - Opieka, o której słyszymy, polegała na okazjonalnych wizytach, drobnych prezentach i niewielkich kwotach wnoszonych nieregularnie [...]. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Małe kochanie, wielka miłość, 1997 |
|
|
Tym oto sposobem maestro [...], sławetny niegdyś nicpoń, lekkoduch, karierowicz i hulaka, a do tego egoista, jakich mało – przeobraził się naraz w anioła stróża smarkatego muzykanta z prowincji. Czyż to nie paradne? Człowiek, który w trakcie całego swojego długiego żywota nie zaopiekował się nawet nędzną papugą, nagle postanawia czuwać nad bezpieczeństwem obcego dziecka. źródło: NKJP: Jewgienij T. Olejniczak: Pasażer, Esensja, 2007-03 |
Składnia
| Cz | + | paradny | + |
|
| szyk: neutralny | ||||