UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

unaradawiać

rzadziej kwestion. unarodawiać
rzadziej kwestion. unarodowiać

Chronologizacja

1845, Wywod Słowny, Rozpraw i Akta Publiczne Emigracyi Polskiéj, nr 24, polona.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. unaradawiam
 unaradawiamy
2 os. unaradawiasz
 unaradawiacie
3 os. unaradawia
 unaradawiają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. unaradawiałem
+(e)m unaradawiał
 unaradawiałam
+(e)m unaradawiała
 unaradawiałom
+(e)m unaradawiało
 unaradawialiśmy
+(e)śmy unaradawiali
 unaradawiałyśmy
+(e)śmy unaradawiały
2 os. unaradawiałeś
+(e)ś unaradawiał
 unaradawiałaś
+(e)ś unaradawiała
 unaradawiałoś
+(e)ś unaradawiało
 unaradawialiście
+(e)ście unaradawiali
 unaradawiałyście
+(e)ście unaradawiały
3 os. unaradawiał
 unaradawiała
 unaradawiało
 unaradawiali
 unaradawiały

bezosobnik: unaradawiano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę unaradawiał
będę unaradawiać
 będę unaradawiała
będę unaradawiać
 będę unaradawiało
będę unaradawiać
 będziemy unaradawiali
będziemy unaradawiać
 będziemy unaradawiały
będziemy unaradawiać
2 os. będziesz unaradawiał
będziesz unaradawiać
 będziesz unaradawiała
będziesz unaradawiać
 będziesz unaradawiało
będziesz unaradawiać
 będziecie unaradawiali
będziecie unaradawiać
 będziecie unaradawiały
będziecie unaradawiać
3 os. będzie unaradawiał
będzie unaradawiać
 będzie unaradawiała
będzie unaradawiać
 będzie unaradawiało
będzie unaradawiać
 będą unaradawiali
będą unaradawiać
 będą unaradawiały
będą unaradawiać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. unaradawiajmy
2 os. unaradawiaj
 unaradawiajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. unaradawiałbym
bym unaradawiał
 unaradawiałabym
bym unaradawiała
 unaradawiałobym
bym unaradawiało
 unaradawialibyśmy
byśmy unaradawiali
 unaradawiałybyśmy
byśmy unaradawiały
2 os. unaradawiałbyś
byś unaradawiał
 unaradawiałabyś
byś unaradawiała
 unaradawiałobyś
byś unaradawiało
 unaradawialibyście
byście unaradawiali
 unaradawiałybyście
byście unaradawiały
3 os. unaradawiałby
by unaradawiał
 unaradawiałaby
by unaradawiała
 unaradawiałoby
by unaradawiało
 unaradawialiby
by unaradawiali
 unaradawiałyby
by unaradawiały

bezosobnik: unaradawiano by

bezokolicznik: unaradawiać

imiesłów przysłówkowy współczesny: unaradawiając

gerundium: unaradawianie

imiesłów przymiotnikowy czynny: unaradawiający

imiesłów przymiotnikowy bierny: unaradawiany

odpowiednik aspektowy: unarodowić

Pochodzenie

Zob. naród

1. społeczeństwo

Definicja

książk. 
rozbudzać w kimś świadomość przynależności do danego narodu

Warianty

  • rzadziej kwestion. unarodawiać
  • rzadziej kwestion. unarodowiać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Cytaty

[...] chłop galicyjski stał się częścią organizacji Eleusis. Miała ona charakter elitarny i tajny. Gromadziła studentów, którzy jeździli na prowincję i unaradawiali ludzi.

źródło: Paweł Mikołajczyk: W Śląsku jest coś mistycznego, Chorzowianin, 2009-12-02 (archiwum.chorzowianin.pl)

Za Bugiem na terenach obecnie białoruskich i ukraińskich większość stanowili parafianie prawosławnych i grekokatolickich popów, w większości antypolskich, którzy unaradawiali swych parafian na Ukraińców lub Rosjan.

źródło: Internet: romualdkalwa.neon24.pl

[...] mówił, że ludu nie trzeba uobywatelniać i !?unarodawiać, bo jest najbardziej obywatelski i narodowy.

źródło: Stanisław Mauersberg: Sejm Nauczycielski I (14-17 kwietnia 1919 r.), Rozprawy z Dziejów Oświaty, 1980 (bazhum.muzhp.pl)

Narodowcy zwalczali konserwatywną ugodę, wołali, że pozbawia ona naród aktywności i sił witalnych, szli pod strzechy, !?unarodowiali warstwy ludowe.

źródło: Robert Walenciak: Taka polska dusza, 2020-11-03 (wydarzenia.interia.pl)

Składnia

bez ograniczeń + unaradawiać +
KOGO

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne:  unarodawiać ,  unarodowiać 

2. sztukę

Definicja

książk. 
nadawać czemuś cechy specyficzne dla danego narodu

Warianty

  • rzadziej kwestion. unarodawiać
  • rzadziej kwestion. unarodowiać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny

Cytaty

Jak walczyć z zaborcami, w jaki sposób unaradawiać szkoły, instytucje publiczne, literaturę i sztukę - będzie główną treścią dążeń działaczy w ciągu stulecia.

źródło: NKJP: Stanisław Wasylewski: Życie polskie w XIX wieku, 2008

U wielu pisarzy stanisławowskich [...] spotykamy [...] pierwsze, bardzo charakterystyczne próby naśladowania i obróbki słownictwa ludowego. Wzbogacają one i unaradawiają literacki język epoki.

źródło: Jan Kott: O nową syntezę polskiego Oświecenia, Przegląd Historyczny, 1951 (bazhum.muzhp.pl)

!?Unarodawianie Kościoła sięgnęło absurdu. Łacina [...] powinna być eksponowana jako znak jedności Kościoła Rzymskiego.

źródło: Internet: fronda.pl

Rozwój pisma drukowanego i towarzyszące mu tendencje doprowadziły do wyodrębnienia się w obrębie różnych pism po kilka ich rodzajów i odmian. Zjawiskiem, które towarzyszyło temu procesowi, było !?unarodowianie pisma drukowanego. Wywodzący się z różnych krajów twórcy nowych krojów czcionek swoje wytwory dostosowywali do pisowni i ortografii rodzimego języka

źródło: Maria Juda: Kultura druku i jej wpływ na zmiany cywilizacyjne, Folia Bibliologica, 2016 (journals.umcs.pl)

Składnia

bez ograniczeń + unaradawiać +
CO

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne:  unarodawiać ,  unarodowiać 

3. gospodarkę

Definicja

książk. 
zmieniać własność prywatną lub pozbawioną właściciela na państwową

Warianty

  • rzadziej kwestion. unarodawiać
  • rzadziej kwestion. unarodowiać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  nacjonalizować, upaństwawiać
antonimy:  prywatyzować

Cytaty

Francja i Niemcy zablokowały eksport środków ochrony osobistej do Włoch, by pozostawić je do dyspozycji swoim obywatelom. Takie unaradawianie gospodarek to efekt epidemii, który może pozostać z nami na dłużej.

źródło: Koniec globalizacji? Co koronawirus zmieni w światowej gospodarce?, 2020-06-25 (webmagazyn.pl)

Nie można wszystkiego !?unarodawiać. Powoduje to wzrost biurokracji, zmniejszenie chęci do pracy i brak innowacyjności.

źródło: Internet: kzread.info

[...] ważnym momentem na kongresie była sprawa nacjonalizacji przemysłu francuskiego i udziału Związków Zawodowych w kierowaniu !?unarodowianym przemysłem.

źródło: (mg): Francja bierze przykład z Polski, Życie Warszawy, 1946-05-03 (mbc.cyfrowemazowsze.pl)

Składnia

bez ograniczeń + unaradawiać +
CO

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne:  unarodawiać ,  unarodowiać 

Data ostatniej modyfikacji: 23.03.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN