Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | matczyny |
matczyny |
matczyny |
matczyne |
matczyna |
| D. | matczynego |
matczynego |
matczynego |
matczynego |
matczynej |
| C. | matczynemu |
matczynemu |
matczynemu |
matczynemu |
matczynej |
| B. | matczynego |
matczynego |
matczyny |
matczyne |
matczyną |
| N. | matczynym |
matczynym |
matczynym |
matczynym |
matczyną |
| Ms. | matczynym |
matczynym |
matczynym |
matczynym |
matczynej |
| W. | matczyny |
matczyny |
matczyny |
matczyne |
matczyna |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | matczyni |
matczyni |
matczyne |
matczyne |
| D. | matczynych |
matczynych |
matczynych |
matczynych |
| C. | matczynym |
matczynym |
matczynym |
matczynym |
| B. | matczynych |
matczynych |
matczynych |
matczyne |
| N. | matczynymi |
matczynymi |
matczynymi |
matczynymi |
| Ms. | matczynych |
matczynych |
matczynych |
matczynych |
| W. | matczyni |
matczyni |
matczyne |
matczyne |
Inne uwagi
W M.B.W. lp. r. m. używana bywa także potocznie forma matczyn .
Pochodzenie
Zob. matka
1. związany z matką - kobietą, która urodziła dziecko
Definicja
Cytaty
1.a dom
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny
Połączenia
- matczyny brzuch; matczyna dłoń, pierś, ręka; matczyne ciało, łono, łzy, mleko
Cytaty
|
W komnacie matczynej było ciepło, woniało kadzidłem i dymem z jałowca. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953 |
|
|
Okazuje się, że właśnie hamowanie rozwoju naczyń było bezpośrednią przyczyną wystąpienia wad u noworodków, ponieważ lek przechodząc przez matczyne łożysko wywoływał niedokrwienie zawiązków kości u płodu, a w konsekwencji niedorozwój kończyn. źródło: NKJP: Paweł Walewski: Tragiczna lekcja, Polityka, nr 2596, 2007-03-17 |
|
|
Jeszcze zapłakany i pociągający nosem odtrącał matczyną rękę i wykrzykiwał: - Nie chcę, nie potrzebuję! źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997 |
|
|
Materiał matczynej bluzki czepiał się zadziorów na jego chropowatej dłoni. źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951 |
1.b miłość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | macierzyński, maminy | |
| antonimy: | ojcowski | |
| hiperonimy: | rodzicielski |
Połączenia
- matczyna czułość, duma, opieka, opieka, troska; matczyne ciepło, uczucia
Cytaty
|
W szczególny sposób dopełnianie się jest widoczne w małżeństwie, w życiu rodzinnym – inna jest miłość matczyna, inna ojcowska. źródło: NKJP: Sylwia Palka: Piękni swą innością, Wychowawca, nr 175-176, 2007-07 |
|
|
Obdarzyła nas ciepłym, matczynym spojrzeniem, a jej twarz rozjaśniła się tak, jak rozjaśniają się twarze w owych rzadkich chwilach, źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Oskarżony nie stawiał się na rozprawy albo w ich trakcie składał wnioski o przesunięcie terminów, bo coś mu nie pasowało i pani sędzia traktowała go z matczyną wyrozumiałością. źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Jak się bronić?, Polityka, nr 2393, 2003-03-22 |
|
|
[...] nauczycielkom w dowód wdzięczności i uznania za trudy nauczania, cierpliwość i troskę prawie matczyną ofiarowano bukiety kwiatów. źródło: NKJP: Spotkanie po latach, Czas Ostrzeszowski, nr 200644, 2006 |
|
|
Rozkoszne zwierzątka budziły w niej matczyne uczucia. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
1.c dziadek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | macierzysty | |
| sprzeczne: | ojczysty |
Cytaty
|
W stercie rodzinnych fotografii Karczewski znalazł zdjęcie z 1942 roku. Wakacje spędzał zawsze u matczynych dziadków w majątku Strzyżew koło Żelazowej Woli. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007 |
|
|
Wyniki badań doprowadziły nie tylko do znacznego uzupełnienia genealogii Alberta Schweitzera w linii ojcowskiej, lecz również w mniej dotąd poznanej linii matczynej . źródło: NKJP: Henryk Gaertner: Albert Schweitzer, życie myśl i dzieło, 1978 |