Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *tučiti 'czynić tłustym, spasionym, powodować tycie'
Od: psł. rzeczownika *tukъ 'tłuszcz zwierzęcy, sadło' (w st.pol. tuk 'tłuszcz zwierzęcy i roślinny'; dziś tylko w gwarach płn.-zach. w znaczeniu 'tłuszcz, szpik kostny').
1. zwierzęta
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt
Połączenia
- tuczyć świnie, trzodę, zwierzęta
- tuczone gęsi, kaczki
- być tuczonym
Cytaty
|
Kaczki brojlery tuczy się mieszankami pełnoporcjowymi w ilości dowolnej. źródło: NKJP: Jan Fereniec: Zarys ekonomiki i organizacji rolnictwa, 1985 |
|
|
Zdecydowana większość hodowców, którzy tuczyli kurczaki na amerykańskich paszach, musiała zlikwidować swoje firmy. źródło: NKJP: Krystyna Naszkowska: Biznes, Gazeta Wyborcza, 1994-01-21 |
|
|
Podłódzcy rolnicy przeznaczają ziarno z tegorocznych zbiorów na tuczenie świń [...]. źródło: NKJP: (kup): Niepewny chleb, Dziennik Łódzki, 2006-08-22 |
|
|
Tydzień temu telewizja pokazała film o gęsiach tuczonych tak, by miały maksymalnie duże wątroby (z nich robi się pasztety). źródło: NKJP: Adam Wajrak: Chore hodowanie, Gazeta Wyborcza, 1993-03-30 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
tuczę |
tuczymy |
|||
| 2 os. |
tuczysz |
tuczycie |
|||
| 3 os. |
tuczy |
tuczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tuczyłem +(e)m tuczył |
tuczyłam +(e)m tuczyła |
tuczyłom +(e)m tuczyło |
tuczyliśmy +(e)śmy tuczyli |
tuczyłyśmy +(e)śmy tuczyły |
| 2 os. |
tuczyłeś +(e)ś tuczył |
tuczyłaś +(e)ś tuczyła |
tuczyłoś +(e)ś tuczyło |
tuczyliście +(e)ście tuczyli |
tuczyłyście +(e)ście tuczyły |
| 3 os. |
tuczył |
tuczyła |
tuczyło |
tuczyli |
tuczyły |
bezosobnik: tuczono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę tuczył będę tuczyć |
będę tuczyła będę tuczyć |
będę tuczyło będę tuczyć |
będziemy tuczyli będziemy tuczyć |
będziemy tuczyły będziemy tuczyć |
| 2 os. |
będziesz tuczył będziesz tuczyć |
będziesz tuczyła będziesz tuczyć |
będziesz tuczyło będziesz tuczyć |
będziecie tuczyli będziecie tuczyć |
będziecie tuczyły będziecie tuczyć |
| 3 os. |
będzie tuczył będzie tuczyć |
będzie tuczyła będzie tuczyć |
będzie tuczyło będzie tuczyć |
będą tuczyli będą tuczyć |
będą tuczyły będą tuczyć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
tuczmy |
|
| 2 os. |
tucz |
tuczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tuczyłbym bym tuczył |
tuczyłabym bym tuczyła |
tuczyłobym bym tuczyło |
tuczylibyśmy byśmy tuczyli |
tuczyłybyśmy byśmy tuczyły |
| 2 os. |
tuczyłbyś byś tuczył |
tuczyłabyś byś tuczyła |
tuczyłobyś byś tuczyło |
tuczylibyście byście tuczyli |
tuczyłybyście byście tuczyły |
| 3 os. |
tuczyłby by tuczył |
tuczyłaby by tuczyła |
tuczyłoby by tuczyło |
tuczyliby by tuczyli |
tuczyłyby by tuczyły |
bezosobnik: tuczono by
bezokolicznik: tuczyć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
tucząc
gerundium: tuczenie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | tuczenie |
tuczenia |
| D. | tuczenia |
tuczeń |
| C. | tuczeniu |
tuczeniom |
| B. | tuczenie |
tuczenia |
| N. | tuczeniem |
tuczeniami |
| Ms. | tuczeniu |
tuczeniach |
| W. | tuczenie |
tuczenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: tuczący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | tuczący |
tuczący |
tuczący |
tuczące |
tucząca |
| D. | tuczącego |
tuczącego |
tuczącego |
tuczącego |
tuczącej |
| C. | tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącej |
| B. | tuczącego |
tuczącego |
tuczący |
tuczące |
tuczącą |
| N. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącą |
| Ms. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | tuczący |
tuczący |
tuczące |
tuczące |
| D. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczących |
| C. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
| B. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczące |
| N. | tuczącymi |
tuczącymi |
tuczącymi |
tuczącymi |
| Ms. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: tuczony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | tuczony |
tuczony |
tuczony |
tuczone |
tuczona |
| D. | tuczonego |
tuczonego |
tuczonego |
tuczonego |
tuczonej |
| C. | tuczonemu |
tuczonemu |
tuczonemu |
tuczonemu |
tuczonej |
| B. | tuczonego |
tuczonego |
tuczony |
tuczone |
tuczoną |
| N. | tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczoną |
| Ms. | tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | tuczeni |
tuczeni |
tuczone |
tuczone |
| D. | tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
| C. | tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
| B. | tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
tuczone |
| N. | tuczonymi |
tuczonymi |
tuczonymi |
tuczonymi |
| Ms. | tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
odpowiednik aspektowy: utuczyć
Składnia
|
+ | tuczyć | + |
CO +
(CZYM)
|
|
|
+ | tuczyć | + |
CO +
(na CZYM)
|
2. dziecko
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem
Połączenia
- tuczyć dziecko
- tuczyć słodyczami
Cytaty
|
Kuba będzie jadł to, na co ja się zgodzę, i nie zamierzam tuczyć go słodyczami. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Przeciętny żołnierz polski miał 160 cm wzrostu i był tuczony na ziemniakach. źródło: Internet: nowiny.pl |
|
|
Ja mniej więcej trzymam wagę, chociaż w dzieciństwie babcia próbowała tuczyć mnie jak prosiaka. źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Gra wstępna rozpisana na 62 felietony, 2003 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
tuczę |
tuczymy |
|||
| 2 os. |
tuczysz |
tuczycie |
|||
| 3 os. |
tuczy |
tuczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tuczyłem +(e)m tuczył |
tuczyłam +(e)m tuczyła |
tuczyłom +(e)m tuczyło |
tuczyliśmy +(e)śmy tuczyli |
tuczyłyśmy +(e)śmy tuczyły |
| 2 os. |
tuczyłeś +(e)ś tuczył |
tuczyłaś +(e)ś tuczyła |
tuczyłoś +(e)ś tuczyło |
tuczyliście +(e)ście tuczyli |
tuczyłyście +(e)ście tuczyły |
| 3 os. |
tuczył |
tuczyła |
tuczyło |
tuczyli |
tuczyły |
bezosobnik: tuczono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę tuczył będę tuczyć |
będę tuczyła będę tuczyć |
będę tuczyło będę tuczyć |
będziemy tuczyli będziemy tuczyć |
będziemy tuczyły będziemy tuczyć |
| 2 os. |
będziesz tuczył będziesz tuczyć |
będziesz tuczyła będziesz tuczyć |
będziesz tuczyło będziesz tuczyć |
będziecie tuczyli będziecie tuczyć |
będziecie tuczyły będziecie tuczyć |
| 3 os. |
będzie tuczył będzie tuczyć |
będzie tuczyła będzie tuczyć |
będzie tuczyło będzie tuczyć |
będą tuczyli będą tuczyć |
będą tuczyły będą tuczyć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
tuczmy |
|
| 2 os. |
tucz |
tuczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tuczyłbym bym tuczył |
tuczyłabym bym tuczyła |
tuczyłobym bym tuczyło |
tuczylibyśmy byśmy tuczyli |
tuczyłybyśmy byśmy tuczyły |
| 2 os. |
tuczyłbyś byś tuczył |
tuczyłabyś byś tuczyła |
tuczyłobyś byś tuczyło |
tuczylibyście byście tuczyli |
tuczyłybyście byście tuczyły |
| 3 os. |
tuczyłby by tuczył |
tuczyłaby by tuczyła |
tuczyłoby by tuczyło |
tuczyliby by tuczyli |
tuczyłyby by tuczyły |
bezosobnik: tuczono by
bezokolicznik: tuczyć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
tucząc
gerundium: tuczenie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | tuczenie |
tuczenia |
| D. | tuczenia |
tuczeń |
| C. | tuczeniu |
tuczeniom |
| B. | tuczenie |
tuczenia |
| N. | tuczeniem |
tuczeniami |
| Ms. | tuczeniu |
tuczeniach |
| W. | tuczenie |
tuczenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: tuczący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | tuczący |
tuczący |
tuczący |
tuczące |
tucząca |
| D. | tuczącego |
tuczącego |
tuczącego |
tuczącego |
tuczącej |
| C. | tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącej |
| B. | tuczącego |
tuczącego |
tuczący |
tuczące |
tuczącą |
| N. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącą |
| Ms. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | tuczący |
tuczący |
tuczące |
tuczące |
| D. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczących |
| C. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
| B. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczące |
| N. | tuczącymi |
tuczącymi |
tuczącymi |
tuczącymi |
| Ms. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczących |
imiesłów przymiotnikowy bierny: tuczony
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | tuczony |
tuczony |
tuczony |
tuczone |
tuczona |
| D. | tuczonego |
tuczonego |
tuczonego |
tuczonego |
tuczonej |
| C. | tuczonemu |
tuczonemu |
tuczonemu |
tuczonemu |
tuczonej |
| B. | tuczonego |
tuczonego |
tuczony |
tuczone |
tuczoną |
| N. | tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczoną |
| Ms. | tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | tuczeni |
tuczeni |
tuczone |
tuczone |
| D. | tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
| C. | tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
tuczonym |
| B. | tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
tuczone |
| N. | tuczonymi |
tuczonymi |
tuczonymi |
tuczonymi |
| Ms. | tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
tuczonych |
odpowiednik aspektowy: utuczyć
Składnia
|
|
+ | tuczyć | + |
KOGO +
(CZYM)
|
|
|
+ | tuczyć | + |
KOGO +
(na CZYM)
|
3. o jedzeniu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
Połączenia
- jedzenie, tłuszcz tuczy; słodycze, ziemniaki tuczą
Cytaty
|
Lepiej zrobić kilka kanapek rano, niż w trakcie pracy schodzić do sklepu, by kupić białe, słodkie bułki, w których jest mało błonnika, a za dużo „pustych” węglowodanów, które tuczą. źródło: NKJP: Kinga Kubiak: Dieta dla zapracowanych, Gazeta Krakowska, 2007-05-05 |
|
|
Owszem, ziemniak może tuczyć - podany z gęstym sosem, skwarkami lub masełkiem albo w postaci frytek. źródło: NKJP: AZG: Odchudzaj się powoli, Trybuna Śląska, 2002-05-23 |
|
|
Ziarno słoneczników zawiera dużą ilość tłuszczu, jest tuczące, należy je więc podawać bardzo skąpo lub zupełnie wyeliminować z jadłospisu. źródło: NKJP: Hanna Jurczak-Gucwińska: Zwierzęta w moim domu, 1975 |
|
|
Czekolady o dużej zawartości kakao nie są tuczące, zawierają tłuszcz kakaowy i cukier trzcinowy, dobre są też dla diabetyków. źródło: NKJP: Agnieszka Chartlińska: Tabliczka szczęścia, Dziennik Łódzki, 2006-09-22 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
tuczę |
tuczymy |
|||
| 2 os. |
tuczysz |
tuczycie |
|||
| 3 os. |
tuczy |
tuczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tuczyłem +(e)m tuczył |
tuczyłam +(e)m tuczyła |
tuczyłom +(e)m tuczyło |
tuczyliśmy +(e)śmy tuczyli |
tuczyłyśmy +(e)śmy tuczyły |
| 2 os. |
tuczyłeś +(e)ś tuczył |
tuczyłaś +(e)ś tuczyła |
tuczyłoś +(e)ś tuczyło |
tuczyliście +(e)ście tuczyli |
tuczyłyście +(e)ście tuczyły |
| 3 os. |
tuczył |
tuczyła |
tuczyło |
tuczyli |
tuczyły |
bezosobnik: tuczono
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę tuczył będę tuczyć |
będę tuczyła będę tuczyć |
będę tuczyło będę tuczyć |
będziemy tuczyli będziemy tuczyć |
będziemy tuczyły będziemy tuczyć |
| 2 os. |
będziesz tuczył będziesz tuczyć |
będziesz tuczyła będziesz tuczyć |
będziesz tuczyło będziesz tuczyć |
będziecie tuczyli będziecie tuczyć |
będziecie tuczyły będziecie tuczyć |
| 3 os. |
będzie tuczył będzie tuczyć |
będzie tuczyła będzie tuczyć |
będzie tuczyło będzie tuczyć |
będą tuczyli będą tuczyć |
będą tuczyły będą tuczyć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
tuczmy |
|
| 2 os. |
tucz |
tuczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
tuczyłbym bym tuczył |
tuczyłabym bym tuczyła |
tuczyłobym bym tuczyło |
tuczylibyśmy byśmy tuczyli |
tuczyłybyśmy byśmy tuczyły |
| 2 os. |
tuczyłbyś byś tuczył |
tuczyłabyś byś tuczyła |
tuczyłobyś byś tuczyło |
tuczylibyście byście tuczyli |
tuczyłybyście byście tuczyły |
| 3 os. |
tuczyłby by tuczył |
tuczyłaby by tuczyła |
tuczyłoby by tuczyło |
tuczyliby by tuczyli |
tuczyłyby by tuczyły |
bezosobnik: tuczono by
bezokolicznik: tuczyć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
tucząc
gerundium: tuczenie
rodzaj gramatyczny: ndk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | tuczenie |
tuczenia |
| D. | tuczenia |
tuczeń |
| C. | tuczeniu |
tuczeniom |
| B. | tuczenie |
tuczenia |
| N. | tuczeniem |
tuczeniami |
| Ms. | tuczeniu |
tuczeniach |
| W. | tuczenie |
tuczenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: tuczący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | tuczący |
tuczący |
tuczący |
tuczące |
tucząca |
| D. | tuczącego |
tuczącego |
tuczącego |
tuczącego |
tuczącej |
| C. | tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącemu |
tuczącej |
| B. | tuczącego |
tuczącego |
tuczący |
tuczące |
tuczącą |
| N. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącą |
| Ms. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | tuczący |
tuczący |
tuczące |
tuczące |
| D. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczących |
| C. | tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
tuczącym |
| B. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczące |
| N. | tuczącymi |
tuczącymi |
tuczącymi |
tuczącymi |
| Ms. | tuczących |
tuczących |
tuczących |
tuczących |