UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zhańbić

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł. Za wcześniejsze  zgańbić  (SStp).

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zhańbię
 zhańbimy
2 os. zhańbisz
 zhańbicie
3 os. zhańbi
 zhańbią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zhańbiłem
+(e)m zhańbił
 zhańbiłam
+(e)m zhańbiła
 zhańbiłom
+(e)m zhańbiło
 zhańbiliśmy
+(e)śmy zhańbili
 zhańbiłyśmy
+(e)śmy zhańbiły
2 os. zhańbiłeś
+(e)ś zhańbił
 zhańbiłaś
+(e)ś zhańbiła
 zhańbiłoś
+(e)ś zhańbiło
 zhańbiliście
+(e)ście zhańbili
 zhańbiłyście
+(e)ście zhańbiły
3 os. zhańbił
 zhańbiła
 zhańbiło
 zhańbili
 zhańbiły

bezosobnik: zhańbiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zhańbijmy
zhańbmy
2 os. zhańb
zhańbij
 zhańbcie
zhańbijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zhańbiłbym
bym zhańbił
 zhańbiłabym
bym zhańbiła
 zhańbiłobym
bym zhańbiło
 zhańbilibyśmy
byśmy zhańbili
 zhańbiłybyśmy
byśmy zhańbiły
2 os. zhańbiłbyś
byś zhańbił
 zhańbiłabyś
byś zhańbiła
 zhańbiłobyś
byś zhańbiło
 zhańbilibyście
byście zhańbili
 zhańbiłybyście
byście zhańbiły
3 os. zhańbiłby
by zhańbił
 zhańbiłaby
by zhańbiła
 zhańbiłoby
by zhańbiło
 zhańbiliby
by zhańbili
 zhańbiłyby
by zhańbiły

bezosobnik: zhańbiono by

bezokolicznik: zhańbić

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

zhańbiwszy

gerundium: zhańbienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zhańbiony

odpowiednik aspektowy: hańbić

Pochodzenie

Od:  hańbić 

1. czyjeś dobre imię

Definicja

książk. 
spowodować, że ktoś lub coś traci swój wysoki status i zaczyna być oceniany (oceniane) negatywnie lub być kojarzony (kojarzone) ze złymi rzeczami i negatywnymi wartościami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pohańbić, pokalać

Cytaty

Funkcjonariusze, przyjmując wódkę jako łapówkę, zhańbili swoje policyjne mundury [...].

źródło: NKJP: (maj): Zaszkodziła im wódka, Dziennik Bałtycki, 2007-07-31

Jego wypowiedź zhańbiła nas wszystkich, bo przecież padła z ust przedstawiciela polskiego rządu.

źródło: NKJP: Telefoniczna opinia publiczna, Gazeta Wyborcza, 1994-12-17

Znana jest smutna legenda, związana z miłością Tarłówny do swojego sługi. Ojciec nie pozwolił na ten związek. Nie posłuchała jednak ojca i zhańbiła imię rodu.

źródło: NKJP: (DAG): Zabytki i spacery, Gazeta Krakowska, 2006-06-23

Składnia

bez ograniczeń + zhańbić +
KOGO/CO

2. kobietę

Definicja

daw. 
doprowadzić kobietę do niepożądanego przez nią współżycia seksualnego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pohańbić

Cytaty

W ciągu kilku zaledwie dni miasto-klejnot zmieniono w gruzy i popiół. Wyrżnięto obrońców, zdziesiątkowano mieszkańców, zhańbiono kobiety, zniszczono dzieła sztuki, zrabowano, co się dało, sprofanowano kościoły...

źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska: Apokryf wenecki, 2004

Rita była w rozmowie ze mną wyraźnie rozbawiona. Uwierz mi, do żadnego zhańbienia nie doszło! Inaczej zachowuje się dziewczyna, utraciwszy cześć!

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009

Składnia

bez ograniczeń + zhańbić +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 27.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN