UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

skarpeta

Chronologizacja

1806, SDBand

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. skarpeta
skarpety
D. skarpety
skarpet
C. skarpecie
skarpetom
B. skarpetę
skarpety
N. skarpetą
skarpetami
Ms. skarpecie
skarpetach
W. skarpeto
skarpety

Pochodzenie

wł. scarpetta 'bucik, pantofelek'

Zdrobnienie od scarpa.
Por. skarpa.

1. na nodze

Definicja

część ubrania, okrywająca stopę i dolną część nogi, występująca w parze

Noty o użyciu

Wyrazu używa się zwykle w odniesieniu do takich skarpet, które są długie (sięgające do kolan) lub z grubego materiału. W innych wypadkach używa się raczej wyrazu skarpetka.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Połączenia

  • lewa, prawa skarpeta; dziecięce, męskie; góralskie, piłkarskie, szkockie, wojskowe; bawełniane, wełniane; białe, czarne, czerwone, szare..., kolorowe; kraciaste, wzorzyste; długie, krótkie; brudne, ciepłe, czyste, dziurawe, grube, mokre, nowe, podciągnięte, przepocone, stare, śmierdzące, świeże; letnie, narciarskie, sportowe, zapasowe, zimowe skarpety; skarpety frotte
  • obie skarpety
  • skarpeta bez pary; skarpety dla dzieci, dla diabetyków; z polaru, z (owczej) wełny, z włókien sztucznych
  • skarpeta na prezenty; skarpety w kratę, w kratkę, w paski
  • skarpety w kolorze ciemnogranatowym, czarnym..., w wersji letniej, w wersji zimowej
  • skarpety i buty, skarpety i rajstopy, koszulki i skarpety, majtki i skarpety, rękawiczki i skarpety, swetry i skarpety
  • para skarpet
  • but ze skarpetą
  • dziura w skarpecie
  • skarpety się podarły, skurczyły, zbiegły; (wełniane) skarpety gryzą, śmierdzą
  • nosić; ubierać, wciągnąć, włożyć; ściągnąć, zdjąć; zmieniać; cerować, prać, robić na drutach, szyć skarpety
  • śmierdzieć (brudnymi, starymi...) skarpetami
  • wkładać prezenty do skarpety, wyjąć coś ze skarpety
  • opatulony w grube... skarpety
  • być w (samych) skarpetach, chodzić w skarpetach; mieć dziurę w skarpecie;
  • schować coś, ukryć coś w skarpecie
  • śmierdzieć jak stare skarpety

Cytaty

Można u nas kupić również skóry z owiec i niezwykle ciepłe wełniane skarpety i swetry.

źródło: Agnieszka Wykrota-Przysiwek: Echo Dnia - 2006-05-05 - Było prawie jak w Tatrach.

Wiem: w tym wieku powinnam cerować męskie skarpety i popychać wózek.

źródło: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej.

ohyda
jak można nie zmieniać skarpet
to kupcie im 7 par skarpet może pomoże
jak wychodzi z pokoju to trzeba wietrzyć

źródło: Internet, chat

Otóż znacznie lepiej od bawełny wchłania pot [...] tkanina o nazwie dunova. Szyje się z niej podkoszulki, koszule, kalesony i skarpety w wersjach letniej i zimowej.

źródło: Tomasz Chludziński: Gazeta Wyborcza - 1993-03-05.

2. z pieniędzmi

Definicja

pot. 
dom jako miejsce, w którym trzyma się zaoszczędzone pieniądze zamiast w banku

Noty o użyciu

Zwykle w lp.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  pończocha

Połączenia

  • przysłowiowa skarpeta;
  • wypchana (pieniędzmi) skarpeta
  • pieniądze w skarpecie
  • chować, odłożyć pieniądze do skarpety;
  • wyciągnąć/wyciągać, wyjąć/wyjmować pieniądze ze skarpety
  • chować, mieć, trzymać pieniądze w skarpecie; odłożone (pieniądze, zaskórniaki ...) w skarpecie

Cytaty

Przyjmowanie lokat przez bank centralny nie wpłynęło na kursy, bo wpłacający pieniądze wyciągali najczęściej z przysłowiowych skarpet, a nie z akcji czy obligacji.

źródło: Grażyna Strupczewska: Gazeta Wyborcza nr 229, z dnia 1997/10/01, str. 27.

Dla jednego szczęściem jest mieć wypchaną skarpetę, dla innego największym szczęściem jest za te zarobione pieniądze zwiedzać świat czy realizować swoje pasje.

źródło: Internet, forum, 01.02.2009

Dolary „w skarpecie” nie tracą na atrakcyjności.

źródło: Trybuna Śląska nr 5/1, 1998

3. samochód

Definicja

pot.  żart. 
samochód marki Syrena

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Cytaty

I kto by pomyślał, że stara poczciwa skarpeta zajdzie tak daleko.

źródło: TVN Wiadomości, 2010-01-12

[...] ja tylko pamiętam, że jak widziałam syrenkę to krzyczałam 'ej, skarpeta jedzie'..

źródło: Internet: forumdyskusyjne.org.pl

Frazeologizmy

gipsowa skarpeta
Data ostatniej modyfikacji: 28.02.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj