Chronologizacja
Pochodzenie
łac. (pars horae minuta) secunda '(część godziny) druga z mniejszych'
1. jednostka czasu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu
Połączenia
- cenne, dodatkowe; końcowe, następne, ostatnie, pierwsze sekundy
- jedna sekunda
- ileś sekund przerwy; przewagi, straty; różnicy
- ileś sekund do końca; od jakiegoś momentu
- ileś sekund na odpowiedź, na wypowiedź, na zadanie pytania
- na ileś sekund przed końcem, przed przerwą, przed startem, przed syreną, przed upływem czasu
- ileś sekund po północy, po rozpoczęciu, po starcie, po wznowieniu gry
- jedna dziesiąta, jedna setna; część sekundy; liczba sekund
- z dokładnością do sekundy
- ileś drgań, impulsów; informacji na sekundę
- trwa; pozostaje, pozostała, mija, minęła, upływa, upłynęła sekunda; decydują sekundy
- brakuje, zabrakło sekund
- poczekać ileś sekund; liczyć; odliczać, odmierzać sekundy
- co sekundę; ponad sekundę; co do sekundy; do ostatnich sekund; w ostatniej sekundzie; w ciągu sekundy; w przeciągu sekundy; sekunda po sekundzie; sekunda za sekundą, z sekundy na sekundę
Cytaty
|
Ostatnie 10 sekund starego roku poprzedziło wspólne odliczanie czasu. Nowy rok powitano toastami i pokazem sztucznych ogni. źródło: NKJP: Pod gwiazdami i nie tylko, Echo Dnia, 2005-01-03 |
|
|
- Przegrałem niewiele, o jedną sekundę z pierwszym zawodnikiem - powiedział Karol Basz. źródło: NKJP: (RS): Kartingowcy w czołówce, Dziennik Polski, 2003-05-21 |
|
|
W ostatniej sekundzie meczu sędziowie nie zaliczyli natomiast punktów po dobitce Loftona, co doprowadziło do dogrywki. źródło: NKJP: Horror w końcówce, Dziennik Polski, 2003-02-20 |
|
|
Pierwszego gola zdobył w 16 sekundzie gry, kiedy zaskoczył tarnowskiego bramkarza strzałem w „długi” róg z okolic narożnika pola karnego. źródło: NKJP: Krzywda najlepszy, Dziennik Polski, 2002-06-17 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | sekunda |
sekundy |
|
| D. | sekundy |
sekund |
|
| C. | sekundzie |
sekundom |
|
| B. | sekundę |
sekundy |
|
| N. | sekundą |
sekundami |
|
| Ms. | sekundzie |
sekundach |
|
| W. | sekundo |
sekundy |
2. chwila
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu
Połączenia
- każda sekunda
- sekunda namysłu, wahania
- przeprosić, przerwać na sekundę
- na sekundę; po sekundzie; przed sekundą; przez sekundę; w sekundę; w jednej sekundzie
Cytaty
|
Momencik, jeszcze jest pytanie. Panie Ministrze, proszę sekundę zaczekać. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 51. posiedzenia Senatu RP w dniu 10 grudnia 2003 r |
|
|
- Nie mam pojęcia - wyznał zadziwiająco bezwstydnie. - Rozumiem - powiedziałem po sekundzie trochę usztywnionym tonem. - Nie moja sprawa, jasne. - Guzik pan rozumie. Zwyczajnie nie wiem. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005 |
|
|
W twarzy Zygmunta, pod zaciemniającym okapem żandarmskiego hełmu, błysnęły na sekundę zęby, odsłonięte ni to w uśmiechu, ni w nerwowym grymasie. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957 |
|
|
Proszę o sekundę cierpliwości, zaraz to wyjaśnimy... źródło: NKJP: Sprawozdanie z 79. posiedzenia Senatu RP część 6, |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | sekunda |
sekundy |
|
| D. | sekundy |
sekund |
|
| C. | sekundzie |
sekundom |
|
| B. | sekundę |
sekundy |
|
| N. | sekundą |
sekundami |
|
| Ms. | sekundzie |
sekundach |
|
| W. | sekundo |
sekundy |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. w matematyce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miary przestrzeni
Połączenia
- sekunda kątowa
Cytaty
|
Przeliczając wspomniany metr na rozmiary kątowe na sferze niebieskiej, otrzymamy około 0,0005 sekundy kątowej. Taka mniej więcej jest dokładność obserwacji położenia tarczy Księżyca, tarczy, która ma na naszym niebie średnicę równą mniej więcej 1800 sekundom kątowym. źródło: NKJP: Jarosław Włodarczyk: Wędrówki niebieskie czyli Wszechświat nie tylko dla poetów, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | sekunda |
sekundy |
|
| D. | sekundy |
sekund |
|
| C. | sekundzie |
sekundom |
|
| B. | sekundę |
sekundy |
|
| N. | sekundą |
sekundami |
|
| Ms. | sekundzie |
sekundach |
|
| W. | sekundo |
sekundy |
4. w muzyce
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | interwał |
Połączenia
- mała, wielka, zmniejszona, zwiększona sekunda
Cytaty
|
Tak właśnie - sekundą małą w górę, a potem w dół - rozpoczyna się motyw czołowy Etiudy a-moll i temat Larghetta (Romance) Koncertu e-moll [...]. źródło: NKJP: Krzysztof Bilica: Wokół Chopina i Polski : siedem szkiców, 2005 |
|
|
[...] przeciętny słuchacz nie zauważy interwałowej różnicy, no chyba że byłaby to kwinta czy seksta, ale taka sekunda mała lub wielka - na pewno nie. źródło: NKJP: Barwa Głosu W Muzyce, www.forumowisko.pl, 2006-09-05 |
|
|
Istnieją cechy wspólne dla całej muzyki cygańskiej: skale (skale cygańskie) z typowym interwałem sekundy zwiększonej oraz charakterystyczny styl wykonawczy [...] źródło: NKJP: DumZiBoT: Muzyka cygańska , Wikipedia.pl, 2009-05-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | sekunda |
sekundy |
|
| D. | sekundy |
sekund |
|
| C. | sekundzie |
sekundom |
|
| B. | sekundę |
sekundy |
|
| N. | sekundą |
sekundami |
|
| Ms. | sekundzie |
sekundach |
|
| W. | sekundo |
sekundy |