UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

umęczyć

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. umęczę
umęczymy
2 os. umęczysz
umęczycie
3 os. umęczy
umęczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. umęczyłem
+(e)m umęczył
umęczyłam
+(e)m umęczyła
umęczyłom
+(e)m umęczyło
umęczyliśmy
+(e)śmy umęczyli
umęczyłyśmy
+(e)śmy umęczyły
2 os. umęczyłeś
+(e)ś umęczył
umęczyłaś
+(e)ś umęczyła
umęczyłoś
+(e)ś umęczyło
umęczyliście
+(e)ście umęczyli
umęczyłyście
+(e)ście umęczyły
3 os. umęczył
umęczyła
umęczyło
umęczyli
umęczyły

bezosobnik: umęczono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. umęczmy
2 os. umęcz
umęczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. umęczyłbym
bym umęczył
umęczyłabym
bym umęczyła
umęczyłobym
bym umęczyło
umęczylibyśmy
byśmy umęczyli
umęczyłybyśmy
byśmy umęczyły
2 os. umęczyłbyś
byś umęczył
umęczyłabyś
byś umęczyła
umęczyłobyś
byś umęczyło
umęczylibyście
byście umęczyli
umęczyłybyście
byście umęczyły
3 os. umęczyłby
by umęczył
umęczyłaby
by umęczyła
umęczyłoby
by umęczyło
umęczyliby
by umęczyli
umęczyłyby
by umęczyły

bezosobnik: umęczono by

bezokolicznik: umęczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: umęczywszy

gerundium: umęczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. umęczenie
umęczenia
D. umęczenia
umęczeń
C. umęczeniu
umęczeniom
B. umęczenie
umęczenia
N. umęczeniem
umęczeniami
Ms. umęczeniu
umęczeniach
W. umęczenie
umęczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: umęczony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. umęczony
umęczony
umęczony
umęczone
umęczona
D. umęczonego
umęczonego
umęczonego
umęczonego
umęczonej
C. umęczonemu
umęczonemu
umęczonemu
umęczonemu
umęczonej
B. umęczonego
umęczonego
umęczony
umęczone
umęczoną
N. umęczonym
umęczonym
umęczonym
umęczonym
umęczoną
Ms. umęczonym
umęczonym
umęczonym
umęczonym
umęczonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. umęczeni
umęczeni
umęczone
umęczone
D. umęczonych
umęczonych
umęczonych
umęczonych
C. umęczonym
umęczonym
umęczonym
umęczonym
B. umęczonych
umęczonych
umęczonych
umęczone
N. umęczonymi
umęczonymi
umęczonymi
umęczonymi
Ms. umęczonych
umęczonych
umęczonych
umęczonych

Pochodzenie

Zob. męczyć

1. zmęczyć

Definicja

książk. 
doprowadzić kogoś lub zwierzę do stanu wyczerpania, znużenia lub zmęczenia fizycznego lub psychicznego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zmęczyć

Cytaty

[...] oni, jak już raz takiego szarego obywatela na ofiarę sobie upatrzą, dobre mają rozpoznanie, że nie warto mało znaczącego pionka niszczyć z wielkim hałasem, starczy umęczyć małymi, ale bezustannymi szykanami, wszystkie przy tym pozory praworządności zachowując [...].

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Apelacja, 1968

Stać po kolana w wodzie i przepychać powiązane belki albo ładować je drewnianymi żerdziami na sanie - to wszystko, czego od nich wymagano. Trzeba uciekać, póki starcza sił. Ta robota, tak wykonywana, umęczy człowieka po jednym dniu. Po kilku może go nawet uśmiercić.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Tymczasem zamiast własnych nóg, wielu turystów wybiera przeładowaną bryczkę zaprzęgniętą w umęczone konie.

źródło: Internet: superniusy.pl

Na szczęście teraz Marysia już śpi w nocy, bo przez pierwsze pięć miesięcy była strasznie niedobra, najbardziej dokuczliwe i męczące były te nieprzespane noce. Ja nawet nie myślałem, że jeden mały człowieczek może tak umęczyć trzy dorosłe osoby, rodziców i babcię.

źródło: NKJP: Agata Bochenek: Czekam na słowo „tata”, Wieści Podwarszawskie, 2006-05-14

[...] zmęczywszy się, na chwilę przysiadałem lub klękałem i uczyłem się na pamięć zdania, które pan Mundek wykuć mi kazał na każdą okoliczność. - Kto nie z Mundkiem, tego stukniem. Powtarzałem to w różnych tonacjach, aż do całkowitego umęczenia ciała i duszy.

źródło: NKJP: Józef Łoziński: Holding i reszta albo Jak zostać bogatym w biednym państwie, 2006

Składnia

bez ograniczeń + umęczyć +
KOGO/CO + (CZYM)

2. zamęczyć

Definicja

książk. 
torturując, pozbawić kogoś życia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Cytaty

Ten [bowiem] pojmał podstępem ruskiego kniazia Wołodara, i umęczył go, i mienie jego zagarnął.

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009

Któż by nie pokochał nade wszystko Tego, który wprzód ukochał nas miłością wieczną i z miłosiernej miłości dał się za nas ukrzyżować i umęczyć?!

źródło: NKJP: Michał Sopoćko: Zaufałem Twojemu Miłosierdziu, 2008

W monasterze sołowieckim bolszewicy umęczyli mnichów. Tysiące męczenników.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1998

W Serbii, w obozie koncentracyjnym [...] zlikwidowano - a ściślej mówiąc - barbarzyńsko umęczono około MILIONA prawosławnych Serbów.

źródło: NKJP: Tajemne siły nieprawości, Gazeta Wyborcza, 1993-03-27

Zrazu odznaczał się ponoć pewnymi wybujałościami temperamentu, ale z czasem stał się uosobieniem cierpliwości, opanowania i wytrwałości. Najlepiej o tych cnotach zaświadczył, gdy [...] przychwyciła go czerń kozacka. Zawleczono go do miasteczka i umęczono okrutnie. Stało się to w roku 1657. Ciało złożono później w Pińsku, a w roku 1808 przeniesiono do Połocka.

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004

Składnia

bez ograniczeń + umęczyć +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 23.05.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj