UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żarna

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: p3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.		żarna
D.		żaren żarn
C.		żarnom
B.		żarna
N.		żarnami
Ms.		żarnach
W.		żarna

Pochodzenie

psł. *žŕ̥ny *žŕ̥nъve 'ręczny młynek, żarna, kamień żarnowy'

1. na zboże

Definicja

przyrząd służący dawniej do rozcierania ziarna, składający się z dwóch płaskich kamieni, z których jeden górny jest ruchomy, a ziarno sypie się między oba kamienie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Połączenia

kamienne żarna
obracanie żaren
mielić, mleć na żarnach

Cytaty

	Kończą się nam, ojcze, życiodajne zapasy ziarna, wkrótce nasze żarna nie będą miały co mleć, a na nowe kłosy daremnie nam czekać [...]. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Teraz na ciebie zagłada, 1976
	Już nie korzysta się z żaren (czasem tylko, żeby zemleć mąkę na żur) [...]. źródło: NKJP: Małgorzata Szejnert: Czarny ogród, 2007
	Na żonę numer trzy nadaje się znakomicie. Może kręcić żarnami, gotować, pilnować dzieci. Mniej je i się nie włóczy. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005
	Za klatką schodową znajdowała się toaleta z terakoty, kuchnia, spiżarnia, łaźnia i pomieszczenie, w którym niewolnice na żarnach ucierały zboże na mąkę. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

2. historii

Definicja

książk.

następowanie po sobie jakichś zmian

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Wiedział, że żarna historii mielą powoli, ale przecież się obracają. Bez żadnego tam paradnego hałasu i tak wszyscy jego wrogowie, wszyscy zawistnicy pójdą precz, zginą [...].

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy, tom 1, 1996

Dla badaczy jest to jedyna w swoim rodzaju okazja dotknięcia obracających się jeszcze żaren plemiennej sprawiedliwości.

źródło: NKJP: Karol Modzelewski: Barbarzyńska Europa, 2004

Robiło się to i robi wedle starych, wyniesionych z PRL doświadczeń i metod, czyli lawirując „między żarnami kolejnych partyjnych linii i ideologii”.

źródło: NKJP: Wiesław Władyka: Czasy i ludzie, Polityka, 2007-03-17

Składnia

żarna

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 13.04.2018