UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wyczulić się

Chronologizacja

1919, SJPWar
Inne znaczenie: 'wyczerpać swoje czułości, naczulić się do woli'

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyczulę się
wyczulimy się
2 os. wyczulisz się
wyczulicie się
3 os. wyczuli się
wyczulą się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyczuliłem się
+(e)m się wyczulił
wyczuliłam się
+(e)m się wyczuliła
wyczuliłom się
+(e)m się wyczuliło
wyczuliliśmy się
+(e)śmy się wyczulili
wyczuliłyśmy się
+(e)śmy się wyczuliły
2 os. wyczuliłeś się
+(e)ś się wyczulił
wyczuliłaś się
+(e)ś się wyczuliła
wyczuliłoś się
+(e)ś się wyczuliło
wyczuliliście się
+(e)ście się wyczulili
wyczuliłyście się
+(e)ście się wyczuliły
3 os. wyczulił się
wyczuliła się
wyczuliło się
wyczulili się
wyczuliły się

bezosobnik: wyczulono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyczulmy się
2 os. wyczul się
wyczulcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyczuliłbym się
bym się wyczulił
wyczuliłabym się
bym się wyczuliła
wyczuliłobym się
bym się wyczuliło
wyczulilibyśmy się
byśmy się wyczulili
wyczuliłybyśmy się
byśmy się wyczuliły
2 os. wyczuliłbyś się
byś się wyczulił
wyczuliłabyś się
byś się wyczuliła
wyczuliłobyś się
byś się wyczuliło
wyczulilibyście się
byście się wyczulili
wyczuliłybyście się
byście się wyczuliły
3 os. wyczuliłby się
by się wyczulił
wyczuliłaby się
by się wyczuliła
wyczuliłoby się
by się wyczuliło
wyczuliliby się
by się wyczulili
wyczuliłyby się
by się wyczuliły

bezosobnik: wyczulono by się

bezokolicznik: wyczulić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyczuliwszy się

gerundium: wyczulenie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wyczulenie się
wyczulenia się
D. wyczulenia się
wyczuleń się
C. wyczuleniu się
wyczuleniom się
B. wyczulenie się
wyczulenia się
N. wyczuleniem się
wyczuleniami się
Ms. wyczuleniu się
wyczuleniach się
W. wyczulenie się
wyczulenia się

odpowiednik aspektowy: wyczulać się

Pochodzenie

Zob. czuły

1. o człowieku

Definicja

zacząć dostrzegać jakieś sprawy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

Wyczulmy się na przykłady przemocy wokół nas, choćby domowej.

źródło: NKJP: Codziennie w kraju dochodzi do ok. 200 gwałtów. Tylko kilka jest zgłaszanych, Gazeta Pomorska, 2010-02-07

Poczuć się odpowiedzialnym za siebie samego i zacząć siebie samego kontrolować. Wyczulić się na ludzi i przyjąć z pokorą, że ich życie należy jedynie do nich, że mają niezbywalne prawo do przeżycia go po swojemu.

źródło: Internet: toudeusz.blog.onet.pl

Dlatego warto już teraz wyczulić się na pojawiające się w języku polskim eufemizmy (np. miękkie cele: wojskowe określenie ludzi) czy też na ideologiczne, pseudoreligijne usprawiedliwienia działań wojennych w rodzaju krucjaty, autorstwa prezydenta Busha.

źródło: NKJP: Eliza Pieciul-Karmińska: Słowa jak arszenik, Polityka, nr 2601, 2007-04-21

Próbowałem wyłapać więcej fragmentów, próbowałem się na nie wyczulić, ale oczy męczyły się coraz bardziej, zaczynały już łzawić, a łzy zaczynały zamarzać, wszystko mnie piekło.

źródło: NKJP: Mirosław Nahacz: Bocian i Lola, 2005

Wyczulił się na obecność i piękno aniołów.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1993

Składnia

bez ograniczeń + wyczulić się +
na KOGO/CO

2. o zmysłach

Definicja

zacząć silnie reagować na bodźce zmysłowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyostrzyć się

Cytaty

Doskonale wyostrzyły mi się zmysły. Właściwie to wyczuliły się na pewne dźwięki czy zapachy, które do tej pory były dla mnie bez znaczenia.

źródło: NKJP: Michał Wiśniewski: Wyobraźnia to drugi wzrok, Gazeta Poznańska, 2002-12-24

Opuszki palców w związku z tym powiększyły się i wyczuliły.

źródło: NKJP: Marcin Ryszkiewicz: Przepis na człowieka, 1996

Składnia

bez ograniczeń + wyczulić się +
(na KOGO/CO)
Data ostatniej modyfikacji: 23.12.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj