UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dzieło

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *dělo 'kładzenie, stawianie czegoś; wykonywanie pracy, działanie; praca; rezultat pracy'

1. sztuki

Definicja

trwały wytwór umysłu ludzkiego o charakterze naukowym lub artystycznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

utwór

Połączenia

dwutomowe, monumentalne, wielotomowe; fundamentalne, genialne, wiekopomne, wybitne dzieło; dzieło literackie, malarskie, naukowe
dzieło architekta, artysty, filozofa, kompozytora, pisarza, uczonego; sztuki; Gombrowicza, Mickiewicza, Mozarta...; dzieła klasyków
dzieła z kolekcji kogoś
autor dzieła; kolekcjoner; aukcja, wystawa; rabunek, przemyt dzieł
komentarz do dzieła
oczytany w dziełach
opublikować, stworzyć dzieło; prezentować; czytać, podziwiać dzieła
obcować z dziełami

Cytaty

	Po powrocie do Krakowa napisał dzieło o sztuce włoskiej różnych epok: „Podróż do Włoch”. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995
	Fellini nigdy by nie stworzył filmu „Amacord”, dzieła o swojej prowincji i o świecie, gdyby tej swojej prowincji kiedyś nie opuścił. źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004
	Nie sposób pisać w obłędzie, chociaż można na pograniczu obłędu, czasem się to udaje, tak powstało wiele dzieł ducha ludzkiego, które pozostały w historii kultury jako świadectwa geniuszu, arcydzieła. źródło: NKJP: Jan Krzysztoń, Obłęd, 1980
	[...] została zablokowana wywózka urządzeń fabrycznych i dzieł sztuki z Ziem Odzyskanych [...]. źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dzieło	dzieła
D.	dzieła	dzieł
C.	dziełu	dziełom
B.	dzieło	dzieła
N.	dziełem	dziełami
Ms.	dziele	dziełach
W.	dzieło	dzieła

Składnia

	+	dzieło	+	KOGO/CZEGO
	+	dzieło	+	o KIM/CZYM

2. przyrody

Definicja

coś, co powstało jako wynik pracy lub procesu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Połączenia

dzieło człowieka, natury, przyrody
być dziełem

Cytaty

Odkrycie to jest dziełem włoskich archeologów, którzy od kilkunastu lat prowadzą prace wykopaliskowe w Tell Mardich [...].

źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu: szkice z krytyki biblijnej, 1994

Po przycięciu nożyczkami wystarczyło kilka wprawnych ruchów, żeby pozbyć się z twarzy reszty zarostu. Z zaciekawieniem, ale i trochę z niepokojem przyglądał się swojemu dziełu.

źródło: NKJP: Adam Barczyński: Ślepy los, 1999

Ciąg korytarzy i sal zdobi piękna szata naciekowa z ponadtrzymetrowej wysokości stalagmitami i stalaktytami, a także ciekawe podziemne jeziorka. Niestety, część tych wspaniałych dzieł przyrody została zniszczona [...].

źródło: NKJP: Jakub Tarczanowski: Żelazna kaplica, Dziennik Polski, 2006-08-26

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dzieło	dzieła
D.	dzieła	dzieł
C.	dziełu	dziełom
B.	dzieło	dzieła
N.	dziełem	dziełami
Ms.	dziele	dziełach
W.	dzieło	dzieła

Składnia

dzieło

KOGO/CZEGO

3. naprawy

Definicja

książk.

praca nad czymś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Połączenia

dzieło budowy, naprawy, odbudowy czegoś; odkupienia, zniszczenia
dokończyć dzieła
podołać dziełu
kontynuować dzieło
przystąpić/przystępować do dzieła
zaangażowany w dzieło

Cytaty

[...] propozycja króla, zamiast służyć dziełu naprawy, zapoczątkowała, przynajmniej po części, ciąg wydarzeń nazwanych rokoszem Zebrzydowskiego [...].

źródło: NKJP: Internet

Rola miejscowego przemysłu w dziele budowy szkół w naszym rejonie była bardzo ważna [...].

źródło: NKJP: Maria Leś-Runicka: Budownictwo szkolne, Co Tydzień Jaworzno, 2004-03-04

Kiedy mógłbyś zabrać się do dzieła? - odezwałem się wbrew wątpliwościom. - Nie obiecuję, ale może za tydzień jakieś pierwsze roboty... Oczywiście robimy to po cichu, w ramach remontu.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dzieło	dzieła
D.	dzieła	dzieł
C.	dziełu	dziełom
B.	dzieło	dzieła
N.	dziełem	dziełami
Ms.	dziele	dziełach
W.	dzieło	dzieła

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

dzieło

CZEGO

Frazeologizmy

coś jest dziełem przypadku
dzieła zebrane
umowa o dzieło

Przysłowia

Koniec wieńczy dzieło

Data ostatniej modyfikacji: 24.08.2012