UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

druh

Chronologizacja

2 połowa XVI w., Bańk
XVI w., Bor
Od XV w. drug.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. druh
 druhowie
 ndepr
druhy
 depr
D. druha
 druhów
C. druhowi
 druhom
B. druha
 druhów
N. druhem
 druhami
Ms. druhu
 druhach
W. druhu
 druhowie
 ndepr
druhy
 depr

Pochodzenie

psł. *drugъ 'człowiek związany z czyimś otoczeniem; towarzysz, kolega, przyjaciel'

Stp. forma drug została przekształcona w druch prawdopodobnie przez analogię do ekspresywnych rzecz. z przyrostkowym -ch (por. np. brach od brat), zaś pisownię druh należy tłumaczyć wpływem wymowy ukraińskiej oraz, być może, wymowy i pisowni czeskiej (Bor.).

1. przyjaciel

Definicja

książk. 
mężczyzna, z którym pozostaje się w więzi opartej na życzliwości, szczerości, sympatii, zaufaniu i wzajemnej pomocy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kamrat, kompan, przyjaciel, socjusz, towarzysz

Połączenia

  • dawny, serdeczny, stary, wierny, wojenny druh
  • druh z dawnych lat, z dzieciństwa, z okopów, z wojska
  • być druhem (komuś)

Cytaty

Tadeusz niczego jej właściwie nie powiedział o gospodarzu domu. Stwierdził tylko, że to druh jego młodości, który z pewnych względów unika Warszawy.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Panny i wdowy: zdrada, 1991

Jeśli faktycznie byłeś Peterlinowi druhem - rzekł po chwili wahania Reynevan - to uraduje cię wieść, że jego zabójców spotkała kara.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Kiedyś siadywał tu ze swoimi druhami, pił piwo i rzucał kości.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Novosad popatrzył znacząco po kamratach, potem podciągnął rękawice, otaksował wzrokiem Geralta i Cahira. - Twoi nowi druhowie - powtórzył przeciągle. - Ha, widzę po gębach, że nie kapłani to.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Będę jedynym, który potowarzyszy mu w ostatniej drodze do kraju - powiedział druh z okopów [...].

źródło: NKJP: Wielkie spotkanie pokoleń, Dziennik Polski, 2000-06-01

Składnia

bez ograniczeń + druh +
(CZYJ)

2. harcerz

Definicja

urzęd. 
chłopiec lub mężczyzna należący organizacji harcerskiej

Noty o użyciu

Używane przeważnie wraz z imieniem, nazwiskiem lub nazwą funkcji osoby, do której wyraz się odnosi.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  harcerz

Połączenia

  • druh drużynowy, druh harcmistrz, druh podharcmistrz
  • druhny i druhowie

Cytaty

Trzynastu harcerzy wędrowników Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej z Pomorskiej Chorągwi Harcerzy wyjeżdża dzisiaj dwoma busami z darami do Kazachstanu pod opieką druha podharcmistrza księdza Roberta [...] i druha przewodnika Michała [...].

źródło: NKJP: Olga Dębicka: Z komputerami do Kazachstanu, Dziennik Bałtycki, 2000-07-15

Patrole druhen i druhów rozdawały zapalone świeczki napotkanym przechodniom, z życzeniami pogodnych i pełnych miłości świąt Bożego Narodzenia.

źródło: NKJP: (G.W.): Kolędnicy na ulicy, Dziennik Bałtycki, 1999-12-28

Organizacją imprezy zajmuje się Śląska Chorągiew ZHP. 1 sierpnia przyjadą druhowie w wieku od 10 do 17 lat.

źródło: NKJP: Monika Krężel: Trzy tysiące skautów w parku, Dziennik Zachodni, 2008-07-12

Skróty

dh

3. strażak

Definicja

urzęd. 
członek ochotniczej straży pożarnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  strażak

Cytaty

Bycie druhem w Ochotniczej Straży Pożarnej to przede wszystkim funkcja społeczna.

źródło: NKJP: Magdalena Nowacka: W mieście działa tylko jedna OSP, ale jest potrzebna, Dziennik Zachodni, 2010-06-11

Z okazji Dnia Strażaka wspólnie z średzkimi oficjelami i kolegami druhami z jednostek OSP zasiedli do wspólnego stołu.

źródło: NKJP: PK: Druhowie awansowali, Gazeta Poznańska, 2004-05-21

Dziś jednostka razem z drużyną młodzieżową i druhami honorowymi liczy 48 strażaków.

źródło: NKJP: Agat: Krotoszyn, Gazeta Poznańska, 2002-07-16

Skróty

dh
Data ostatniej modyfikacji: 05.08.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN