UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziobek

dzióbek

Chronologizacja

1774, Jakub Kostrzewski, Sztuka babiennia ku nieuchronney dzieci przy porodzie odbieraiących, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziobek
dziobki
D. dziobka
dziobków
C. dziobkowi
dziobkom
B. dziobek
dziobki
N. dziobkiem
dziobkami
Ms. dziobku
dziobkach
W. dziobku
dziobki

Pochodzenie

Zob. dziób

1. ptaka

Definicja

mały dziób ptaka

Warianty

  • dzióbek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

Cytaty

[Wróbelek] mieszkał z nami do wiosny. Przesiadywał pod taboretem, śmiesznie wycierając po jedzeniu dziobek o jego szczebel.

źródło: NKJP: Wiesław Kępiński: Sześćdziesiąty pierwszy, 2006

Na skraju lasu [...] można spotkać raniuszki, uwijające się zręcznie wśród gałęzi. Wyglądają bardzo charakterystycznie - biało-czarne kulki z maleńkimi dziobkami i długachnymi ogonami [...].

źródło: NKJP: Krzysztof Filcek: Terkotanie strzyżyków, Gazeta Wyborcza, 1992-03-06

Nie wiem, jak ona to robi, że nie traci cierpliwości, karmiąc jerzyki kuleczkami z sera. One odwracają głowę, kręcą się i wyrywają, a Nuria delikatnie otwiera im dziobki i ładuje kulki.

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Nuria i kruki, Gazeta Wyborcza, 1999-05-29

Mam też parę znajomych wiewiórek, które zaglądają na moją północną werandę i z wielkim apetytem zjadają zbyt twarde dla delikatnych dziobków ptasich skórki z bułki i chleba.

źródło: NKJP: Jerzy Zaruba: Z pamiętników bywalca, 2007

2. czajnika

Definicja

lejkowate zakończenie naczynia umożliwiające wylewanie z niego płynu cienkim strumieniem

Warianty

  • dzióbek

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

Połączenia

  • dziobek czajnika, dzbanka, kubka
  • butelka, butla, kubeczek, kubek z dziobkiem

Cytaty

Teresa z dzbanka nalewała kawę, z wygiętego porcelanowego dziobka czarny płyn wypływał powoli, aromatycznym strumykiem, rozgrzewając cienkie białe filiżanki.

źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

[...] na dźwięk tej liczby drgnęły mi palce, a jednak nie uroniłem chwiejącej się już na szklanym dziobku następnej kropli [...].

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Pamiętnik znaleziony w wannie, 1961

Szczęśliwcy, wyjeżdżający na zachód, oglądali na własne oczy wesolutkie, kolorowe ubranka [...], opowiadali o mocowanych do śpioszków smoczkach, kubeczkach z dziobkami, nietłukących się miseczkach [...].

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Małe kochanie, wielka miłość, 1997

Składnia

bez ograniczeń + dziobek +
(CZEGO)

3. usta

Definicja

usta ściągnięte i wysunięte do przodu

Warianty

  • dzióbek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Cytaty

Jakaś blondynka, zorientowawszy się, że [...] została bez pary, czym prędzej podeszła do Rinalda, robiąc afektowany „dziobek”.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006

Przyjęliśmy tę wiadomość spokojnie, więc uczynił ze swoich nieskromnych ust dziobek i zapytał: - Państwo sobie życzą?

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wniebowstąpienie, 2006

4. owocu

Definicja

ostre zakończenie czegoś, podobne kształtem do dziobka ptaka

Warianty

  • dzióbek

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

  • długi, krótki dziobek
  • długość dziobka

Cytaty

Z jednej strony stała rodzina, z drugiej trzej panowie w tyrolskich kapeluszach, w bryczesach „z dziobkami ” [...] i w wysokich, nieforemnych w porównaniu z naszymi, butach.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Niektóre [spódnice] mają „ogony” z falban z tyłu, a z przodu charakterystyczne wycięcia „w dziobek”.

źródło: NKJP: (mst): Salsa folkowa, Gazeta Krakowska, 2002-08-18

Data ostatniej modyfikacji: 14.12.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj