Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | mściwy |
mściwy |
mściwy |
mściwe |
mściwa |
D. | mściwego |
mściwego |
mściwego |
mściwego |
mściwej |
C. | mściwemu |
mściwemu |
mściwemu |
mściwemu |
mściwej |
B. | mściwego |
mściwego |
mściwy |
mściwe |
mściwą |
N. | mściwym |
mściwym |
mściwym |
mściwym |
mściwą |
Ms. | mściwym |
mściwym |
mściwym |
mściwym |
mściwej |
W. | mściwy |
mściwy |
mściwy |
mściwe |
mściwa |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | mściwi |
mściwi |
mściwe |
mściwe |
D. | mściwych |
mściwych |
mściwych |
mściwych |
C. | mściwym |
mściwym |
mściwym |
mściwym |
B. | mściwych |
mściwych |
mściwych |
mściwe |
N. | mściwymi |
mściwymi |
mściwymi |
mściwymi |
Ms. | mściwych |
mściwych |
mściwych |
mściwych |
W. | mściwi |
mściwi |
mściwe |
mściwe |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | mściwszy |
mściwszy |
mściwszy |
mściwsze |
mściwsza |
D. | mściwszego |
mściwszego |
mściwszego |
mściwszego |
mściwszej |
C. | mściwszemu |
mściwszemu |
mściwszemu |
mściwszemu |
mściwszej |
B. | mściwszego |
mściwszego |
mściwszy |
mściwsze |
mściwszą |
N. | mściwszym |
mściwszym |
mściwszym |
mściwszym |
mściwszą |
Ms. | mściwszym |
mściwszym |
mściwszym |
mściwszym |
mściwszej |
W. | mściwszy |
mściwszy |
mściwszy |
mściwsze |
mściwsza |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | mściwsi |
mściwsi |
mściwsze |
mściwsze |
D. | mściwszych |
mściwszych |
mściwszych |
mściwszych |
C. | mściwszym |
mściwszym |
mściwszym |
mściwszym |
B. | mściwszych |
mściwszych |
mściwszych |
mściwsze |
N. | mściwszymi |
mściwszymi |
mściwszymi |
mściwszymi |
Ms. | mściwszych |
mściwszych |
mściwszych |
mściwszych |
W. | mściwsi |
mściwsi |
mściwsze |
mściwsze |
Pochodzenie
Zob. mścić się
1.a car
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zemściwy |
Połączenia
- mściwy Bóg, człowiek, demon, Dżoker, drań, duch, minister; mściwa bestia, kobieta; mściwi ludzie
- mściwy i gniewny, mściwy i nieubłagany, mściwy i okrutny, mściwy i zawzięty, mściwy i zazdrosny, mściwy i zdradziecki
- bardzo, nieco, tak mściwy
Cytaty
[...] hetman Lubomirski nie zdołał uchronić od chańskiej niewoli Wasyla Szeremietiewa. Szedł on na niemal dwadzieścia lat w tatarski jasyr, gdyż mściwy car Aleksy nie zechciał wykupić swojego dzielnego dowódcy. źródło: NKJP: W zgodzie ze „starym polskim urządzeniem”, Dziennik Polski, 2000-11-17 |
|
Był tu, w tym gmachu, i nie chciał się ze mną zobaczyć. Znowu znalazł sposób, żeby mnie upokorzyć. Był złym i mściwym człowiekiem. Bo przecież to wyglądało jak zemsta. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Listy miłości, 2008 |
|
Z natury mściwy Dżoker przez cały ten czas zbierał informacje o Czarneckim. Aż wreszcie znalazł to, czego szukał — Czarnecki ma dług u Klamy[...], a Klama to gangster, z którym nie ma żartów. źródło: NKJP: Jarosław Grabarczyk: Noc Polskich Komedii w Multikinie, Dziennik Elbląski, 2007-08-31 |
|
W dawnym Rzymie mściwe kobiety lepiły z wosku lub gliny figurkę rywalki albo niewiernego kochanka i przekłuwały ją szpilkami. źródło: NKJP: Lech Stefański: Od magii do psychotroniki, 1996 |
|
Mściwi Rosjanie postanowili wziąć Czeczenów głodem, wstrzymali więc wszelką pomoc, ogłosili blokadę. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004 |
1.b charakter
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- mściwy błysk, gniew, odwet, okrzyk, szept, uśmieszek; mściwa decyzja, myśl, nienawiść, przyjemność, radość, satysfakcja, złość, złośliwość; dłoń, ręka; mściwe spojrzenie, zadowolenie; mściwe słowa
- mściwy i gniewny, mściwy i nieubłagany, mściwy i okrutny, mściwy i zawzięty, mściwy i zazdrosny, mściwy i zdradziecki
- bardzo, nieco, tak mściwy
Cytaty
Myślałem, że się na nich zemszczę, tymczasem byli mi wdzięczni. Moją mściwą decyzję przyjęli z wdzięcznością i ulgą. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1989 |
|
Spalona i już nic się nie da zrobić! - przemówiła Dolores ciągle z tym mściwym błyskiem w oczach. - Już nic się nie da zrobić! źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001 |
|
Zarwały się schody, po których właśnie zbiegałam... Tak jakby mściwe fatum nie zamierzało dopuścić, aby ktokolwiek uszedł przed swym przeznaczeniem. – źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003 |
|
Bali się ludzie, że ten szwagier-brat-psubrat zwodzi ich tylko tą ciszą, ale każdej chwili jego przeraźliwie mściwy głos znów się odezwie, może nawet nie z tamtej strony od drogi, z daleka, ale skądś całkiem z bliska, [...] źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967 |
|
Zatrząsł się nagle ze srogiego gniewu, patrzał z rozpaczliwą pasją na swą żonę, następnie z mściwą złością na Monikę. - Coście z tym chłopcem zrobili? - wrzasnął rozjuszony na dziewczynę. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980 |