UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

mściwy

Chronologizacja

1471, SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mściwy
mściwy
mściwy
mściwe
mściwa
D. mściwego
mściwego
mściwego
mściwego
mściwej
C. mściwemu
mściwemu
mściwemu
mściwemu
mściwej
B. mściwego
mściwego
mściwy
mściwe
mściwą
N. mściwym
mściwym
mściwym
mściwym
mściwą
Ms. mściwym
mściwym
mściwym
mściwym
mściwej
W. mściwy
mściwy
mściwy
mściwe
mściwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mściwi
mściwi
mściwe
mściwe
D. mściwych
mściwych
mściwych
mściwych
C. mściwym
mściwym
mściwym
mściwym
B. mściwych
mściwych
mściwych
mściwe
N. mściwymi
mściwymi
mściwymi
mściwymi
Ms. mściwych
mściwych
mściwych
mściwych
W. mściwi
mściwi
mściwe
mściwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. mściwszy
mściwszy
mściwszy
mściwsze
mściwsza
D. mściwszego
mściwszego
mściwszego
mściwszego
mściwszej
C. mściwszemu
mściwszemu
mściwszemu
mściwszemu
mściwszej
B. mściwszego
mściwszego
mściwszy
mściwsze
mściwszą
N. mściwszym
mściwszym
mściwszym
mściwszym
mściwszą
Ms. mściwszym
mściwszym
mściwszym
mściwszym
mściwszej
W. mściwszy
mściwszy
mściwszy
mściwsze
mściwsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. mściwsi
mściwsi
mściwsze
mściwsze
D. mściwszych
mściwszych
mściwszych
mściwszych
C. mściwszym
mściwszym
mściwszym
mściwszym
B. mściwszych
mściwszych
mściwszych
mściwsze
N. mściwszymi
mściwszymi
mściwszymi
mściwszymi
Ms. mściwszych
mściwszych
mściwszych
mściwszych
W. mściwsi
mściwsi
mściwsze
mściwsze

Pochodzenie

Zob. mścić się

1.a car

Definicja

taki, który dąży do odpłacenia złem za doznane od innych zło

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zemściwy

Połączenia

  • mściwy Bóg, człowiek, demon, Dżoker, drań, duch, minister; mściwa bestia, kobieta; mściwi ludzie
  • mściwy i gniewny, mściwy i nieubłagany, mściwy i okrutny, mściwy i zawzięty, mściwy i zazdrosny, mściwy i zdradziecki
  • bardzo, nieco, tak mściwy

Cytaty

[...] hetman Lubomirski nie zdołał uchronić od chańskiej niewoli Wasyla Szeremietiewa. Szedł on na niemal dwadzieścia lat w tatarski jasyr, gdyż mściwy car Aleksy nie zechciał wykupić swojego dzielnego dowódcy.

źródło: NKJP: W zgodzie ze „starym polskim urządzeniem”, Dziennik Polski, 2000-11-17

Był tu, w tym gmachu, i nie chciał się ze mną zobaczyć. Znowu znalazł sposób, żeby mnie upokorzyć. Był złym i mściwym człowiekiem. Bo przecież to wyglądało jak zemsta.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Listy miłości, 2008

Z natury mściwy Dżoker przez cały ten czas zbierał informacje o Czarneckim. Aż wreszcie znalazł to, czego szukał — Czarnecki ma dług u Klamy[...], a Klama to gangster, z którym nie ma żartów.

źródło: NKJP: Jarosław Grabarczyk: Noc Polskich Komedii w Multikinie, Dziennik Elbląski, 2007-08-31

W dawnym Rzymie mściwe kobiety lepiły z wosku lub gliny figurkę rywalki albo niewiernego kochanka i przekłuwały ją szpilkami.

źródło: NKJP: Lech Stefański: Od magii do psychotroniki, 1996

Mściwi Rosjanie postanowili wziąć Czeczenów głodem, wstrzymali więc wszelką pomoc, ogłosili blokadę.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

1.b charakter

Definicja

taki, który świadczy o tym, że ktoś dąży do odpłacenia złem za doznane od innych zło

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • mściwy błysk, gniew, odwet, okrzyk, szept, uśmieszek; mściwa decyzja, myśl, nienawiść, przyjemność, radość, satysfakcja, złość, złośliwość; dłoń, ręka; mściwe spojrzenie, zadowolenie; mściwe słowa
  • mściwy i gniewny, mściwy i nieubłagany, mściwy i okrutny, mściwy i zawzięty, mściwy i zazdrosny, mściwy i zdradziecki
  • bardzo, nieco, tak mściwy

Cytaty

Myślałem, że się na nich zemszczę, tymczasem byli mi wdzięczni. Moją mściwą decyzję przyjęli z wdzięcznością i ulgą.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1989

Spalona i już nic się nie da zrobić! - przemówiła Dolores ciągle z tym mściwym błyskiem w oczach. - Już nic się nie da zrobić!

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001

Zarwały się schody, po których właśnie zbiegałam... Tak jakby mściwe fatum nie zamierzało dopuścić, aby ktokolwiek uszedł przed swym przeznaczeniem. –

źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003

Bali się ludzie, że ten szwagier-brat-psubrat zwodzi ich tylko tą ciszą, ale każdej chwili jego przeraźliwie mściwy głos znów się odezwie, może nawet nie z tamtej strony od drogi, z daleka, ale skądś całkiem z bliska, [...]

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967

Zatrząsł się nagle ze srogiego gniewu, patrzał z rozpaczliwą pasją na swą żonę, następnie z mściwą złością na Monikę. - Coście z tym chłopcem zrobili? - wrzasnął rozjuszony na dziewczynę.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980

Data ostatniej modyfikacji: 13.07.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj