UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jeżyć się

Chronologizacja

1560, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	jeżę się	jeżymy się
2 os.	jeżysz się	jeżycie się
3 os.	jeży się	jeżą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jeżyłem się +(e)m się jeżył	jeżyłam się +(e)m się jeżyła	jeżyłom się +(e)m się jeżyło	jeżyliśmy się +(e)śmy się jeżyli	jeżyłyśmy się +(e)śmy się jeżyły
2 os.	jeżyłeś się +(e)ś się jeżył	jeżyłaś się +(e)ś się jeżyła	jeżyłoś się +(e)ś się jeżyło	jeżyliście się +(e)ście się jeżyli	jeżyłyście się +(e)ście się jeżyły
3 os.	jeżył się	jeżyła się	jeżyło się	jeżyli się	jeżyły się

bezosobnik: jeżono się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się jeżył będę się jeżyć	będę się jeżyła będę się jeżyć	będę się jeżyło będę się jeżyć	będziemy się jeżyli będziemy się jeżyć	będziemy się jeżyły będziemy się jeżyć
2 os.	będziesz się jeżył będziesz się jeżyć	będziesz się jeżyła będziesz się jeżyć	będziesz się jeżyło będziesz się jeżyć	będziecie się jeżyli będziecie się jeżyć	będziecie się jeżyły będziecie się jeżyć
3 os.	będzie się jeżył będzie się jeżyć	będzie się jeżyła będzie się jeżyć	będzie się jeżyło będzie się jeżyć	będą się jeżyli będą się jeżyć	będą się jeżyły będą się jeżyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		jeżmy się
2 os.	jeż się	jeżcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	jeżyłbym się bym się jeżył	jeżyłabym się bym się jeżyła	jeżyłobym się bym się jeżyło	jeżylibyśmy się byśmy się jeżyli	jeżyłybyśmy się byśmy się jeżyły
2 os.	jeżyłbyś się byś się jeżył	jeżyłabyś się byś się jeżyła	jeżyłobyś się byś się jeżyło	jeżylibyście się byście się jeżyli	jeżyłybyście się byście się jeżyły
3 os.	jeżyłby się by się jeżył	jeżyłaby się by się jeżyła	jeżyłoby się by się jeżyło	jeżyliby się by się jeżyli	jeżyłyby się by się jeżyły

bezosobnik: jeżono by się

bezokolicznik: jeżyć się

imiesłów przysłówkowy współczesny: jeżąc się

gerundium: jeżenie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	jeżenie się	jeżenia się
D.	jeżenia się	jeżeń się
C.	jeżeniu się	jeżeniom się
B.	jeżenie się	jeżenia się
N.	jeżeniem się	jeżeniami się
Ms.	jeżeniu się	jeżeniach się
W.	jeżenie się	jeżenia się

imiesłów przymiotnikowy czynny: jeżący się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	jeżący się	jeżący się	jeżący się	jeżące się	jeżąca się
D.	jeżącego się	jeżącego się	jeżącego się	jeżącego się	jeżącej się
C.	jeżącemu się	jeżącemu się	jeżącemu się	jeżącemu się	jeżącej się
B.	jeżącego się	jeżącego się	jeżący się	jeżące się	jeżącą się
N.	jeżącym się	jeżącym się	jeżącym się	jeżącym się	jeżącą się
Ms.	jeżącym się	jeżącym się	jeżącym się	jeżącym się	jeżącej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	jeżący się	jeżący się	jeżące się	jeżące się
D.	jeżących się	jeżących się	jeżących się	jeżących się
C.	jeżącym się	jeżącym się	jeżącym się	jeżącym się
B.	jeżących się	jeżących się	jeżących się	jeżące się
N.	jeżącymi się	jeżącymi się	jeżącymi się	jeżącymi się
Ms.	jeżących się	jeżących się	jeżących się	jeżących się

Pochodzenie

psł. *ežiti sę 'podnosić się, stroszyć się'

1.a kot

Definicja

sprawiać, że własne kolce, włosy lub sierść podnoszą się i sterczą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:

najeżać się, napuszać się, puszyć się, zjeżać się

Cytaty

Powarkiwał groźnie i jeżył się, jakby przewidywał, jaki rozkaz mu wydam. I nagle, nie czekając na moje polecenie, zerwał się, jednym susem przeskoczył przez jezdnię na drugą stronę wąskiej uliczki [...]

źródło: Janina Zającówna: Tajemnice mojej mamy, 2014 (books.google.pl)

1.b sierść

Definicja

o włosach, sierści, kolcach: być uniesionym do góry i sterczeć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Relacje znaczeniowe

synonimy:

najeżać się, stroszyć się, zjeżać się

Cytaty

Jego siwy wąs jeżył się nad wąskimi wargami.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005

Tak więc ruszyliśmy w stronę furtki, ale nagle pośród grobowców rozległ się przeraźliwy dźwięk. Podobny do wilczego wycia. Niespodziewanie zza mgły wyłoniło się stado czarnych psów. Ich oczy połyskiwały czerwienią, a sierść jeżyła się przeraźliwie.

źródło: Internet: only-alone.blog.onet.pl/2009/08/12/podziemny-swiat/

Drepcze w kółko, cały drży, jeżą się na nim piórka, unosi w górę na przemian to jedno, to drugie skrzydełko, wpada do wnętrza budowli wydając cienki, przenikliwy gwizd.

źródło: Problemy, Tom 10, 1954 (books.google.pl)

Składnia

jeżyć się

(GDZIE)

2.a wieże

Definicja

występować gdzieś w dużej liczbie, stercząc, odstając od powierzchni, kłując

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wznosić się

Cytaty

Na powierzchni nieruchomych mórz jeżą się całe lasy słupów, wieżyc, jakieś maszty i kadłuby flot zastygłych w boju,[...].

źródło: NKJP: Eliza Orzeszkowa; Juliusz Romski: Ad astra dwugłos, 2003

W zbitej zieleni otwierały się okna na sąsiednie góry, stamtąd mogła nas pomacać każda seryjka i nie dałoby się wroga spędzić, bo w dole huczał potok i bambusy jeżyły się jak pęki zatkniętych włóczni.

źródło: Wojciech Żukrowski: Opowieści z Dalekiego Wschodu, 1965 (books.google.pl)

W niecce krateru snuły się widmowe opary, spomiędzy których jeżyło się mrowie cienkich lodowych iglic, zamarzniętych na kamień i twardszych granitu.

źródło: NKJP: Jaga Rydzewska: Gwiazdomorze, 2006

Składnia

jeżyć się

(GDZIE)

2.b kolcami

Definicja

mieć na sobie obiekty sterczące, odstające od powierzchni, kłujące

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Cytaty

Gdy zachodziła potrzeba, torowali nimi drogę wśród ciernistych drzew z rodziny pandanowatych, których pnie jeżyły się ostrymi kolcami.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

- Fajnie będzie się wykąpać przed snem - dobiegło od strony legowiska, które jeżyło się tuzinem flaszek po piwie.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie łąki, 200

[...] burta i wszystkie przejścia jeżyły się stosami nałamanych i zwalonych gdzie popadło patyków.

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005

Składnia

jeżyć się

CZYM

3. ktoś

Definicja

pot.

przyjmować postawę niechętną, nieufną lub wrogą w reakcji na coś, z czym ktoś się nie zgadza lub co się komuś nie podoba

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	najeżać się, stroszyć się, zjeżać się
	hiperonimy:	złościć się

Cytaty

	Panuje opinia, że młodzież nie czyta książek. Nie jest to zupełnie prawdą. Owszem uczniowie jeżą się na hasło lektura szkolna, bowiem część lektur nie odpowiada gustom młodych ludzi. źródło: NKJP: Piotr Tarczyński: Kierunek - współczesność, Gazeta Krakowska, 2003-04-19
	Na krytyczne wzmianki o Jałcie Rudnik jeżył się, zaczynał wychwalać układ, ale kiedy Paweł raz i drugi wspominał o uwięzionym rotmistrzu, Rudnik milknął. źródło: NKJP: Witold Zalewski: Zakładnicy, 2001
	Trudno [...] oczekiwać innego finału niż zapomnienie urazów, choć obie strony mogą się jeszcze jeżyć trochę. źródło: NKJP: Marek Strzała: Wydalanie z oporami, Gazeta Krakowska, 2007-07-28
	Starsi ludzie na sam dźwięk słowa „Woodstock” często jeżą się i rozpoczynają swój wykład na temat zepsucia dzisiejszej młodzieży. źródło: NKJP: Młodość to nie grzech, Polska. Głos Wielkopolski, 2005-08-05

Składnia

jeżyć się

(na CO)

4.a trudności

Definicja

książk.

o trudnościach, kłopotach: mnożąc się, nawarstwiać się

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

mnożyć się

Cytaty

Drugi punkt wyjścia jest naukowo płodniejszy, choć i na wytyczanej przezeń drodze jeżą się trudności, [...].

źródło: Kwartalnik historyczny, Tom 74, 1967 9books.google.pl)

4.b od kłopotów

Definicja

książk.

być przepełnionym czymś kłopotliwym, niepotrzebnym, zbytnim

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

obfitować

Cytaty

Druga rzecz to wyzwanie obyczajowe - teksty rapowe jeżą się od wulgaryzmów.

źródło: NKJP: Wojciech Staszewski: Scyzoryk, gangster z Kielc, Gazeta Wyborcza, 1995-09-07

Oprócz naiwności sporą rolę odgrywają tu urocze panie w siedzibach takich placówek, które miło szczerzą zęby, każą sobie mówić po imieniu i ogólnie stwarzają klimat totalnego braku problemu oraz otoczkę życiowej szansy dla klienta. Towarzyszy temu umowa, w której jeży się od niezrozumiałych sformułowań.

źródło: NKJP: (MK): Argentyński trick, Co Tydzień Jaworzno, 2004-04-22

Pełne szczegółów mieszkanie jeżyło się starymi klamkami, zaśniedziałymi zapadkami, ledwo trzymającymi się całości zawiasami.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007

Składnia

	+	jeżyć się	+	od CZEGO
	+	jeżyć się	+	CZYM

Frazeologizmy

włosy stają dęba na głowie
włos się jeży na głowie
włos się jeży

Data ostatniej modyfikacji: 15.03.2020