Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | czepiec |
czepce |
|
| D. | czepca |
czepców |
|
| C. | czepcowi |
czepcom |
|
| B. | czepiec |
czepce |
|
| N. | czepcem |
czepcami |
|
| Ms. | czepcu |
czepcach |
|
| W. | czepcu |
czepce |
Pochodzenie
psł. ćepьcь 'nakrycie głowy nakładane w obrzędzie weselnym kobiecie na znak przejęcia obowiązków żony'
1. mężatki
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany jako składnik terminów anatomicznych, np. czepiec ścięgnisty, medycznych, np. czepiec kołyskowy, i balistycznych, np. czepiec balistyczny.
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie ozdoby i dodatki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | czepek |
Połączenia
- biały, koronkowy czepiec
- czepiec mężatki
- nosić czepiec
Cytaty
|
Po północy odbywał się obrzęd oczepin, podczas którego młodej pannie obcinano warkocze i zakładano czepiec mężatki. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
|
|
[...] nawet najpiękniejsza chusta nie może przykrywać koronek czepca umieszczonych na czole. źródło: NKJP: Mirosław Łukaszuk: Wpadnij na dzień do Goleszowa, Trybuna Śląska, 2003-10-04 |
|
|
W świąteczne dni przybysz z miasta mógł dodatkowo „wybadać” stan cywilny urodziwych włościanek: panny nosiły wianki, mężatki – białe czepce. źródło: NKJP: Tomasz Ziętek: Po strojach ich poznacie!, Tygodnik Rybnicki, 2007-03-27 |
|
|
Warmianki zakładały czepce tylko na wielkie uroczystości, najczęściej kościelne. źródło: NKJP: Internet |
|
|
[...] poślubił Marię Ludwikę mimo oskarżeń o kazirodztwo i protestów znacznej części szlachty, która miała za złe królowej, iż za jej gorszącym przykładem nastąpiło w Rzeczypospolitej straszliwe rozprzężenie obyczajów, albowiem mężatki zrezygnowały z czepców i odsłoniły włosy, a nawet zaczęły nosić wydekoltowane suknie. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
2. zakonnicy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Połączenia
- wysoki czepiec
Cytaty
|
Kornety na głowach bamberek widać w Poznaniu praktycznie przy każdej uroczystości, a na głowach zakonnic widzę welony i czepce. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Pamięta czasy, gdy menonitki w szarych, długich sukniach i takichże czepcach nie były na ulicach egzotycznym widokiem. źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Czyż nie jest piękne nasze miasteczko Lawrence?, Gazeta Wyborcza, 1997-06-06 |
|
|
Jego widywałem w wysokim czepcu kucharskim, kiedy wychylał się z zaplecza sklepu. źródło: NKJP: Marian Brandys: Dziennik 1972, 1997 |
|
|
Na tłustych, rzadkich kosmykach porastających ogromny łeb tkwił dziwaczny, czarny czepiec z długim welonem. Nie trzeba było nam olbrzyma przedstawiać, gdyż bez trudu domyśliliśmy się, że mamy przed sobą wzmiankowanego przez krzyżackiego komtura wieszczka Sawę [...]. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003 |
|
|
Ubrany jest w długą kolczugę i rycerski fartuch. Głowę ma nakrytą czepcem [...], który częściowo zasłania uśmiechniętą twarz. źródło: NKJP: Internet |
3. żołądka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Cytaty
|
Podczas ruchów czepca następuje oddzielenie treści pokarmowej dostatecznie rozmiękczonej w żwaczu od pokarmu nierozmiękczonego. źródło: NKJP: Jan Zarzycki: Anatomia mikroskopowa zwierząt domowych i człowieka, 1995 |
|
|
Żwacz i czepiec żołądka jelenia, gdzie pobrany pokarm fermentuje, jest znacznie większy w stosunku do trawieńca, w którym następuje wchłanianie strawionego pokarmu. źródło: NKJP: Janusz Mikos: Jak oceniać szkody od jeleniowatych?, Las Polski, 2009-06-01 |