UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zmieść

Chronologizacja

1 połowa XVI w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zmiotę	zmieciemy
2 os.	zmieciesz	zmieciecie
3 os.	zmiecie	zmiotą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zmiotłem +(e)m zmiótł	zmiotłam +(e)m zmiotła	zmiotłom +(e)m zmiotło	zmietliśmy +(e)śmy zmietli	zmiotłyśmy +(e)śmy zmiotły
2 os.	zmiotłeś +(e)ś zmiótł	zmiotłaś +(e)ś zmiotła	zmiotłoś +(e)ś zmiotło	zmietliście +(e)ście zmietli	zmiotłyście +(e)ście zmiotły
3 os.	zmiótł	zmiotła	zmiotło	zmietli	zmiotły

bezosobnik: zmieciono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zmiećmy
2 os.	zmieć	zmiećcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zmiótłbym bym zmiótł	zmiotłabym bym zmiotła	zmiotłobym bym zmiotło	zmietlibyśmy byśmy zmietli	zmiotłybyśmy byśmy zmiotły
2 os.	zmiótłbyś byś zmiótł	zmiotłabyś byś zmiotła	zmiotłobyś byś zmiotło	zmietlibyście byście zmietli	zmiotłybyście byście zmiotły
3 os.	zmiótłby by zmiótł	zmiotłaby by zmiotła	zmiotłoby by zmiotło	zmietliby by zmietli	zmiotłyby by zmiotły

bezosobnik: zmieciono by

bezokolicznik: zmieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zmiótłszy

gerundium: zmiecenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zmiecenie	zmiecenia
D.	zmiecenia	zmieceń
C.	zmieceniu	zmieceniom
B.	zmiecenie	zmiecenia
N.	zmieceniem	zmieceniami
Ms.	zmieceniu	zmieceniach
W.	zmiecenie	zmiecenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zmieciony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zmieciony	zmieciony	zmieciony	zmiecione	zmieciona
D.	zmiecionego	zmiecionego	zmiecionego	zmiecionego	zmiecionej
C.	zmiecionemu	zmiecionemu	zmiecionemu	zmiecionemu	zmiecionej
B.	zmiecionego	zmiecionego	zmieciony	zmiecione	zmiecioną
N.	zmiecionym	zmiecionym	zmiecionym	zmiecionym	zmiecioną
Ms.	zmiecionym	zmiecionym	zmiecionym	zmiecionym	zmiecionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zmieceni	zmieceni	zmiecione	zmiecione
D.	zmiecionych	zmiecionych	zmiecionych	zmiecionych
C.	zmiecionym	zmiecionym	zmiecionym	zmiecionym
B.	zmiecionych	zmiecionych	zmiecionych	zmiecione
N.	zmiecionymi	zmiecionymi	zmiecionymi	zmiecionymi
Ms.	zmiecionych	zmiecionych	zmiecionych	zmiecionych

odpowiednik aspektowy: zmiatać

Pochodzenie

Zob. mieść

1. miotłą

Definicja

miotłą lub szczotką usunąć z jakiejś powierzchni śmieci lub kurz

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zamieść

Cytaty

	Dobrze jest mieć szczotkę, którą można zmieść śnieg z auta, skrobaczkę czy odmrażacz do szyb i łopatę w bagażniku. źródło: NKJP: Buchalska Magdalena: Zbigniew Hyży, trzykrotny zdobywca tytułu ..., Dziennik Łódzki, 2002-12-06
	Szkoda tego bukietu, rzadko się takie ładne widuje. Ale co było robić. Wziąłem miotłę i zmiotłem go razem z szybą. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004
	„Śmieci, to śmieci” - naiwnie myśleliśmy dawniej. Wyrzucało się wszystko, co niepotrzebne - odpadki, zmieciony z podłogi kurz, szklaną butelkę i stare papiery. źródło: NKJP: Ekologicznie, Dziennik Polski, 2006-09-14
	Pani Alicja z przyzwyczajenia zaczęła się krzątać po kuchni. Domknęła kredens, który się ciągle otwierał, zmiotła ze stołu okruchy chleba (...) źródło: NKJP:Jerzy Andrzejewski: Popiół i diament, 1948

Składnia

zmieść

CO + (CZYM) + (SKĄD)

2. wiatr liście

Definicja

o wietrze: spowodować zdmuchnięcie czegoś (liści, śmieci, śniegu) z jakiejś powierzchni i przesunięcie na inne miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zamieść

Cytaty

Halny zmiótł śnieg z zakopiańskich stoków narciarskich.

źródło: NKJP: Szalejący halny, Dziennik Polski, 2002-11-18

Wściekły, północny wiatr jął szarpać gałęziami, zmiótł ostatnie liście wiszące na gałązkach drzew, przewracał doniczki z kwiatami moszczące się od wiosny na parapetach, łomotał w okna.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Jak twierdzą mieszkańcy, pojemnik jest zapchany już od kilku dni, ułożone w piątek na pojemniku opakowania w sobotę zmiótł wiatr.

źródło: NKJP: (bea): Kto pozbiera fruwające plastikowe butelki?, Dziennik Łódzki, 2003-10-06

Składnia

zmieść

CO + (SKĄD)

3. książki ze stołu

Definicja

ruchem ręki zrzucić jakiś przedmiot (przedmioty) z jakieś powierzchni (stołu, biurka) na podłogę

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

	Podniósł się i jego wzrok padł na wypełnioną owocami misę wykonaną z kosztownego różowego kryształu. Zmiótł ją ze stołu, a potem z satysfakcją patrzył, jak naczynie, wydawszy wpierw jękliwy ton, rozpryskuje się na tysiące drobniutkich okruchów. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	Nagle szewc zamachnął się i jednym ruchem ręki zmiótł moje buty z lady. Spadły na podłogę. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006
	Przez chwilę się nawet zdawało, że wróci do przysiadów, ale tylko złożył scyzoryk i cisnął Grubemu, a ten gramoląc się z rozbebeszonego posłania, nie patrząc, nieznacznym ruchem zmiótł go z łóżka i słychać było uderzenie trzonka o ziemię. źródło: NKJP: Andrzej Mandalian: Czerwona orkiestra, 2009
	Gwałtownym ruchem zmiótł z biurka starannie ułożone dokumenty. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996

Składnia

zmieść

CO + CZYM + SKĄD/DOKĄD

4. z powierzchni ziemi

Definicja

działając z ogromną siłą, usunąć kogoś lub coś skądś, powodując straty lub wielkie zniszczenia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

lawina zmiotła

Cytaty

	Klasztor leży w osamotnieniu nad cichą zatoczką, uniesiony na wysokość kilkudziesięciu metrów nad powierzchnię morza. Ma to być druga fundacja, gdyż pierwszy klasztor zmiotła lawina śnieżna, osunięta ze stromych zboczy. źródło: NKJP: Jan Gać: Grecja kulturowy przewodnik po Grecji bizantyńskiej, 2007
	Wicher smagał mnie jak biczem i mocno musiałem uchwycić się poręczy, by mnie nie zmiótł. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954
	Dla stworzenia nowej megadzielnicy administracyjnej zmieciono z powierzchni ziemi całe kwartały ulic. źródło: NKJP: Jadwiga Pawlak-Mihaaj, Mirosław Banasiak: Świat, Gazeta Wyborcza, 1994-09-09
	Siedmiometrowe fale zmiotły też do oceanu obozowisko bezdomnych. A kilku śpiących najmocniej nie zdążyło uciec. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

Składnia

zmieść

KOGO/CO + (SKĄD) + (DOKĄD)

5. spółdzielnię z rynku

Definicja

książk.

sprawić, że coś przestaje istnieć w wyniku zmian społecznych, ekonomicznych lub politycznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes funkcjonowanie firm i przedsiębiorstw

Cytaty

Kryzys zmiótł islandzki rząd.

źródło: NKJP: Świat w skrócie, Dziennik Zachodni, 2009-01-27

Według niego to Pierwszy Urząd Skarbowy w Katowicach, wysuwając roszczenia oszacowane na 107 mln zł, zmiótł Centrozap z rynku.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Centrala ciemnych interesów, Polityka, 2005-05-14

I kiedy przyszedł wyczekiwany przez nas kapitalizm, o który tyle lat walczyliśmy, to zmiótł spółdzielnię z rynku.

źródło: NKJP: Cezary Łazarewicz: Z komina wi ęcej widać, Polityka, 2007-06-02

Składnia

zmieść

CO + SKĄD

6. konkurenta

Definicja

książk.

pokonawszy kogoś w jakiejś rywalizacji, odebrać tej osobie lub grupie osób władzę, wpływy lub dominację w jakieś dziedzinie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Cytaty

Tylko w pierwszej kwarcie gospodarze nie radzili sobie z żywiołowo grający przeciwnikiem. W drugiej już dominowali koszykarze OSiR-u, którzy w trzeciej odsłonie wręcz zmietli rywali z parkietu.

źródło: NKJP: (JAT): Czaska na parkiecie, Gazeta Poznańska, 2004-12-08

Wielu czołowych działaczy republikańskich zostało zmiecionych ze sceny politycznej.

źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996

Składnia

zmieść

KOGO + SKĄD

7. z talerza

Definicja

pot.

zjeść wszystko z talerza z dużym apetytem, szybko i łapczywie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zjeść

Połączenia

zmieść coś ze stołu

Cytaty

Z talerzy zmietli prawie wszystko - cieszy się pani z sekretariatu. - Nic dziwnego, że zgłodnieli. Po dziewięciu godzinach...

źródło: NKJP: Michał Matys: Obrona polskiej szynki, Gazeta Wyborcza, 1997-12-15

Zmietli jedzenie ze stołu, a jemu – jak to miał w zwyczaju – zachciało się dary Boże śpiewem pochwalić. Głosem silnym, jak za młodych lat.

źródło: NKJP: Marzena i Tadeusz Woźniakowie, Wspominanie jest terapią, Trybuna Śląska, 2003-01-10

Składnia

zmieść

CO + (z CZEGO)

Frazeologizmy

ktoś/coś zmiótł/zmiotło z powierzchni ziemi kogoś/coś

Data ostatniej modyfikacji: 26.08.2018