Chronologizacja
Na podstawie indeksu haseł
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
skrzeczę |
skrzeczymy |
|||
| 2 os. |
skrzeczysz |
skrzeczycie |
|||
| 3 os. |
skrzeczy |
skrzeczą |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
skrzeczałem +(e)m skrzeczał |
skrzeczałam +(e)m skrzeczała |
skrzeczałom +(e)m skrzeczało |
skrzeczeliśmy +(e)śmy skrzeczeli |
skrzeczałyśmy +(e)śmy skrzeczały |
| 2 os. |
skrzeczałeś +(e)ś skrzeczał |
skrzeczałaś +(e)ś skrzeczała |
skrzeczałoś +(e)ś skrzeczało |
skrzeczeliście +(e)ście skrzeczeli |
skrzeczałyście +(e)ście skrzeczały |
| 3 os. |
skrzeczał |
skrzeczała |
skrzeczało |
skrzeczeli |
skrzeczały |
bezosobnik: skrzeczano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę skrzeczał będę skrzeczeć |
będę skrzeczała będę skrzeczeć |
będę skrzeczało będę skrzeczeć |
będziemy skrzeczeli będziemy skrzeczeć |
będziemy skrzeczały będziemy skrzeczeć |
| 2 os. |
będziesz skrzeczał będziesz skrzeczeć |
będziesz skrzeczała będziesz skrzeczeć |
będziesz skrzeczało będziesz skrzeczeć |
będziecie skrzeczeli będziecie skrzeczeć |
będziecie skrzeczały będziecie skrzeczeć |
| 3 os. |
będzie skrzeczał będzie skrzeczeć |
będzie skrzeczała będzie skrzeczeć |
będzie skrzeczało będzie skrzeczeć |
będą skrzeczeli będą skrzeczeć |
będą skrzeczały będą skrzeczeć |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
skrzeczmy |
|
| 2 os. |
skrzecz |
skrzeczcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
skrzeczałbym bym skrzeczał |
skrzeczałabym bym skrzeczała |
skrzeczałobym bym skrzeczało |
skrzeczelibyśmy byśmy skrzeczeli |
skrzeczałybyśmy byśmy skrzeczały |
| 2 os. |
skrzeczałbyś byś skrzeczał |
skrzeczałabyś byś skrzeczała |
skrzeczałobyś byś skrzeczało |
skrzeczelibyście byście skrzeczeli |
skrzeczałybyście byście skrzeczały |
| 3 os. |
skrzeczałby by skrzeczał |
skrzeczałaby by skrzeczała |
skrzeczałoby by skrzeczało |
skrzeczeliby by skrzeczeli |
skrzeczałyby by skrzeczały |
bezosobnik: skrzeczano by
bezokolicznik: skrzeczeć
imiesłów przysłówkowy współczesny:
skrzecząc
gerundium: skrzeczenie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | skrzeczenie |
skrzeczenia |
| D. | skrzeczenia |
skrzeczeń |
| C. | skrzeczeniu |
skrzeczeniom |
| B. | skrzeczenie |
skrzeczenia |
| N. | skrzeczeniem |
skrzeczeniami |
| Ms. | skrzeczeniu |
skrzeczeniach |
| W. | skrzeczenie |
skrzeczenia |
imiesłów przymiotnikowy czynny: skrzeczący
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | skrzeczący |
skrzeczący |
skrzeczący |
skrzeczące |
skrzecząca |
| D. | skrzeczącego |
skrzeczącego |
skrzeczącego |
skrzeczącego |
skrzeczącej |
| C. | skrzeczącemu |
skrzeczącemu |
skrzeczącemu |
skrzeczącemu |
skrzeczącej |
| B. | skrzeczącego |
skrzeczącego |
skrzeczący |
skrzeczące |
skrzeczącą |
| N. | skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącą |
| Ms. | skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | skrzeczący |
skrzeczący |
skrzeczące |
skrzeczące |
| D. | skrzeczących |
skrzeczących |
skrzeczących |
skrzeczących |
| C. | skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącym |
skrzeczącym |
| B. | skrzeczących |
skrzeczących |
skrzeczących |
skrzeczące |
| N. | skrzeczącymi |
skrzeczącymi |
skrzeczącymi |
skrzeczącymi |
| Ms. | skrzeczących |
skrzeczących |
skrzeczących |
skrzeczących |
odpowiednik aspektowy: zaskrzeczeć
Pochodzenie
Czasownik pochodzenia dźwiękonaśladowczego, zaświadczony w ekwiwalentnych postaciach i tym samym znaczeniu także w czes. skřečet /skřekat i słowac. skrečať / skriekať (Bor)
1. o ptaku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | skrzekać |
Połączenia
- mewa, sójka, wrona, żaba skrzeczy
Cytaty
|
Przez chwilę nic się nie działo, ptaki przestały skrzeczeć, było cicho i tak spokojnie, że Reynevan już, już sposobił się wydrwić Szarleja i jego przesadną płochliwość. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
|
|
Zbudzone ze snu alki skrzeczały i trzepotały się, kiedy je minęli, znów wcisnęły głowy pod skrzydła i zamknęły paciorkowate ślepka. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
|
|
Ci z kierowców, którzy nie mieli klimatyzacji lub nie musieli udawać, że ją mają, mogli usłyszeć przez otwarte okna wrzaski i skrzeczenie ptaków. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006 |
2.a o człowieku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | skrzekać |
Cytaty
|
Dzwonię do Pipy. Ona coś skrzeczy do słuchawki, że jestem głupi i że powinienem się leczyć na głowę, a nie badania sobie robić! źródło: NKJP: Bogusława Jędrasik: Gorączka. Opowiadania wyuzdane, 2007 |
|
|
- Powiadaj - skrzeczał Tare - gdzie jest pościg? Czy daleko? źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952 |
|
|
Ponieważ chłopak zamiast śpiewać skrzeczał jak gawron, wysłałem kapelę Jorgi, aby przygrywała wdzięcznie pod oknami jej komnatki. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004 |
Składnia
|
+ | skrzeczeć | + |
(CO)
|
|
|
+ | skrzeczeć | + |
MOWA WPROST
|
2.b o głosie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Połączenia
- głos skrzeczy
Cytaty
|
- Zatrzymują się na Placu Niepodległości - skrzeczy w słuchawce głos Pabla. - Idą na Krupówki - dodaje po chwili. źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006 |
|
|
Wołam parę razy. I nic, tylko w jednym z domków uchyla się okno i nieżyczliwy głos skrzeczy: - Też wychowanie! Wrzaski na ulicy wyprawiać. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976 |
|
|
Każdy łyk w pani towarzystwie jest dla mnie pierwszy - zagaił, usiłując nadać swemu skrzeczącemu tenorkowi niski, mięsisty tembr. źródło: NKJP: Robert Urbański; Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009 |
Składnia
|
|
+ | skrzeczeć | + |
MOWA WPROST
|
3. o radiu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | skrzekotać |
Połączenia
- radio skrzeczy
Cytaty
|
Huśtawka skrzeczała przerdzewiałymi zawiasami, piaskownica wypłakiwała piaszczyste oczka, a z krzesełek karuzeli ciekło jak z nosa - katastrofa dziecięcego świata! źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
|
|
Natalia wsiadła do samochodu. Zapalił z trudem. Jednocześnie włączyła światła i skrzeczące radio, po czym spokojnie ruszyła do domu. źródło: NKJP: Ariadna Lewańska: Sonata dla Natalii, 1965 |
|
|
Kiedy z najwyższym trudem skojarzyłem w końcu operową melodię z dwuoktawowym skrzeczeniem komórki, aparat zamilkł. źródło: NKJP: Mirosław Tomaszewski: UGI, 2006 |
4. o rzeczywistości
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Cytaty
|
Wpieniał go dziki pęd do Europy. On zawsze patrzył trzeźwo na rzeczywistość i widział, że skrzeczy od różnych przegięć pały... źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001 |
|
|
Mój notatnik dostaje odleżyn. Ponownie: dusza, dzionki szare jak popiół, pospolitość skrzecząca, korytarzowe brechanie o niczym. źródło: NKJP: Tadeusz Zimecki: Ja, Franek..., 2001 |
|
|
Teatr, wszystko to teatr – skrzeczało w nim coś przeraźliwie przyziemne. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003 |