Chronologizacja
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
szczękam |
szczękamy |
|||
| 2 os. |
szczękasz |
szczękacie |
|||
| 3 os. |
szczęka |
szczękają |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
szczękałem +(e)m szczękał |
szczękałam +(e)m szczękała |
szczękałom +(e)m szczękało |
szczękaliśmy +(e)śmy szczękali |
szczękałyśmy +(e)śmy szczękały |
| 2 os. |
szczękałeś +(e)ś szczękał |
szczękałaś +(e)ś szczękała |
szczękałoś +(e)ś szczękało |
szczękaliście +(e)ście szczękali |
szczękałyście +(e)ście szczękały |
| 3 os. |
szczękał |
szczękała |
szczękało |
szczękali |
szczękały |
bezosobnik: szczękano
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
będę szczękał będę szczękać |
będę szczękała będę szczękać |
będę szczękało będę szczękać |
będziemy szczękali będziemy szczękać |
będziemy szczękały będziemy szczękać |
| 2 os. |
będziesz szczękał będziesz szczękać |
będziesz szczękała będziesz szczękać |
będziesz szczękało będziesz szczękać |
będziecie szczękali będziecie szczękać |
będziecie szczękały będziecie szczękać |
| 3 os. |
będzie szczękał będzie szczękać |
będzie szczękała będzie szczękać |
będzie szczękało będzie szczękać |
będą szczękali będą szczękać |
będą szczękały będą szczękać |
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
szczękajmy |
|
| 2 os. |
szczękaj |
szczękajcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
szczękałbym bym szczękał |
szczękałabym bym szczękała |
szczękałobym bym szczękało |
szczękalibyśmy byśmy szczękali |
szczękałybyśmy byśmy szczękały |
| 2 os. |
szczękałbyś byś szczękał |
szczękałabyś byś szczękała |
szczękałobyś byś szczękało |
szczękalibyście byście szczękali |
szczękałybyście byście szczękały |
| 3 os. |
szczękałby by szczękał |
szczękałaby by szczękała |
szczękałoby by szczękało |
szczękaliby by szczękali |
szczękałyby by szczękały |
bezosobnik: szczękano by
bezokolicznik: szczękać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
szczękając
gerundium: szczękanie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | szczękanie |
szczękania |
| D. | szczękania |
szczękań |
| C. | szczękaniu |
szczękaniom |
| B. | szczękanie |
szczękania |
| N. | szczękaniem |
szczękaniami |
| Ms. | szczękaniu |
szczękaniach |
| W. | szczękanie |
szczękania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: szczękający
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| M. | szczękający |
szczękający |
szczękający |
szczękające |
szczękająca |
| D. | szczękającego |
szczękającego |
szczękającego |
szczękającego |
szczękającej |
| C. | szczękającemu |
szczękającemu |
szczękającemu |
szczękającemu |
szczękającej |
| B. | szczękającego |
szczękającego |
szczękający |
szczękające |
szczękającą |
| N. | szczękającym |
szczękającym |
szczękającym |
szczękającym |
szczękającą |
| Ms. | szczękającym |
szczękającym |
szczękającym |
szczękającym |
szczękającej |
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| M. | szczękający |
szczękający |
szczękające |
szczękające |
| D. | szczękających |
szczękających |
szczękających |
szczękających |
| C. | szczękającym |
szczękającym |
szczękającym |
szczękającym |
| B. | szczękających |
szczękających |
szczękających |
szczękające |
| N. | szczękającymi |
szczękającymi |
szczękającymi |
szczękającymi |
| Ms. | szczękających |
szczękających |
szczękających |
szczękających |
odpowiednik aspektowy: szczęknąć
Pochodzenie
Czasownik pochodzenia dźwiękonaśladowczego z wtórną samogłoską nosową (por. szczekać).
1. o sztućcach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Cytaty
|
Na sucho jeść się nie da, więc otwieracze o butelki szczękają, popić trzeba. źródło: NKJP: Henryk Sekulski: Przebitka, 2001 |
|
|
Miecze szczękały znacząco o okucia pancerzy. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
|
|
Obok mojej celi dzieją się dziwne rzeczy: wchodzą tam Niemcy, śmieją się, rozmawiają, szczękają talerze i sztućce. źródło: NKJP: Wanda Ossowska: Przeżyłam... : Lwów - Warszawa 1939-1946, 2009 |
|
|
W sekretariacie szczękała wielofunkcyjna maszyna. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006 |
|
|
Od rana w pracowni zaczął się ruch, szczękały nożyce i co chwila dźwięczał dzwonek. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997 |
Składnia
|
+ | szczękać | + |
(o CO)
|
2. o człowieku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Cytaty
|
Po kolacji musimy wszyscy pójść na wieczorny pacierz do kaplicy... I zapowiedź udania się pod boską opiekę jakby odczarowała biesiadników, bo znów zaczęli poruszać ustami, szczękać sztućcami [...]. źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska-Dembińska: Był pałac, 2008 |
|
|
W sklepionych piwnicach zamczyska szczękali łańcuchami więźniowie [...]. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko (zebr): Klechdy domowe source, 1960 |
|
|
[...] smażony bekon skwierczy na rozgrzanym grillu, jeden wprawny Meksykanin szczęka widelcami, w zastraszającym tempie mieszając jajecznicę [...]. źródło: NKJP: Anna Kubalska: Śniadanie w Nowym Jorku, Pinezka.pl, 2005-06 |
|
|
[...] wszystko przez bite trzy godziny dyszy jak z rury wydechowej bez tłumika i szczęka żelastwem [...]. źródło: NKJP: Adrianna Ginał: Naparzanka ohydztw, Gazeta Krakowska, 2003-02-20 |
Składnia
|
|
+ | szczękać | + |
CZYM
|