UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

utleniać

Chronologizacja

1853, Projekt do słownictwa chemicznego, books.google.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	utleniam	utleniamy
2 os.	utleniasz	utleniacie
3 os.	utlenia	utleniają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utleniałem +(e)m utleniał	utleniałam +(e)m utleniała	utleniałom +(e)m utleniało	utlenialiśmy +(e)śmy utleniali	utleniałyśmy +(e)śmy utleniały
2 os.	utleniałeś +(e)ś utleniał	utleniałaś +(e)ś utleniała	utleniałoś +(e)ś utleniało	utlenialiście +(e)ście utleniali	utleniałyście +(e)ście utleniały
3 os.	utleniał	utleniała	utleniało	utleniali	utleniały

bezosobnik: utleniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę utleniał będę utleniać	będę utleniała będę utleniać	będę utleniało będę utleniać	będziemy utleniali będziemy utleniać	będziemy utleniały będziemy utleniać
2 os.	będziesz utleniał będziesz utleniać	będziesz utleniała będziesz utleniać	będziesz utleniało będziesz utleniać	będziecie utleniali będziecie utleniać	będziecie utleniały będziecie utleniać
3 os.	będzie utleniał będzie utleniać	będzie utleniała będzie utleniać	będzie utleniało będzie utleniać	będą utleniali będą utleniać	będą utleniały będą utleniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		utleniajmy
2 os.	utleniaj	utleniajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	utleniałbym bym utleniał	utleniałabym bym utleniała	utleniałobym bym utleniało	utlenialibyśmy byśmy utleniali	utleniałybyśmy byśmy utleniały
2 os.	utleniałbyś byś utleniał	utleniałabyś byś utleniała	utleniałobyś byś utleniało	utlenialibyście byście utleniali	utleniałybyście byście utleniały
3 os.	utleniałby by utleniał	utleniałaby by utleniała	utleniałoby by utleniało	utlenialiby by utleniali	utleniałyby by utleniały

bezosobnik: utleniano by

bezokolicznik: utleniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: utleniając

gerundium: utlenianie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	utlenianie	utleniania
D.	utleniania	utleniań
C.	utlenianiu	utlenianiom
B.	utlenianie	utleniania
N.	utlenianiem	utlenianiami
Ms.	utlenianiu	utlenianiach
W.	utlenianie	utleniania

imiesłów przymiotnikowy czynny: utleniający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	utleniający	utleniający	utleniający	utleniające	utleniająca
D.	utleniającego	utleniającego	utleniającego	utleniającego	utleniającej
C.	utleniającemu	utleniającemu	utleniającemu	utleniającemu	utleniającej
B.	utleniającego	utleniającego	utleniający	utleniające	utleniającą
N.	utleniającym	utleniającym	utleniającym	utleniającym	utleniającą
Ms.	utleniającym	utleniającym	utleniającym	utleniającym	utleniającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	utleniający	utleniający	utleniające	utleniające
D.	utleniających	utleniających	utleniających	utleniających
C.	utleniającym	utleniającym	utleniającym	utleniającym
B.	utleniających	utleniających	utleniających	utleniające
N.	utleniającymi	utleniającymi	utleniającymi	utleniającymi
Ms.	utleniających	utleniających	utleniających	utleniających

imiesłów przymiotnikowy bierny: utleniany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	utleniany	utleniany	utleniany	utleniane	utleniana
D.	utlenianego	utlenianego	utlenianego	utlenianego	utlenianej
C.	utlenianemu	utlenianemu	utlenianemu	utlenianemu	utlenianej
B.	utlenianego	utlenianego	utleniany	utleniane	utlenianą
N.	utlenianym	utlenianym	utlenianym	utlenianym	utlenianą
Ms.	utlenianym	utlenianym	utlenianym	utlenianym	utlenianej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	utleniani	utleniani	utleniane	utleniane
D.	utlenianych	utlenianych	utlenianych	utlenianych
C.	utlenianym	utlenianym	utlenianym	utlenianym
B.	utlenianych	utlenianych	utlenianych	utleniane
N.	utlenianymi	utlenianymi	utlenianymi	utlenianymi
Ms.	utlenianych	utlenianych	utlenianych	utlenianych

odpowiednik aspektowy: utlenić

Pochodzenie

Zob. tlen

1. płuca

Definicja

biol.

powodować proces przemiany materii w żywych organizmach poprzez dostarczanie im tlenu, który reagując z innymi substancjami, wyzwala energię niezbędną dla podtrzymania życia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Cytaty

Pacjent jest podłączony do tzw. sztucznego płucoserca, czyli krążenia pozaustrojowego, które przepompowuje krew i utlenia ją odpowiednio.

źródło: NKJP: (DD): Minuty dla serca, Dziennik Polski, 2005-02-10

W sytuacji stresowej organizm przechodzi automatycznie na tzw. oddychanie piersiowe, korzystne w momencie wykonywania wysiłku fizycznego, kiedy potrzebujemy zwiększonej dawki tlenu. Przedłużający się oddech tego typu (zwykle przyspieszony) utlenia jednak wyłącznie szczytowe partie płuc, ponadto grozi ich hiperwentylacją, czyli usunięciem z krwiobiegu nadmiernej ilości dwutlenku węgla.

źródło: NKJP: Nina Grella: Zasilanie od wewnątrz, Dziennik Zachodni, 2003-04-18

Składnia

utleniać

2. witaminę C

Definicja

chem.

łącząc jakąś substancję z tlenem, wywoływać reakcję chemiczną, w której wzrasta wartościowość pierwiastka wskutek oddawania elektronów przyjmowanych przez utleniacz

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

utleniać arsen, cyjanki, jodki, jony, kwas, moczan, witaminę C, żelazo

Cytaty

Wydzielający się brom utlenia jodek do jodu i roztwór zabarwia się na granatowo. Reakcje utleniania bromianem przebiegają dość wolno. Czynnikami przyspieszającymi są jony wodorowe oraz podwyższona temperatura.

źródło: NKJP: Mirosława Deka, Maria Turowska: Laboratorium analizy ilościowej, 1989

W świeżych zielonych ogórkach zawartość witamin jest bardzo nikła, ale znajduje się silnie działający enzym askorbinazy, który utlenia witaminę C. Wystarczy do szklanki soku pomidorowego dodać małą łyżeczkę soku z ogórka, by całkowicie zniszczyć witaminę C!

źródło: NKJP: Hanna Chmiel: Domowa apteczka homeopatyczna, Dziennik Zachodni, 2007-03-13

Wolne rodniki (toksyczne związki tlenu, które powstają w naszym organizmie) niszczą błony komórkowe, atakują DNA, utleniają enzymy.

źródło: NKJP: D SIELMAJ JP: Zdrowie aktualności, Gazeta Poznańska, 2002-02-09

Składnia

utleniać

CO + (do CZEGO)

3. włosy

Definicja

stosując jakiś środek kosmetyczny zawierający utleniacz, nadawać włosom jasny kolor

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Cytaty

[...] na tym tarasie było jakieś towarzystwo i tam także spotkałem Emmę Bovary. Albo sobie utleniała włosy, albo były one naturalne tego koloru, [...]

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel: opowiadania i reportaże, 2007

Składnia

utleniać

Data ostatniej modyfikacji: 11.11.2018