UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zatętnić

Chronologizacja

1806, Zabawy Przyjemne i Pożyteczne, t. 5, polona.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatętnię
 zatętnimy
2 os. zatętnisz
 zatętnicie
3 os. zatętni
 zatętnią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatętniłem
+(e)m zatętnił
 zatętniłam
+(e)m zatętniła
 zatętniłom
+(e)m zatętniło
 zatętniliśmy
+(e)śmy zatętnili
 zatętniłyśmy
+(e)śmy zatętniły
2 os. zatętniłeś
+(e)ś zatętnił
 zatętniłaś
+(e)ś zatętniła
 zatętniłoś
+(e)ś zatętniło
 zatętniliście
+(e)ście zatętnili
 zatętniłyście
+(e)ście zatętniły
3 os. zatętnił
 zatętniła
 zatętniło
 zatętnili
 zatętniły

bezosobnik: zatętniono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zatętnijmy
2 os. zatętnij
 zatętnijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zatętniłbym
bym zatętnił
 zatętniłabym
bym zatętniła
 zatętniłobym
bym zatętniło
 zatętnilibyśmy
byśmy zatętnili
 zatętniłybyśmy
byśmy zatętniły
2 os. zatętniłbyś
byś zatętnił
 zatętniłabyś
byś zatętniła
 zatętniłobyś
byś zatętniło
 zatętnilibyście
byście zatętnili
 zatętniłybyście
byście zatętniły
3 os. zatętniłby
by zatętnił
 zatętniłaby
by zatętniła
 zatętniłoby
by zatętniło
 zatętniliby
by zatętnili
 zatętniłyby
by zatętniły

bezosobnik: zatętniono by

bezokolicznik: zatętnić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatętniwszy

gerundium: zatętnienie

odpowiednik aspektowy: tętnić

Pochodzenie

Zob. tętnić

1.a o krokach

Definicja

książk. 
uderzając o twardą powierzchnię, wywołać stłumione, rytmiczne dźwięki

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

  • kopyta zatętnią

Cytaty

Na sopockim hipodromie zatętnią kopyta.

źródło: NKJP: Otwarcie sezonu, Dziennik Bałtycki, 2000-07-07

Trącone krzesło przesunęło się po podłodze i zaraz na schodach zatętniły szybkie, drobne kroki.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997

1.b o ziemi

Definicja

książk. 
wydać rytmiczny, stłumiony odgłos, drżąc pod wpływem kroków lub innego typu miarowych uderzeń

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

  • ziemia zatętni

Cytaty

Zatętnią blaszane tam-tamy, szczeknie nawiedzony pies sąsiadki, na parterze nagły wytrysk światła z apteki i kudłata głowa dozorczyni omiecie podwórze.

źródło: NKJP: Karol Maliszewski: Faramucha, 2001

Słonica odepchnęła swoje dziecko, odwróciła się i krokiem, od którego zatętniła ziemia, ruszyła przed siebie.

źródło: Internet: forum.mirriel.net

2. o krwi

Definicja

krążąc w naczyniach krwionośnych, spowodować rytmiczne drgania wyczuwalne w niektórych miejscach ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

  • krew zatętni
  • zatętnić w żyłach

Cytaty

Najpierw krew szybciej zatętniła w jego skroniach, a kiedy pierwszy szok i pierwsze zdziwienie opadło zagroził nieuczciwym handlowcom zgłoszeniem sprawy na policję.

źródło: Sebastian Rydzewski: Niemiecki sposób na ograniczenie sprzedaży benzyny, 2011-04-27 (motofilm.pl)

Przymknęłam oczy i wciągnęłam w siebie ten ożywczy zapach. W głowie się zakręciło. W sercu zatętniło.

źródło: Internet: wewanderers.blogspot.com

Czy kiedyś będzie tak, że poczuję coś więcej [...], do oczu napłyną łzy, a krew zatętni jak oszalała [...].

źródło: Internet: wattpad.com

Składnia

bez ograniczeń + zatętnić +
(w CZYM)

3.a o bólu

Definicja

zacząć naprzemiennie nasilać się i słabnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Cytaty

Wiedźmin ścigał ich, przeklinając w duchu ból, który znowu zatętnił mu w kolanie.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

Krew w nim zakipiała, ból znów zatętnił, rozhuczał się pod czaszką.

źródło: NKJP: Internet

3.b o bolącej części ciała

Definicja

sprawić ból naprzemiennie nasilający się i słabnący

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Cytaty

Mechanikowi poczerniało przed oczami, przełyk zatętnił ostrym, oszałamiającym bólem.

źródło: Internet: lastinn.info

W głowie mu zahuczało, a skronie zatętniły.

źródło: Internet: fantastyka.pl/opowiadania

Składnia

bez ograniczeń + zatętnić +
(CZYM)

4. o ulicy

Definicja

zacząć cechować się dużą intensywnością i atrakcyjnością, które przykuwają uwagę ludzi

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zatętnieć

Połączenia

  • miasto, rynek; szkoła zatętni
  • zatętnić życiem

Cytaty

Olsztyńska Starówka zatętni muzyką, śmiechem i radością.

źródło: Internet: warminsko-mazurska.policja.gov.pl

Szkoła w Tadeuszewie znowu zatętniła uczniowskim gwarem.

źródło: NKJP: Katarzyna Madajka: Wielkopolska, Gazeta Poznańska, 2002-09-03

Życiem powinny zatętnić także pomieszczenia na piętrach dworca.

źródło: NKJP: Pałac przy torach - za miesiąc, Dziennik Łódzki, 2003-05-06

Składnia

bez ograniczeń + zatętnić +
CZYM

5. o zjawiskach

Definicja

książk. 
dać się zauważyć lub odczuć przez okresowe zmiany siły i natężenia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Cytaty

Świat zadrgał, potem barwy zatętniły w rytm uderzeń serca, żeby po chwili wrócić do normalnej intensywności.

źródło: Michał Gołkowski: Königsberg, 2016 (books.google.pl)

Dym zatętnił, skupił się w nieregularną kulę wiszącą na wysokości głowy poety.

źródło: Andrzej Sapkowski: Ostatnie życzenie, 1993 (books.google.pl)
Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN