UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wykrzesać

Chronologizacja

1585, SPXVI

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wykrzeszę kwestion. wykrzesam	wykrzeszemy kwestion. wykrzesamy
2 os.	wykrzeszesz kwestion. wykrzesasz	wykrzeszecie kwestion. wykrzesacie
3 os.	wykrzesze kwestion. wykrzesa	wykrzeszą kwestion. wykrzesają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wykrzesałem +(e)m wykrzesał	wykrzesałam +(e)m wykrzesała	wykrzesałom +(e)m wykrzesało	wykrzesaliśmy +(e)śmy wykrzesali	wykrzesałyśmy +(e)śmy wykrzesały
2 os.	wykrzesałeś +(e)ś wykrzesał	wykrzesałaś +(e)ś wykrzesała	wykrzesałoś +(e)ś wykrzesało	wykrzesaliście +(e)ście wykrzesali	wykrzesałyście +(e)ście wykrzesały
3 os.	wykrzesał	wykrzesała	wykrzesało	wykrzesali	wykrzesały

bezosobnik: wykrzesano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wykrzeszmy kwestion. wykrzesajmy
2 os.	wykrzesz kwestion. wykrzesaj	wykrzeszcie kwestion. wykrzesajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wykrzesałbym bym wykrzesał	wykrzesałabym bym wykrzesała	wykrzesałobym bym wykrzesało	wykrzesalibyśmy byśmy wykrzesali	wykrzesałybyśmy byśmy wykrzesały
2 os.	wykrzesałbyś byś wykrzesał	wykrzesałabyś byś wykrzesała	wykrzesałobyś byś wykrzesało	wykrzesalibyście byście wykrzesali	wykrzesałybyście byście wykrzesały
3 os.	wykrzesałby by wykrzesał	wykrzesałaby by wykrzesała	wykrzesałoby by wykrzesało	wykrzesaliby by wykrzesali	wykrzesałyby by wykrzesały

bezosobnik: wykrzesano by

bezokolicznik: wykrzesać

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

wykrzesawszy

gerundium: wykrzesanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wykrzesanie	wykrzesania
D.	wykrzesania	wykrzesań
C.	wykrzesaniu	wykrzesaniom
B.	wykrzesanie	wykrzesania
N.	wykrzesaniem	wykrzesaniami
Ms.	wykrzesaniu	wykrzesaniach
W.	wykrzesanie	wykrzesania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wykrzesany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wykrzesany	wykrzesany	wykrzesany	wykrzesane	wykrzesana
D.	wykrzesanego	wykrzesanego	wykrzesanego	wykrzesanego	wykrzesanej
C.	wykrzesanemu	wykrzesanemu	wykrzesanemu	wykrzesanemu	wykrzesanej
B.	wykrzesanego	wykrzesanego	wykrzesany	wykrzesane	wykrzesaną
N.	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesaną
Ms.	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wykrzesani	wykrzesani	wykrzesane	wykrzesane
D.	wykrzesanych	wykrzesanych	wykrzesanych	wykrzesanych
C.	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesanym	wykrzesanym
B.	wykrzesanych	wykrzesanych	wykrzesanych	wykrzesane
N.	wykrzesanymi	wykrzesanymi	wykrzesanymi	wykrzesanymi
Ms.	wykrzesanych	wykrzesanych	wykrzesanych	wykrzesanych

odpowiedniki aspektowe: krzesać , wykrzesywać

Pochodzenie

Zob. krzesać

1. ogień

Definicja

uderzywszy o kamień innym kamieniem, żelazem lub krzesiwem, drewnem o drewno albo innymi przedmiotami o siebie, spowodować powstawanie iskier

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia źródła energii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

skrzesać

Cytaty

	Gdy spróbowałem, okazało się, że ciągle potrafię wykrzesać ogień krzesiwem. źródło: Hieronim Żygadło: Drzemiąca tajga: wspomnienia, 2006 (books.google.pl)
	Po oczyszczeniu świątyni zbudowali nowy ołtarz, wykrzesali ogień z kamieni [...]. źródło: NKJP: Biblia Tysiąclecia, 1965
	Pożar wybuchł 1050 metrów pod ziemią. Spowodowały go iskry wykrzesane przez osuwające się skały. źródło: NKJP: IC: Tamy prawie gotowe, Trybuna Śląska, 2002-07-22
	Dwa czy trzy dni temu znalazłem nad morzem niewielki kamień podobny do krzemienia. Krzepko uderzałem nim o inne kamienie, wszelako bez pożytku. Iskry nie wykrzesałem. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Wyspa Robinsona, 1954

Składnia

	+	wykrzesać	+	CO + (CZYM)
	+	wykrzesać	+	CO + (z CZEGO)

2. kamień

Definicja

przest.

obrobić jakiś materiał ostrym przedmiotem w taki sposób, by przybrał pożądany kształt

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyciosać

Cytaty

[...] najpierw nie wiedziałem, co będę chciał wykrzesać z soli. Pomysłów miałem wiele [...]. Od tych najprostszych, czyli lampek solnych, aż wreszcie postanowiłem budować groty solne na wzór tych, które widziałem w kopalni w Wieliczce.

źródło: NKJP: Danuta Górszczyk: Z kryształami soli związał swój świat, Gazeta Krakowska, 2005-02-19

Zwykłego trytona, wykrzesanego niezdarnie z piaskowca, zaliczyli w poczet świętych.

źródło: Gustaw Morcinek: Urodzaj ludzi, 1952 (SJPDor)

Składnia

wykrzesać

CO + (z CZEGO)

3. ambicję

Definicja

książk.

sprawić, że właściwość kogoś lub czegoś, która była wcześniej słabo obecna, stała się bardziej wyrazista lub intensywniejsza

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

wykrzesać z kogoś energię, entuzjazm, siły
wykrzesać coś z piłkarzy, z siebie
być w stanie, można, móc, musieć, postarać się, potrafić, umieć wykrzesać coś z kogoś

Cytaty

	Atmosfera finału, presja, jaka na nas ciążyła, dawała się we znaki. Jednak w końcu przełamaliśmy się i wykrzesaliśmy z siebie porcję pozytywnej energii i ambicji, woli zwycięstwa, które były konieczne do zwycięstwa. źródło: NKJP: Voeller składa gratulacje, Dziennik Polski, 2002-07-01
	Fotograf, który z pewnością prosił o przyjemny wyraz twarzy, nie był w stanie wykrzesać z tej pary ludzi nawet cienia uśmiechu. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998
	Atmosfera na trybunach dodawała nam skrzydeł, wykrzesała z nas maksimum możliwości. źródło: NKJP: (LEŚ): Trema nie z tej ziemi, Gazeta Krakowska, 2005-01-04
	W Meksyku najszybsza ekstrapoczta była zaprzężona w 16 wytrzymałych, lecz powolnych, mułów, dlatego woźnica stale ciskał w nie kamieniami, by wykrzesać z nich większą ochotę do szybszej jazdy. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia powszechna. Wiek XIX, 2008
	Pojazd jest nieco ospały w niższych partiach obrotów silnika. By wykrzesać z niego moc 120 KM, musimy kręcić silnik powyżej 3500 obr./minutę. źródło: NKJP: Piotr Robakowski: C-Max dla czworga, Gazeta Poznańska, 2004-06-09

Składnia

wykrzesać

CO + z KOGO/CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 23.11.2018