UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdawać się

Chronologizacja

XVI w., SStp
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdaję się
zdajemy się
2 os. zdajesz się
zdajecie się
3 os. zdaje się
zdają się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdawałem się
+(e)m się zdawał
zdawałam się
+(e)m się zdawała
zdawałom się
+(e)m się zdawało
zdawaliśmy się
+(e)śmy się zdawali
zdawałyśmy się
+(e)śmy się zdawały
2 os. zdawałeś się
+(e)ś się zdawał
zdawałaś się
+(e)ś się zdawała
zdawałoś się
+(e)ś się zdawało
zdawaliście się
+(e)ście się zdawali
zdawałyście się
+(e)ście się zdawały
3 os. zdawał się
zdawała się
zdawało się
zdawali się
zdawały się

bezosobnik: zdawano się

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę się zdawał
będę się zdawać
będę się zdawała
będę się zdawać
będę się zdawało
będę się zdawać
będziemy się zdawali
będziemy się zdawać
będziemy się zdawały
będziemy się zdawać
2 os. będziesz się zdawał
będziesz się zdawać
będziesz się zdawała
będziesz się zdawać
będziesz się zdawało
będziesz się zdawać
będziecie się zdawali
będziecie się zdawać
będziecie się zdawały
będziecie się zdawać
3 os. będzie się zdawał
będzie się zdawać
będzie się zdawała
będzie się zdawać
będzie się zdawało
będzie się zdawać
będą się zdawali
będą się zdawać
będą się zdawały
będą się zdawać

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zdawajmy się
2 os. zdawaj się
zdawajcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdawałbym się
bym się zdawał
zdawałabym się
bym się zdawała
zdawałobym się
bym się zdawało
zdawalibyśmy się
byśmy się zdawali
zdawałybyśmy się
byśmy się zdawały
2 os. zdawałbyś się
byś się zdawał
zdawałabyś się
byś się zdawała
zdawałobyś się
byś się zdawało
zdawalibyście się
byście się zdawali
zdawałybyście się
byście się zdawały
3 os. zdawałby się
by się zdawał
zdawałaby się
by się zdawała
zdawałoby się
by się zdawało
zdawaliby się
by się zdawali
zdawałyby się
by się zdawały

bezosobnik: zdawano by się

bezokolicznik: zdawać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdając się

gerundium: zdawanie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zdawanie się
zdawania się
D. zdawania się
zdawań się
C. zdawaniu się
zdawaniom się
B. zdawanie się
zdawania się
N. zdawaniem się
zdawaniami się
Ms. zdawaniu się
zdawaniach się
W. zdawanie się
zdawania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdający się

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. zdający się
zdający się
zdający się
zdające się
zdająca się
D. zdającego się
zdającego się
zdającego się
zdającego się
zdającej się
C. zdającemu się
zdającemu się
zdającemu się
zdającemu się
zdającej się
B. zdającego się
zdającego się
zdający się
zdające się
zdającą się
N. zdającym się
zdającym się
zdającym się
zdającym się
zdającą się
Ms. zdającym się
zdającym się
zdającym się
zdającym się
zdającej się
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. zdający się
zdający się
zdające się
zdające się
D. zdających się
zdających się
zdających się
zdających się
C. zdającym się
zdającym się
zdającym się
zdającym się
B. zdających się
zdających się
zdających się
zdające się
N. zdającymi się
zdającymi się
zdającymi się
zdającymi się
Ms. zdających się
zdających się
zdających się
zdających się

Pochodzenie

Zob. zdać

1. na los

Definicja

książk. 
zgadzać się, że bieg wydarzeń w określonej sprawie będzie zależał tylko od działania osoby lub rzeczy albo zjawiska wskazanego następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spuszczać się

Połączenia

  • zdawać się na los, na łaskę czyjąś; na instynkt, na intuicję; na przypadek; na (wolę) Boga, na opatrzność

Cytaty

- Czy to twoje auto marzeń?
- Nie mam takiego. Kupno samochodu to dla mnie raczej sprawa przypadku. Za szybko zmienia się motoryzacja. Przeważnie zdaję się na opinie znajomych fachowców.

źródło: NKJP: Monika Luft: CKM, 1999

Paryż przekonuje, że tak jak dawniej - tzn. zdając się na Amerykanów i NATO - postępować nie można, skoro i Waszyngton chce od Europejczyków większego zaangażowania w ich własną obronność.

źródło: NKJP: Robert Sołtyk: Francja wywołuje kryzys w Unii Europejskiej, Gazeta Wyborcza, 1995-11-20

Gdzieś w tyle głowy analizowałam pracę przepony i to, w jaki sposób ten wrzask rezonuje w moim ciele. Od tamtej pory zdaję się na instynkt. Mój śpiew stał się organiczny jak oddychanie.

źródło: NKJP: Anna Maria Jopek, Glamour, 2003

Składnia

bez ograniczeń + zdawać się +
na KOGO/CO

2. coś (nie) zdaje się na nic

Definicja

książk. 
okazywać się użytecznym w określonej sytuacji lub w określony sposób

Noty o użyciu

Często używane z negacją, zwłaszcza w kontekstach typu coś nie zdaje się na nic, coś na wiele się nie zdaje.

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • (nie) zdawać się na nic

Cytaty

[...] z każdym dniem potężniało w nim uczucie, że całe jego niemałe przecież doświadczenie mężczyzny dobijającego czterdziestki, jego nawyki, wychowanie, tutaj nie zdają się na nic, ba, sprawiają, iż bezustannie, on, najtaktowniejszy człowiek na świecie, zachowuje się niby ów przysłowiowy słoń w sklepie z porcelaną, że stale coś obraża, że stale ich obraża.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Jeżeli ze mną pojedziesz, 1993

Tydzień temu nasi żołnierze zatrzymali we wsi [...] Albańczyka, który terroryzował okolicznych mieszkańców. [...] Ludność miejscowa była nam wdzięczna, bo też ma już dość bandytów - mówi ppłk. [...]. Zwykle jednak podobne akcje nie zdają się na wiele.

źródło: NKJP: Żniwa po polsku, Życie, 2000

Składnia

bez ograniczeń + zdawać się +
do CZEGO|na CO

3. zachwycającym

Definicja

książk. 
wywoływać w kimś takie wrażenie, że skłonny byłby on o tym orzec to, co jest powiedziane

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wydawać się

Cytaty

To, że pozbyliśmy się znienawidzonego wroga, zdawało się pięknym snem. Wręcz baliśmy się przebudzenia.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka, Tkacz iluzji, 2004

W niektórych sprawach tomiści przyłączali się do krytyków-racjonalistów: wzrost popularności Bergsonowskiego „antyintelektualizmu” i pogardy dla rozumu zdawał im się niebezpieczny nie tylko dla ich szczególnych metafizycznych wierzeń, ale również dla samej wiary katolickiej.

źródło: NKJP: Leszek Kołakowski: Bergson, 1985

Zdawało się Kłosce, że rodzi w kościele, na zimnej posadzce, tuż przed ołtarzem. Słyszała kojące buczenie organów. Potem zdawało jej się, że to ona jest organami i gra, że ma w sobie mnóstwo dźwięków i że gdy zechce, może je wszystkie naraz z siebie wydobyć.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996

Helena [...] jest w dobrej formie, chwali swojego syna, że bardzo jej pomaga. Wspomina odległą przeszłość, obecne kłopoty zdają się do niej nie docierać.

źródło: NKJP: Eksmisja stulatki?, Dziennik Polski, 1999-08-17

Składnia

bez ograniczeń + zdawać się +
KIM/CZYM + (KOMU)
bez ograniczeń + zdawać się +
JAKIM + (KOMU)
(to), że ZDANIE + zdawać się +
(KOMU)
bez ograniczeń + zdawać się +
BEZOKOLICZNIK
Data ostatniej modyfikacji: 21.01.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj