UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

jurny

Chronologizacja

1561, SPXVI

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. jurny
jurny
jurny
jurne
jurna
D. jurnego
jurnego
jurnego
jurnego
jurnej
C. jurnemu
jurnemu
jurnemu
jurnemu
jurnej
B. jurnego
jurnego
jurny
jurne
jurną
N. jurnym
jurnym
jurnym
jurnym
jurną
Ms. jurnym
jurnym
jurnym
jurnym
jurnej
W. jurny
jurny
jurny
jurne
jurna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. jurni
jurni
jurne
jurne
D. jurnych
jurnych
jurnych
jurnych
C. jurnym
jurnym
jurnym
jurnym
B. jurnych
jurnych
jurnych
jurne
N. jurnymi
jurnymi
jurnymi
jurnymi
Ms. jurnych
jurnych
jurnych
jurnych
W. jurni
jurni
jurne
jurne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. jurniejszy
jurniejszy
jurniejszy
jurniejsze
jurniejsza
D. jurniejszego
jurniejszego
jurniejszego
jurniejszego
jurniejszej
C. jurniejszemu
jurniejszemu
jurniejszemu
jurniejszemu
jurniejszej
B. jurniejszego
jurniejszego
jurniejszy
jurniejsze
jurniejszą
N. jurniejszym
jurniejszym
jurniejszym
jurniejszym
jurniejszą
Ms. jurniejszym
jurniejszym
jurniejszym
jurniejszym
jurniejszej
W. jurniejszy
jurniejszy
jurniejszy
jurniejsze
jurniejsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. jurniejsi
jurniejsi
jurniejsze
jurniejsze
D. jurniejszych
jurniejszych
jurniejszych
jurniejszych
C. jurniejszym
jurniejszym
jurniejszym
jurniejszym
B. jurniejszych
jurniejszych
jurniejszych
jurniejsze
N. jurniejszymi
jurniejszymi
jurniejszymi
jurniejszymi
Ms. jurniejszych
jurniejszych
jurniejszych
jurniejszych
W. jurniejsi
jurniejsi
jurniejsze
jurniejsze

Pochodzenie

psł. *juriti 'szaleć, pędzić, gnać'

Przymiotnik utworzony przyrostkiem -ny od polskiego dawnego czasownika jurzyć 'jątrzyć, pobudzać do gniewu, podburzać'.

1. człowiek

Definicja

taki, który jest pełen energii i ma duże potrzeby seksualne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Połączenia

  • jurny chłop, chłopak, młodzieniec, mąż, facet, samiec, byczek

Cytaty

Andrzej [...] to jurny chłop, który czas dzieli między pracą na roli a pieszczotami z żoną i okolicznymi pannami i mężatkami.

źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Niechciane dziecko, Gazeta Wyborcza, 1999-06-19

Podejrzewał, że w mrokach jego rodowodu wędrował strumyczek krwi cygańskiej, starzy chłopi powiadali, że nie ma lepszych kochanek niż Cyganka, może więc któryś jego jurny przodek postanowił to sprawdzić.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978

Trzydziestolatek oskarżony o pobicie teściowej najwyraźniej chciał być szczery wobec wysokiego sądu. Tłumaczył, że jest z natury jurny, lecz żona choć ponętna, ale niechętna i nieskora do częstego swawolenia.

źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak: Jak nie żona czy teściowa, to…, Gazeta Krakowska, 2005-09-10

[...] Trąbicka zrzuciła pantofelki [...] i podkasała nieco wieczorową sukienkę, żeby pokazać, jak się tańczy transylwańskiego „hajduka” - i zatańczyła w fontannie, stawiając nogi niczym jurna góralka, wydymając policzki...

źródło: NKJP: Jacek Dobrowolski: 120 godzin, czyli upadek pewnego dżentelmena, 2006

2. młodość

Definicja

książk. 
taki, który cechuje energiczność, a często również nieprzyzwoitość i zmysłowość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Połączenia

  • jurna młodość

Cytaty

Rysio [...] odznaczał się nieprzeciętną urodą i jurną męskością, a że nie miał gdzie mieszkać w Warszawie, zapłonął uczuciem do mej byłej żony, gdy tylko ją poznał na schodach.

źródło: NKJK: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

W odróżnieniu od literatury wysokiej sarmatyzmu, która utrzymywała niesłychanie poważny ton, folklor był jurny i ludyczny, i w tym sensie, rzec by można, opozycyjny wobec kultury elitarnej.

źródło: NKJP: Urszula Augustyniak: Historia Polski 1572-1795, 2008

Spotęgowana wiara w siebie, wiadomo, zawsze dobrze działała na jurną radość życia, a tym bardziej u ludzi tak niebywale oddanych zmysłowym rozrywkom.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Madagaskar okrutny czarodziej, 1969

Dosadne sceny i jurny dowcip budują spektakle Teatru Wybrzeże [...].

źródło: NKJP: Roman Pawłowski: Gdańskie Dni Szekspirowskie, Gazeta Wyborcza, 1994-08-16

[...] zatrzymywali się w dalekich górach i tam, na małej nieraz skale, w niedostępnym dla innych miejscu, dawali upust swojej energii i jurnej młodości.

źródło: Wierchy. Rocznik poświęcony górom, 1981 (books.google.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 23.09.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj