Chronologizacja
Pochodzenie
niem. Söldner
1. wojskowy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | sołdacisko, sołdat, wojskowy II, żołdaczysko, żołnierzysko | |
| sprzeczne: | cywil |
Połączenia
- doświadczony, dzielny żołnierz; żołnierz frontowy; napoleoński; polegli, ranni, zabici, zmarli; uzbrojeni; szeregowi; nadterminowi, zdemobilizowani; bohaterscy żołnierze; żołnierze alianccy, amerykańscy, brytyjscy, francuscy...; zawodowi
- żołnierze AK, Armii Czerwonej, Bundeswehry, podziemia, Wehrmachtu; września
- żołnierze z armii Andersa, z elitarnej jednostki, z gwardii prezydenckiej, przybocznej..., z jednostki wojskowej, z kompanii honorowej, reprezentacyjnej..., z kontyngentu pokojowego, z oddziałów leśnych, liniowych, ochotniczych..., z rozbitych oddziałów, z wielonarodowej dywizji; z Afganistanu, z Iraku, z Westerplatte
- żołnierz z bagnetem, z kałasznikowem, z karabinem, z pepeszą
- żołnierz i dyplomata; żołnierze i cywile, żołnierze i funkcjonariusze, żołnierze i marynarze, żołnierze i milicjanci, żołnierze i ochotnicy, żołnierze i partyzanci, żołnierze i policjanci, żołnierze i pracownicy cywilni
- mundur żołnierza; grupka; cmentarz, mogiły, pomnik; wyszkolenie; bohaterstwo, morale żołnierzy
- żołnierze ginęli, strzelali, szli, walczyli, wkroczyli gdzieś; śpiewali
- pokonać, zabić żołnierzy
Cytaty
|
Dobrzański był bez wątpienia bardzo dzielnym żołnierzem, to on zapoczątkował partyzantkę. źródło: NKJP: Nauka w szkole Conrada, Dziennik Polski, 2001-07-13 |
|
|
W nocy z 17 na 18 września 1993 ostatni żołnierze radzieccy opuścili Polskę. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Idą żołnierze z karabinami, za nimi podążają cywile: kobiety, dzieci, mężczyźni. źródło: NKJP: K.Jakubowski: Spoczęli tam, gdzie płyną rzeki, Tygodnik Ciechanowski, 2005-07-01 |
|
|
Wciągani w zasadzki, żołnierze ginęli wybijani do ostatniego. źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994 |
|
|
W pobliżu obecnego cmentarza parafialnego znajduje się ponad 100 mogił żołnierzy węgierskich walczących tutaj nad Wisłą. źródło: NKJP: Michał Leszczyński: Młodzi Węgrzy w Tarłowie, Echo Dnia, 2006-08-22 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żołnierz |
żołnierze |
ndepr |
| żołnierze |
depr | ||
| D. | żołnierza |
żołnierzy |
|
| C. | żołnierzowi |
żołnierzom |
|
| B. | żołnierza |
żołnierzy |
|
| N. | żołnierzem |
żołnierzami |
|
| Ms. | żołnierzu |
żołnierzach |
|
| W. | żołnierzu |
żołnierze |
ndepr |
| żołnierze |
depr |
2. szeregowiec
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | szeregowiec, szeregowy II |
Połączenia
- najemny, prosty, zwykły żołnierz; młodzi; zaciężni żołnierze; żołnierze wcieleni do służby
- żołnierze piechoty, służby zasadniczej
- żołnierze z poboru
- żołnierze i dowódcy, żołnierze i oficerowie, żołnierze i podoficerowie
- oddział żołnierzy
- żołnierz maszerował
- rozkazać coś żołnierzom
- przywołać żołnierza
Cytaty
|
W okopach znaleźli się razem zwykły żołnierz i podoficer. źródło: NKJP: Pamiętali o papieżu, Dziennik Polski, 2003-11-05 |
|
|
Uzdrowisko jest pełne chorych i rekonwalescentów, oficerów i żołnierzy piechoty wojsk pancernych. źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002 |
|
|
Jesteśmy dumni z polskich żołnierzy i dowódców. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.03.2003 |
|
|
- Różne rzeczy się czasem zwidują - mruczał komendant garnizonu. Przywołał żołnierza niosącego wiadro. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998 |
|
|
Miejsce upiorne, miejsce jedyne. Jest na nim ponad sto mogił żołnierzy i oficerów, z tą samą datą śmierci. źródło: NKJP: Janusz Niczyporowicz: Ziemia odzyskana, Gazeta Wyborcza, 1993-01-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żołnierz |
żołnierze |
ndepr |
| żołnierze |
depr | ||
| D. | żołnierza |
żołnierzy |
|
| C. | żołnierzowi |
żołnierzom |
|
| B. | żołnierza |
żołnierzy |
|
| N. | żołnierzem |
żołnierzami |
|
| Ms. | żołnierzu |
żołnierzach |
|
| W. | żołnierzu |
żołnierze |
ndepr |
| żołnierze |
depr |
3. ogół wojskowych
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną
Połączenia
- żołnierz amerykański, francuski, niemiecki, polski, rosyjski...
- pomnik żołnierza niemieckiego, polskiego, radzieckiego...
Cytaty
|
Żołnierz polski uratował odzyskaną niedawno suwerenność swego państwa i zatrzymał pochód Armii Czerwonej do Europy Zachodniej. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 20. posiedzenia Senatu RP w dniu 6 sierpnia 1992 r. |
|
|
Przeżyłem w tym mieście największe bombardowanie węzła kolejowego [...]. Tam straciłem szacunek dla żołnierza niemieckiego. źródło: NKJP: Grażyna Lubińska: Biały sokół, Gazeta Wyborcza, 1994-08-13 |
|
|
W kampanii roku 1812 żołnierz francuski był zmęczony i pragnął po wielu latach wojny zakończyć tułaczkę po polach bitewnych. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Zarówno przed, jak i po rokowaniach w promieniu tysiąca mil nie było żołnierza amerykańskiego. źródło: NKJP: Longin Pastusiak, Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żołnierz |
żołnierze |
ndepr |
| żołnierze |
depr | ||
| D. | żołnierza |
żołnierzy |
|
| C. | żołnierzowi |
żołnierzom |
|
| B. | żołnierza |
żołnierzy |
|
| N. | żołnierzem |
żołnierzami |
|
| Ms. | żołnierzu |
żołnierzach |
|
| W. | żołnierzu |
żołnierze |
ndepr |
| żołnierze |
depr |