Chronologizacja
Pochodzenie
łac. apparātus 'urządzenie'
1. telefoniczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny
Relacje znaczeniowe
synonimy: | aparacik |
Połączenia
- cyfrowy, fotograficzny, kompaktowy, komórkowy, projekcyjny, radiowy, telefoniczny, tlenowy; automatyczny, czuły, sprawny, precyzyjny, skomplikowany, specjalistyczny; nowoczesny, słaby, tani, tradycyjny aparat; aparat analogowy, bezprzewodowy, lampowy, małoobrazkowy, nadawczy, nurkowy, oddechowy, optyczny, pomiarowy, rentgenowski, telewizyjny
- aparat EEG, lustrzanka, USG; Kodak, Nikon, Olympus
- aparat do mierzenia czegoś
- butla, bateria, flesz, gałka, klapka, klawiatura, migawka, obiektyw, słuchawka, statyw, wizjer, wyświetlacz; instrukcja obsługi; czułość, funkcja, opcje, parametry, piksele, ustawienia; naprawa, obsługa, praca, sprawność; model; posiadacz, użytkownik aparatu
- baterie do aparatu; klapka od aparatu; zdjęcie z aparatu
- komórka; problem z aparatem
- zoom; opcje w aparacie
- użyć/używać aparatu
- mieć, obsługiwać; uszkodzić, wyłączyć, zablokować aparat
- dysponować; fotografować coś aparatem
Cytaty
W hallu wisiał aparat telefoniczny. źródło: NKJP: Humoreski Jacka Laudy, Arsenał Gorzowski, 1998 |
|
Inżynier Jerzy Kowalik z Bostonu skonstruował nadzwyczajnie czuły aparat elektroniczny pozwalający na określenie w jeziorze czy rzecze miejsca, w którym pływają duże ryby. źródło: KWSJP: Gwidon Miklaszewski: Polscy inżynierowie z różnych kontynentów, 1970 |
|
Aby jednak aparat czy też kamera mogły być zanurzone w wodzie, trzeba wyposażyć je w wodoszczelną obudowę. źródło: NKJP: Ryszard Kreyser: Foto porady Aparaty do zdjęć podwodnych, Młody Technik, 1971 |
|
Po napełnieniu aparatu nurkowego tlenem i masą chłonną należy za pomocą sekundnika sprawdzić ilość stałego dopływu tlenu do worka oddechowego. źródło: NKJP: Zygmunt Grzeszczuk: Organizacja i sposoby szkolenia płetwonurków w wojskach inżynieryjnych, Przegląd Wojsk Lądowych, 1962 |
|
Pierwszy aparat radiowy zbudowany został w 1942 roku w Oflagu II B (Choszczno-Arnswalde) z części dostarczonych do obozu w paczkach z kraju. źródło: NKJP: Juliusz Pollack: Radio W Obozach Jenieckich, Prasa Polska, 1980 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | aparat |
aparaty |
|
D. | aparatu |
aparatów |
|
C. | aparatowi |
aparatom |
|
B. | aparat |
aparaty |
|
N. | aparatem |
aparatami |
|
Ms. | aparacie |
aparatach |
|
W. | aparacie |
aparaty |
Składnia
+ | aparat | + |
JAKI
|
|
+ | aparat | + |
(do CZEGO)
|
2. słuchowy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne
Relacje znaczeniowe
synonimy: | aparacik |
Połączenia
- ruchomy, stały, zdejmowany aparat; aparat kosmetyczny, ortodontyczny, słuchowy
- aparat na zębach
- nosić, używać, ściągnąć, założyć/zakładać, zdjąć aparat;
- noszenie, założenie/zakładanie, zdjęcie aparatu
Cytaty
Osoba, która ma założony stały aparat ortodontyczny, będzie musiała zapłacić za wizytę kontrolną 70 zł. źródło: NKJP: (AM): Z kasy i z kieszeni, Dziennik Polski, 1998-12-30 |
|
Do maja ubiegłego roku chodził jeszcze w specjalnych aparatach ortopedycznych. Teraz został mu tylko wózek. źródło: NKJP: Zdesperowany Janusz Kowalczyk był już o krok od samobójstwa, Życie na gorąco, 1999 |
|
Kolejne etapy rozwoju serwisów telemedycznych to program umożliwiający badania audiometryczne - dzięki nim można dokładnie zdiagnozować wadę słuchu i dobrać odpowiedni aparat słuchowy. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Przyłóż ucho, Polityka, 2000-12-16 |
|
Aparat stały można założyć, kiedy dziecko ma już wszystkie stałe zęby. źródło: NKJP: Paweł Walewski: Zgryz ze zgryzem, Polityka, 2006-03-25 |
|
Można wzmocnić głos rozmówcy, a nawet podłączyć do niego aparat słuchowy - dodał. źródło: NKJP: SAD: Srebrny i mocny, Super Express, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | aparat |
aparaty |
|
D. | aparatu |
aparatów |
|
C. | aparatowi |
aparatom |
|
B. | aparat |
aparaty |
|
N. | aparatem |
aparatami |
|
Ms. | aparacie |
aparatach |
|
W. | aparacie |
aparaty |
Składnia
+ | aparat | + |
JAKI
|
3. biologiczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin
Połączenia
- rozwinięty, wykształcony aparat; aparat gębowy, mięśniowy, szparkowy, więzadłowy; artykulacyjny, asymilacyjny, hydrostatyczny, kopulacyjny, oddechowy, ruchowy, słuchowy, węchowy
- aparat mowy
- siateczka śródplazmatyczna i aparat Golgiego
- funkcja, sprawność, mięśnie aparatu
- zamykanie się aparatu (gębowego, szparkowego..)
- coś przechodzi przez aparat
Cytaty
Chociaż bowiem aparat gębowy amonitów również składa się z dwu szczęk, to dolna z nich w niczym nie przypomina dziobu dzisiejszych głowonogów. źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 2003 |
|
Dęciarze natomiast muszą odpowiednio oddychać, pracować mięśniami ust, językiem, prowadzić dźwięk przez własny aparat oddechowy. źródło: NKJP: Krystyna Kamińska: Klarnet - jego miłość, Arsenał Gorzowski, 1998 |
|
Opisane przez Solyanikova (1984) z Azji nowe gatunki z rodzaju Oiketicoides Heylaerts (1881) są według tego autora, który analizował budowę ich aparatów kopulacyjnych, gatunkami z rodzajów Acathopsyche, Canephora i Lepidopsyche, szeroko rozprzestrzenionymi w Europie. źródło: NKJP: Barbara Marciniak: Studia nad bionomią, fenologią i rozmieszczeniem geograficznym koszówek (Lepidoptera, Psychidae) na obszarze Polski, 2000 |
|
Łańcuchy oligosacharydowe, utworzone z glukozy oraz innych monosacharydów, przyłączone do cząsteczek białka wyprodukowanych na rybosomach są transportowane kanałami siateczki śródplazmatycznej do aparatu Golgiego [...]. źródło: NKJP: Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz: Cytobiochemia: biochemia niektórych struktur komórkowych, 1995 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | aparat |
aparaty |
|
D. | aparatu |
aparatów |
|
C. | aparatowi |
aparatom |
|
B. | aparat |
aparaty |
|
N. | aparatem |
aparatami |
|
Ms. | aparacie |
aparatach |
|
W. | aparacie |
aparaty |
Składnia
+ | aparat | + |
JAKI
|
4. urzędniczy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Połączenia
- biurokratyczny, państwowy, partyjny, policyjny; lokalny, terenowy; hitlerowski, komunistyczny, nazistowski, stalinowski; niezbędny, olbrzymi, potężny, rozbudowany, rozwinięty, skomplikowany, wielki, zorganizowany; skuteczny, sprawny, zepsuty; decyzyjny, podległy komuś, właściwy aparat; aparat carski, dyplomatyczny, fiskalny, państwowy, polityczny, propagandowy, skarbowy, spółdzielczy, urzędniczy, wojskowy, wywiadowczy, zbrojny; centralny, decyzyjny, kontrolny, represyjny
- aparat fundacji, państwa, policji, PRL, PZPR, władzy, wymiaru sprawiedliwości; bezpieczeństwa, łączności, nadzoru, przemocy, przymusu, represji, ścigania, terroru, ucisku, zniewolenia
- aparat w gminie
- funkcjonariusz, pracownik, przedstawiciel, urzędnik, władze; konstrukcja, ogniwa, struktura, szczeble; działanie, funkcja, praca; korupcja, likwidacja, rozbudowa; skuteczność, sprawność aparatu
- czystka, kariera w aparacie
- aparat pracuje
- używać aparatu
- podporządkowanie aparatowi
- obalić, powołać aparat
- utrzymanie aparatu
- dysponować aparatem
- wyposażony w aparat
Cytaty
Ogół powiązanych ze sobą organów państwa - tj. instytucji (osób, zespołów osób), których decyzje władcze, na mocy obowiązującego prawa, a niekiedy i innych norm społecznych (np. zwyczaju), uznaje się za podejmowane w imieniu państwa, stanowi aparat państwowy. źródło: NKJP: Piotr Winczorek: Wstęp do nauki o państwie, 1995 |
|
LOP utrzymuje w działalności statusowej około 120 pracowników. Nie jest to więc na 49 województw zbyt mocno rozbudowany aparat biurokratyczny. źródło: KNJP: Janusz Zaręba: Jesteśmy otwarci na nowe pomysły, Rozmowa z prof. Henrykiem Zimnym Prezesem Zarządu Głównego LOP, Aura, 1988 |
|
Swoje nowe oblicze - szerokie arterie, budownictwo przemysłowe i mieszkaniowe, coraz lepszą komunikację, gęstą sieć instytucji kulturalno-oświatowych, rozbudowany aparat służby zdrowia [...] zawdzięcza możliwościom stworzonym przez władzę ludową oraz zapobiegliwej i ofiarnej pracy praskiego społeczeństwa. źródło: NKJP: Bogusław Czechowski: Artykuły i Materiały, Kronika Warszawy, 1970 |
|
Niemniej różnica użytych metod pozostaje istotna, gdyż odzwierciedla fakt, iż zarówno na Węgrzech, jak i w Czechosłowacji wewnętrzny aparat przemocy został całkowicie zdruzgotany [...]. źródło: NKJP: Włodzimierz Brus: Perspektywy „Normalizacji” w Polsce, Aneks, 1983 |
|
Trzecim zasadniczym pionem w ramach „państwa SS”, pozostającym w ścisłym funkcjonalnym związku z dwoma poprzednimi, był aparat policyjny w ścisłym tego słowa znaczeniu. źródło: NKJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła: Niemcy w okresie hitlerowskim, 1963 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | aparat |
aparaty |
|
D. | aparatu |
aparatów |
|
C. | aparatowi |
aparatom |
|
B. | aparat |
aparaty |
|
N. | aparatem |
aparatami |
|
Ms. | aparacie |
aparatach |
|
W. | aparacie |
aparaty |
Składnia
+ | aparat | + |
JAKI
|
|
+ | aparat | + |
(CZEGO)
|
5. naukowy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
synonimy: | aparatura, instrumentarium |
Połączenia
- kantowski, pojęciowy; brutalny, potężny, precyzyjny, wyspecjalizowany aparat; aparat hermeneutyczny, matematyczny, semantyczny, techniczny; badawczy, dowodowy, ideologiczny, logiczny, naukowy, percepcyjny, poznawczy
- aparat badań, krytyki; epidemiologii, pojęć
- aparat do analizy czegoś
- sprawność, użycie, zastosowanie aparatu
- problem z aparatem
- wyposażony w aparat
Cytaty
Czy skuteczny jest przyjęty w tym celu brutalny aparat krytyki negatywnej, nie dążącej do dyskusji z racjami, a do zdyskredytowania oponenta - przyszłość pokaże. źródło: NKJP: Grzegorz Musiał: Zaczepiony przez Sybillę, śmiertelnik odpowiedział...,Tygodnik Powszechny, 1994 |
|
Teorię gier, czyli zastosowanie aparatu matematycznego do samych gier, sytuacji gospodarczych i problemów militarnych, zaproponował w roku 1921 francuski matematyk Ermile Borel. źródło: NKJP: Berek kucany, Dziennik Polski, 1998-06-12 |
|
Pod względem naukowym aparat krytyczny, jaki znalazł się w Biblii, jest bardzo imponujący i rzeczowy, co świadczy o rzetelnej pracy w podróży. źródło: NKJP: Dariusz Kuźmina: Tłumacz i cenzorzy, Polityka, 2006-11-11 |
|
Mieli możliwość zastosowania w stosunku do własnej tradycji aparatu pojęciowego, którym nie dysponowała ortodoksja. źródło: NKJP: Wojciech Lasota: Zrozumieć kamienny świat, Midrasz |
|
Nie ma w tych książkach żadnego aparatu naukowego, żadnych przypisów, a jeśli cytaty, to na równi z filozofów jak i z Norwida, Rilkego czy Dostojewskiego. źródło: NKJP: Jerzy Turowicz: Ksiądz Profesor, Gazeta Wyborcza, 1992-01-25 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | aparat |
aparaty |
|
D. | aparatu |
aparatów |
|
C. | aparatowi |
aparatom |
|
B. | aparat |
aparaty |
|
N. | aparatem |
aparatami |
|
Ms. | aparacie |
aparatach |
|
W. | aparacie |
aparaty |
Składnia
+ | aparat | + |
JAKI
|
|
+ | aparat | + |
(CZEGO)
|
6. osoba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- niezły aparat
- być aparatem
Cytaty
Miejscowy budowlaniec, mrugając i trącając mnie łokciem, wspomina jednak Toma jako sympatycznego kumpla od kieliszka i rozrabiakę rozglądającego się za kobietami: „Niezły był z niego aparat”. źródło: Magnus Magnusson: SŁynne FaŁszerstwa, Oszustwa i Skandale, 2008 |
|
Szkoda Hoppera, miał charakter, niezły był z niego aparat przez co został odepchnięty przez Hollywood. źródło: Internet; |
|
Niezły był z niego aparat - znaczy jajcarz, zgrywus, jak kto woli. źródło: Internet; |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | aparat |
aparaci |
ndepr |
aparaty |
depr | ||
D. | aparata |
aparatów |
|
C. | aparatowi |
aparatom |
|
B. | aparata |
aparatów |
|
N. | aparatem |
aparatami |
|
Ms. | aparacie |
aparatach |
|
W. | aparacie |
aparaci |
ndepr |
aparaty |
depr |
Składnia
+ | aparat | + |
JAKI
|