UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

świszczeć

świstać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	świszczę	świszczemy świszczymy
2 os.	świszczesz świszczysz	świszczecie świszczycie
3 os.	świszcze świszczy	świszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	świszczałem +(e)m świszczał	świszczałam +(e)m świszczała	świszczałom +(e)m świszczało	świszczeliśmy +(e)śmy świszczeli	świszczałyśmy +(e)śmy świszczały
2 os.	świszczałeś +(e)ś świszczał	świszczałaś +(e)ś świszczała	świszczałoś +(e)ś świszczało	świszczeliście +(e)ście świszczeli	świszczałyście +(e)ście świszczały
3 os.	świszczał	świszczała	świszczało	świszczeli	świszczały

bezosobnik: świszczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę świszczał będę świszczeć	będę świszczała będę świszczeć	będę świszczało będę świszczeć	będziemy świszczeli będziemy świszczeć	będziemy świszczały będziemy świszczeć
2 os.	będziesz świszczał będziesz świszczeć	będziesz świszczała będziesz świszczeć	będziesz świszczało będziesz świszczeć	będziecie świszczeli będziecie świszczeć	będziecie świszczały będziecie świszczeć
3 os.	będzie świszczał będzie świszczeć	będzie świszczała będzie świszczeć	będzie świszczało będzie świszczeć	będą świszczeli będą świszczeć	będą świszczały będą świszczeć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		świszczmy
2 os.	świszcz	świszczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	świszczałbym bym świszczał	świszczałabym bym świszczała	świszczałobym bym świszczało	świszczelibyśmy byśmy świszczeli	świszczałybyśmy byśmy świszczały
2 os.	świszczałbyś byś świszczał	świszczałabyś byś świszczała	świszczałobyś byś świszczało	świszczelibyście byście świszczeli	świszczałybyście byście świszczały
3 os.	świszczałby by świszczał	świszczałaby by świszczała	świszczałoby by świszczało	świszczeliby by świszczeli	świszczałyby by świszczały

bezosobnik: świszczano by

bezokolicznik: świszczeć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

świszcząc

gerundium: świszczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	świszczenie	świszczenia
D.	świszczenia	świszczeń
C.	świszczeniu	świszczeniom
B.	świszczenie	świszczenia
N.	świszczeniem	świszczeniami
Ms.	świszczeniu	świszczeniach
W.	świszczenie	świszczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: świszczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	świszczący	świszczący	świszczący	świszczące	świszcząca
D.	świszczącego	świszczącego	świszczącego	świszczącego	świszczącej
C.	świszczącemu	świszczącemu	świszczącemu	świszczącemu	świszczącej
B.	świszczącego	świszczącego	świszczący	świszczące	świszczącą
N.	świszczącym	świszczącym	świszczącym	świszczącym	świszczącą
Ms.	świszczącym	świszczącym	świszczącym	świszczącym	świszczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	świszczący	świszczący	świszczące	świszczące
D.	świszczących	świszczących	świszczących	świszczących
C.	świszczącym	świszczącym	świszczącym	świszczącym
B.	świszczących	świszczących	świszczących	świszczące
N.	świszczącymi	świszczącymi	świszczącymi	świszczącymi
Ms.	świszczących	świszczących	świszczących	świszczących

odpowiednik aspektowy: świsnąć

Pochodzenie

Zob. świstać

1. o wietrze

Definicja

wydawać wysoki dźwięk przypominający gwizdanie, spowodowany szybkim i gwałtownym wydostawaniem się powietrza skądś lub wydostawaniem się powietrza z czegoś wąskiego

Warianty

świstać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

wiatr, wicher świszcze
świszczący dźwięk, głos, oddech, szept

Cytaty

Mam pięćdziesiątkę, w płucach świszczy, ale jeszcze bym komuś w jakimś warsztacie pomógł.

źródło: NKJP: Paweł Kwaśniewski: Pan Władysław z Huty Szklary ma azbestozę, Gazeta Wyborcza, 1995-03-06

Mój szef wykrzykiwał z dołu polecenia, które nie zawsze słyszałem z powodu świszczącego wiatru.

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

[...] płuca zaczynają być rozdęte, oddech świszczący i charczący.

źródło: NKJP: Bogumiła Nehrebecka: Papieros kradnie oddech, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-11-16

Składnia

świszczeć

(GDZIE)

2. o kulach

Definicja

wydawać dźwięk przypominający gwizdanie, spowodowany szybkim przemieszczaniem się czegoś w powietrzu

Warianty

świstać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

bat, miecz świszcze; kule, strzały świszczą

Cytaty

Nawzajem opowiadają sobie historie o śladach po kulach i o tym, jak dekarze wynajęci przez jednego z mieszkańców uciekali z dachu, krzycząc, że kule świszczą im nad głowami.

źródło: NKJP: Anna Kulik: Wystrzałowa okolica, Dziennik Łódzki, 2003-12-15

Wciąż świszczał za nim okrutny bat,
Mszczący się srogo na chudej oślinie.

źródło: NKJP: Stanisław Grochowiak: Wiersze, 1976

Kaliasowi pozwolono iść w trzecim szeregu, więc chłopak na razie nie brał czynnego udziału w walce - uchylał się tylko przed świszczącymi strzałami i oszczepami [...].

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Składnia

świszczeć

(GDZIE)

3. o zwierzętach

Definicja

wydawać wysoki dźwięk podobny do gwizdu ludzkiego

Warianty

świstać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gwizdać

Cytaty

Baca mówi: Robak świszczy w trawie.

źródło: Duża przerwa - rozerwij się, Nasza Szkoła, 2013 (zspig.pl)

Można już odwiedzać oczka wody, bagienka i rzeki w pogoni za świszczącymi w locie kaczkami.

źródło: NKJP: Andrzej Czapliński: Ruszamy na kaczki, NTN Powiśle, 2011

Po około 30 dniach od wyklucia się z jaja pisklę jest zmuszane przez rodziców do wykonania skoku swego życia. [...] Mały leci w dół, świszcząc i piszcząc [...].

źródło: NKJP: Adam Wajrak: Dalszy ciąg przygód Adama Wajraka na Spitsbergenie, Gazeta Wyborcza, 1995-11-24

Składnia

świszczeć

(GDZIE)

4. o człowieku

Definicja

wydawać gwizd - wysoki dźwięk

Warianty

świstać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gwizdać

Cytaty

Mówiono, że nie potrafi śpiewać, że jej głos jest zbyt perlisty, że wokalistka świszczy i sepleni.

źródło: NKJP: Anna Tomasik: Bursztynowy słowik, Dziennik Polski, 2006-03-14

Przygotowywane przez panią Bożenkę gry i zabawy sprawiają, że uczniowie - mali pacjenci - nie mają wrażenia, że poddawani są logopedycznej terapii [...]. Wykonują w domu wszystkie jej polecenia i instrukcje: świszczą, gwiżdżą i mlaskają.

źródło: NKJP: Izabela Chmielewska: Mój nauczyciel, Dziennik Bałtycki, 1998-10-14

Krzysztof świszczał tylko przez zaciśnięte zęby.

źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003

5. melodię

Definicja

gwizdem odtwarzać określoną melodię

Warianty

świstać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

gwizdać

Cytaty

Paragon wbił dłonie w kieszenie, zadarł lekko nosa i świszcząc cichutko swoje „Ri-fi-fi”, przedefilował wzdłuż całej kawiarenki.

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962

Świszczał melodie zabawne.

źródło: Internet: aderthad.c0.pl

Składnia

świszczeć

6. batem

Definicja

pot.

machać czymś w powietrzu, powodując powstawanie dźwięku przypominającego gwizdanie

Warianty

świstać

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Cytaty

Świszczał batem nad jej głową, a ona robiła uniki, żeby jej nie trafił.

źródło: Internet: doniesienia-z-pola-walki.blog.onet.pl

Następny stwór wychynął z fal, świszcząc zakrzywioną szablą [...].

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Czekali czasami po kilka dni, jak ci w Pradze czy Berlinie, lub wyruszali od razu. Objuczeni swoimi pakunkami, walizami, plecakami, otoczeni przez esesmanów z psami i świszczącymi pejczami, zaganiani byli do wagonów.

źródło: NKJP: Magdalena Januszewska: Przybysze z Zachodu, Midrasz, 2009-01-11

Składnia

świszczeć

CZYM + (GDZIE)

Data ostatniej modyfikacji: 11.04.2018