UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lada II

I

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

płn. psł. *lěda obocznie do *leda 'tylko, byle, -kolwiek'

st.pol. lada obocznie do leda

1. lada moment

Definicja

w takim czasie, że stan rzeczy lub zdarzenie, o których mowa, nastąpi w ciągu jednego z najbliższych wskazanych określeń czasu

Kategoria znaczeniowa

wykładnik następstwa

Cytaty

Lada chwila odezwie się dzwonek i Jurek będzie uratowany.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1995

Jarząbek miał narzeczoną i wkrótce, lada dzień, wychodził na kilkudniową przepustkę.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983

Marynarze pracowali w ustawicznej obawie, że fale lada moment zmyją ich za burtę.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1996

One też tu się pokażą. Lada miesiąc, lada dzień... zobaczy pani...

źródło: NKJP: Marian Pankowski: Ksiądz Helena. Wybór utworów dramatycznych, 1996

A wszystko zaczęło się od tego, że Kaźmierz myślał już o przyszłości potomka, który lada dzień, lada godzina mógł się objawić na świat.

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1997

Odmiana

część mowy: przyimek

Składnia

lada CO
Rz.: określenie czasu
szyk: stały: antepozycja

2. pod lada pretekstem

Definicja

to, o czym mowa, może odnosić się do jednego z najbliższych obiektów lub zjawisk tego rodzaju, nie są potrzebne żadne cechy wyróżniające je spośród innych

Kategoria znaczeniowa

wykładnik kwalifikacji jakościowej

Relacje znaczeniowe

(quasi)synonimy:  byle

Cytaty

Trzeba wyjść pod lada pretekstem.

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Lada szelest może nas zdradzić.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 4, 1997

Lada kiep, lada mysz, lada manipulant, byle tylko „ze stałą pensją” i z przełożonym nad sobą, lżejsze ma życie i lepszą „pozycję” niż ludzie, którzy piszą własną krwią i zdrowiem.

źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku. Szkice o literaturze, 1994

W czasie nocnych nalotów niemieckich zrywał się na lada odgłos syren i pierwszy pędził do schronu, on, który dawniej śmiał się z takich środków bezpieczeństwa.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Dywizjon 303, 1996

Tortury za lada podejrzenie, za byle donos, za byle podsłuchane czy wydobyte prowokacją słowo.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Odmiana

część mowy: operator metapredykatywny

podklasa: operator limitacji

Składnia

lada _
Rz.
ograniczenia zakresu użycia:
nie: nazwa własna użyta jako nazwa indywiduowa
szyk: stały: antepozycja

Frazeologizmy

byle jaki
lada jaki
nie lada
Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj