UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żarzyć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. żar

1. o węglach

Definicja

być w stanie tak mocnego rozgrzania, że rozpoczyna się lub trwa proces spalania bez widocznego płomienia

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:

żarzyć się

Cytaty

Rzuciwszy na żarzące węgle wonne zioła, okadzał namiot, polepę, łoże, sprzęty, ziemię naokoło namiotu.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

[...] węglem żarzącym, przyniesionym z domowego paleniska, podpaliła oba końce sznurów, nad poświatą żaru wymówiła zaklęcie: - Niech będzie on ze mną, a ja z nim, jako te sznury złączone ogniem w jedność.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Emilia z kwiatem lilii leśnej, 1993

Jedna z oskarżonych chcąc zmusić ofiary do uległości przyłożyła żarzącego papierosa do czoła obcokrajowca.

źródło: NKJP: Agnieszka Nigbor: Wyrok, Gazeta Krakowska, 2004-09-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żarzę	żarzymy
2 os.	żarzysz	żarzycie
3 os.	żarzy	żarzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarzyłem +(e)m żarzył	żarzyłam +(e)m żarzyła	żarzyłom +(e)m żarzyło	żarzyliśmy +(e)śmy żarzyli	żarzyłyśmy +(e)śmy żarzyły
2 os.	żarzyłeś +(e)ś żarzył	żarzyłaś +(e)ś żarzyła	żarzyłoś +(e)ś żarzyło	żarzyliście +(e)ście żarzyli	żarzyłyście +(e)ście żarzyły
3 os.	żarzył	żarzyła	żarzyło	żarzyli	żarzyły

bezosobnik: żarzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarzył będę żarzyć	będę żarzyła będę żarzyć	będę żarzyło będę żarzyć	będziemy żarzyli będziemy żarzyć	będziemy żarzyły będziemy żarzyć
2 os.	będziesz żarzył będziesz żarzyć	będziesz żarzyła będziesz żarzyć	będziesz żarzyło będziesz żarzyć	będziecie żarzyli będziecie żarzyć	będziecie żarzyły będziecie żarzyć
3 os.	będzie żarzył będzie żarzyć	będzie żarzyła będzie żarzyć	będzie żarzyło będzie żarzyć	będą żarzyli będą żarzyć	będą żarzyły będą żarzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żarzmy
2 os.	żarz	żarzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarzyłbym bym żarzył	żarzyłabym bym żarzyła	żarzyłobym bym żarzyło	żarzylibyśmy byśmy żarzyli	żarzyłybyśmy byśmy żarzyły
2 os.	żarzyłbyś byś żarzył	żarzyłabyś byś żarzyła	żarzyłobyś byś żarzyło	żarzylibyście byście żarzyli	żarzyłybyście byście żarzyły
3 os.	żarzyłby by żarzył	żarzyłaby by żarzyła	żarzyłoby by żarzyło	żarzyliby by żarzyli	żarzyłyby by żarzyły

bezosobnik: żarzono by

bezokolicznik: żarzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żarząc

gerundium: żarzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarzenie	żarzenia
D.	żarzenia	żarzeń
C.	żarzeniu	żarzeniom
B.	żarzenie	żarzenia
N.	żarzeniem	żarzeniami
Ms.	żarzeniu	żarzeniach
W.	żarzenie	żarzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żarzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarzący	żarzący	żarzący	żarzące	żarząca
D.	żarzącego	żarzącego	żarzącego	żarzącego	żarzącej
C.	żarzącemu	żarzącemu	żarzącemu	żarzącemu	żarzącej
B.	żarzącego	żarzącego	żarzący	żarzące	żarzącą
N.	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącą
Ms.	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarzący	żarzący	żarzące	żarzące
D.	żarzących	żarzących	żarzących	żarzących
C.	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącym
B.	żarzących	żarzących	żarzących	żarzące
N.	żarzącymi	żarzącymi	żarzącymi	żarzącymi
Ms.	żarzących	żarzących	żarzących	żarzących

Inne uwagi

Zwykle imcz

2. o latarni

Definicja

świecić słabym, punktowym światłem o kolorze zbliżonym do czerwieni lub czerwonym, wyróżniając się z ciemniejszego tła

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	żarzyć się
	hiperonimy:	świecić

Cytaty

Okno żarzyło ostatnią jasnością nieba. W kątach pokoju już pomroczniało.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Wyłączanie wpływu świateł (Exclude) i efekt żarzenia (Glow) dla świateł 407.

źródło: NKJP: Joanna Pasek: 3ds max 9. Animacja 3D od podstaw, 2007

Historyk bizantyjski Leon Diakon pozostawił jeden z najciekawszych opisów zaćmienia Słońca, jakie zdarzyło się 22 grudnia 968 roku: [...] Każdy widział krąg Słońca bez blasku, pozbawiony światła, a także jakieś mętne i słabe żarzenie, jak wąska opaska świecąca wokół skrajnego brzegu tarczy.

źródło: NKJP: Marek Zawilski, Wiesław Słotwiński: Gdy Słońce umarło, Wiedza i Życie nr 8, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	żarzę	żarzymy
2 os.	żarzysz	żarzycie
3 os.	żarzy	żarzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarzyłem +(e)m żarzył	żarzyłam +(e)m żarzyła	żarzyłom +(e)m żarzyło	żarzyliśmy +(e)śmy żarzyli	żarzyłyśmy +(e)śmy żarzyły
2 os.	żarzyłeś +(e)ś żarzył	żarzyłaś +(e)ś żarzyła	żarzyłoś +(e)ś żarzyło	żarzyliście +(e)ście żarzyli	żarzyłyście +(e)ście żarzyły
3 os.	żarzył	żarzyła	żarzyło	żarzyli	żarzyły

bezosobnik: żarzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę żarzył będę żarzyć	będę żarzyła będę żarzyć	będę żarzyło będę żarzyć	będziemy żarzyli będziemy żarzyć	będziemy żarzyły będziemy żarzyć
2 os.	będziesz żarzył będziesz żarzyć	będziesz żarzyła będziesz żarzyć	będziesz żarzyło będziesz żarzyć	będziecie żarzyli będziecie żarzyć	będziecie żarzyły będziecie żarzyć
3 os.	będzie żarzył będzie żarzyć	będzie żarzyła będzie żarzyć	będzie żarzyło będzie żarzyć	będą żarzyli będą żarzyć	będą żarzyły będą żarzyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		żarzmy
2 os.	żarz	żarzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	żarzyłbym bym żarzył	żarzyłabym bym żarzyła	żarzyłobym bym żarzyło	żarzylibyśmy byśmy żarzyli	żarzyłybyśmy byśmy żarzyły
2 os.	żarzyłbyś byś żarzył	żarzyłabyś byś żarzyła	żarzyłobyś byś żarzyło	żarzylibyście byście żarzyli	żarzyłybyście byście żarzyły
3 os.	żarzyłby by żarzył	żarzyłaby by żarzyła	żarzyłoby by żarzyło	żarzyliby by żarzyli	żarzyłyby by żarzyły

bezosobnik: żarzono by

bezokolicznik: żarzyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: żarząc

gerundium: żarzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	żarzenie	żarzenia
D.	żarzenia	żarzeń
C.	żarzeniu	żarzeniom
B.	żarzenie	żarzenia
N.	żarzeniem	żarzeniami
Ms.	żarzeniu	żarzeniach
W.	żarzenie	żarzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: żarzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	żarzący	żarzący	żarzący	żarzące	żarząca
D.	żarzącego	żarzącego	żarzącego	żarzącego	żarzącej
C.	żarzącemu	żarzącemu	żarzącemu	żarzącemu	żarzącej
B.	żarzącego	żarzącego	żarzący	żarzące	żarzącą
N.	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącą
Ms.	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	żarzący	żarzący	żarzące	żarzące
D.	żarzących	żarzących	żarzących	żarzących
C.	żarzącym	żarzącym	żarzącym	żarzącym
B.	żarzących	żarzących	żarzących	żarzące
N.	żarzącymi	żarzącymi	żarzącymi	żarzącymi
Ms.	żarzących	żarzących	żarzących	żarzących

Data ostatniej modyfikacji: 21.01.2020