Chronologizacja
W postaci: szmergel
Pochodzenie
niem. Schmirgel 'drobnoziarnista skała składająca się ze specjalnego minerału stosowanego jako środek mielący'
1. na punkcie czegoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Połączenia
- dostać/dostawać, mieć szmergla
Cytaty
|
[...] okazało się, że u Jerzego Lutowskiego telewizja zamówiła scenariusz serialu „Przygody Pana Michała”. On – wiedząc, że mam szmergla na punkcie Sienkiewicza – zwrócił się do mnie. źródło: NKJP: Katarzyna Bielas: Trylogia w komplecie, Gazeta Wyborcza, 1997-03-14 |
|
|
Wyrwał mi kieliszek. Wino się rozlało! Na tę pałacową klepkę! [...] Ma szmergla na punkcie tej klepki. źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976 |
|
|
To waśnie te kupne, polecane „frykasy” chyba zrobiły z mojej córy niejadka ze szmerglem na słodycze. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Przecież ty zwariowałeś. Dostałeś szmergla na punkcie tej kobiety... źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie Odcinek 161, 2010 |
|
|
[...] jest w nim coś, co ciągle stawało mi przed oczami. Naloty dywanowe na Drezno. Może to mój szmergiel, bo ten sam efekt prześladował mnie, kiedy widziałem obraz Kanaletta przedstawiający jakiś zburzony kościół właśnie w tym mieście [...]. źródło: Internet: skrobanki.wordpress.com |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szmergiel |
szmergle |
|
| D. | szmergla |
szmergli szmerglów |
|
| C. | szmerglowi |
szmerglom |
|
| B. | szmergla |
szmergle |
|
| N. | szmerglem |
szmerglami |
|
| Ms. | szmerglu |
szmerglach |
|
| W. | szmerglu |
szmergle |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | szmergiel | + |
(na punkcie KOGO/CZEGO)
|
2. skała
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | skała |
Cytaty
|
Korundu na Samos nie ma; występuje tam co prawda jego zanieczyszczona postać, szmergiel, lecz ten nie bywa biały, a taki przecież kolor sugerują źródła. źródło: Archeologia, 1976 (books.google.pl) |
|
|
Materiały ścierne [...] dzielą się na naturalne i sztuczne. Do pierwszej grupy należą: diament, korund, szmergiel, kwarc, piaskowiec, krzemień, granit (dziś tylko trzy pierwsze mają poważniejsze znaczenie w produkcji narzędzi ściernych; pozostałe stosowane są w niewielkiej ilości, jedynie do produkcji papierów i płócien ściernych). źródło: Gospodarka Planowa, 1962 (books.google.pl) |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szmergiel |
szmergle |
|
| D. | szmergla szmerglu |
szmergli szmerglów |
|
| C. | szmerglowi |
szmerglom |
|
| B. | szmergiel |
szmergle |
|
| N. | szmerglem |
szmerglami |
|
| Ms. | szmerglu |
szmerglach |
|
| W. | szmerglu |
szmergle |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. papier ścierny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | glancpapier |
Cytaty
|
Wystarczy zajrzeć do [...] skrzyni w kącie (po przedwojennej paście „dobrolin”, a jakże), pogrzebać i dopasować. Że trochę zardzewiała? A od czego nafta i szmergiel, znaczy się glancpapier? źródło: NKJP: Szpeja, Dziennik Polski, 2006-03-18 |
|
|
Kiedy pisałem swój thriller, dowiedziałem się, że niektórzy kasiarze specjalnie ścierają sobie szmerglem opuszki palców, aż do gołych nerwów, żeby czuć każde drgnienie zapadek, kiedy obracają tarczę cyfrowego zamka. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pisarz powinien być jak kasiarz. Rozmowa z Morisem Farhim, Midrasz |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | szmergiel |
szmergle |
|
| D. | szmergla szmerglu |
szmergli szmerglów |
|
| C. | szmerglowi |
szmerglom |
|
| B. | szmergiel |
szmergle |
|
| N. | szmerglem |
szmerglami |
|
| Ms. | szmerglu |
szmerglach |
|
| W. | szmerglu |
szmergle |
Inne uwagi
Zwykle lp