UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

słodzić

Chronologizacja

1583, Koch

Pochodzenie

psł. *solditi 'czynić smacznym, słodkim, dodawać słodkiego smaku'

Zob. słodki

1. potrawę

Definicja

powodować, że o potrawa staje się (bardziej) słodka, dodając cukru albo innej substancji o podobnym działaniu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie przyprawy, smaki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  osładzać, zasładzać

Połączenia

  • słodzić herbatę; słodzić cukrem, miodem
  • środki słodzące; mleko, napoje słodzone; słodzona woda

Cytaty

Zaparzam kawę w kuchni, słodzę dwiema łyżeczkami cukru.

źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005

[...] uprzejmie informuję, że są też tacy, co słodzą kawę miodem, i ja się do nich zaliczam.

źródło: NKJP: Iwona L. Konieczna: Szarlotka z ogryzków, 2006

Do picia było mocno słodzone mleko z proszku i herbata.

źródło: NKJP: Henryk Mąka: Piraci znów atakują, 1995

Za przysmak uchodziły słodkie placki jęczmienne, podobnie jak każde słodkie ciasto przyprawiane miodem, który był jedynym środkiem słodzącym.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. słodzę
słodzimy
2 os. słodzisz
słodzicie
3 os. słodzi
słodzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. słodziłem
+(e)m słodził
słodziłam
+(e)m słodziła
słodziłom
+(e)m słodziło
słodziliśmy
+(e)śmy słodzili
słodziłyśmy
+(e)śmy słodziły
2 os. słodziłeś
+(e)ś słodził
słodziłaś
+(e)ś słodziła
słodziłoś
+(e)ś słodziło
słodziliście
+(e)ście słodzili
słodziłyście
+(e)ście słodziły
3 os. słodził
słodziła
słodziło
słodzili
słodziły

bezosobnik: słodzono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę słodził
będę słodzić
będę słodziła
będę słodzić
będę słodziło
będę słodzić
będziemy słodzili
będziemy słodzić
będziemy słodziły
będziemy słodzić
2 os. będziesz słodził
będziesz słodzić
będziesz słodziła
będziesz słodzić
będziesz słodziło
będziesz słodzić
będziecie słodzili
będziecie słodzić
będziecie słodziły
będziecie słodzić
3 os. będzie słodził
będzie słodzić
będzie słodziła
będzie słodzić
będzie słodziło
będzie słodzić
będą słodzili
będą słodzić
będą słodziły
będą słodzić

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. słodźmy
słódźmy
2 os. słodź
słódź
słodźcie
słódźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. słodziłbym
bym słodził
słodziłabym
bym słodziła
słodziłobym
bym słodziło
słodzilibyśmy
byśmy słodzili
słodziłybyśmy
byśmy słodziły
2 os. słodziłbyś
byś słodził
słodziłabyś
byś słodziła
słodziłobyś
byś słodziło
słodzilibyście
byście słodzili
słodziłybyście
byście słodziły
3 os. słodziłby
by słodził
słodziłaby
by słodziła
słodziłoby
by słodziło
słodziliby
by słodzili
słodziłyby
by słodziły

bezosobnik: słodzono by

bezokolicznik: słodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny:

słodząc

gerundium: słodzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słodzenie
słodzenia
D. słodzenia
słodzeń
C. słodzeniu
słodzeniom
B. słodzenie
słodzenia
N. słodzeniem
słodzeniami
Ms. słodzeniu
słodzeniach
W. słodzenie
słodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: słodzący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. słodzący
słodzący
słodzący
słodzące
słodząca
D. słodzącego
słodzącego
słodzącego
słodzącego
słodzącej
C. słodzącemu
słodzącemu
słodzącemu
słodzącemu
słodzącej
B. słodzącego
słodzącego
słodzący
słodzące
słodzącą
N. słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącą
Ms. słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. słodzący
słodzący
słodzące
słodzące
D. słodzących
słodzących
słodzących
słodzących
C. słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącym
B. słodzących
słodzących
słodzących
słodzące
N. słodzącymi
słodzącymi
słodzącymi
słodzącymi
Ms. słodzących
słodzących
słodzących
słodzących

imiesłów przymiotnikowy bierny: słodzony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. słodzony
słodzony
słodzony
słodzone
słodzona
D. słodzonego
słodzonego
słodzonego
słodzonego
słodzonej
C. słodzonemu
słodzonemu
słodzonemu
słodzonemu
słodzonej
B. słodzonego
słodzonego
słodzony
słodzone
słodzoną
N. słodzonym
słodzonym
słodzonym
słodzonym
słodzoną
Ms. słodzonym
słodzonym
słodzonym
słodzonym
słodzonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. słodzeni
słodzeni
słodzone
słodzone
D. słodzonych
słodzonych
słodzonych
słodzonych
C. słodzonym
słodzonym
słodzonym
słodzonym
B. słodzonych
słodzonych
słodzonych
słodzone
N. słodzonymi
słodzonymi
słodzonymi
słodzonymi
Ms. słodzonych
słodzonych
słodzonych
słodzonych

odpowiedniki aspektowe: osłodzić , posłodzić

Składnia

bez ograniczeń + słodzić +
(CO) + (CZYM)

2. komuś

Definicja

mówić komuś takie rzeczy i w taki sposób, żeby słysząc to czuł się przyjemnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  cukrować, cukrzyć, kadzić

Cytaty

Andrzejewski trochę knuł, trochę słodził. Breza mówił dowcipnie, cicho, barokowo.

źródło: NKJP: Anna Kowalska: Dzienniki 1927-1969, 2008

Ani nie ciskał gromów, ani nie słodził po księżowsku. Mówił prosto i konkretnie, czasem wtrącił coś zabawnego, bardziej przypominał w tym lubianego przez studentów wykładowcę niż proboszcza.

źródło: NKJP: Marek Harny: Zdrajca, 2007

- Najważniejsze, że uwolniono prawowite i demokratycznie wybrane władze Rzeczypospolitej - oświadczył prezydent Starynkiewicz niezadowolony, że wojskowi słodzą sobie nawzajem, pomijając jego osobę.

źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita. 2005

Wiem już, że masz piękne oczy i kolorowy tatuaż, którego nie lubisz i na szczęście nie musisz oglądać - słodziłem znad szklanki piwa, czego tak naprawdę wcale nie lubiłem, a już praktyki nie miałem za grosz.

źródło: NKJP: Maciej Dęboróg-Bylczyński: Kolej na los, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. słodzę
słodzimy
2 os. słodzisz
słodzicie
3 os. słodzi
słodzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. słodziłem
+(e)m słodził
słodziłam
+(e)m słodziła
słodziłom
+(e)m słodziło
słodziliśmy
+(e)śmy słodzili
słodziłyśmy
+(e)śmy słodziły
2 os. słodziłeś
+(e)ś słodził
słodziłaś
+(e)ś słodziła
słodziłoś
+(e)ś słodziło
słodziliście
+(e)ście słodzili
słodziłyście
+(e)ście słodziły
3 os. słodził
słodziła
słodziło
słodzili
słodziły

bezosobnik: słodzono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę słodził
będę słodzić
będę słodziła
będę słodzić
będę słodziło
będę słodzić
będziemy słodzili
będziemy słodzić
będziemy słodziły
będziemy słodzić
2 os. będziesz słodził
będziesz słodzić
będziesz słodziła
będziesz słodzić
będziesz słodziło
będziesz słodzić
będziecie słodzili
będziecie słodzić
będziecie słodziły
będziecie słodzić
3 os. będzie słodził
będzie słodzić
będzie słodziła
będzie słodzić
będzie słodziło
będzie słodzić
będą słodzili
będą słodzić
będą słodziły
będą słodzić

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. słodźmy
słódźmy
2 os. słodź
słódź
słodźcie
słódźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. słodziłbym
bym słodził
słodziłabym
bym słodziła
słodziłobym
bym słodziło
słodzilibyśmy
byśmy słodzili
słodziłybyśmy
byśmy słodziły
2 os. słodziłbyś
byś słodził
słodziłabyś
byś słodziła
słodziłobyś
byś słodziło
słodzilibyście
byście słodzili
słodziłybyście
byście słodziły
3 os. słodziłby
by słodził
słodziłaby
by słodziła
słodziłoby
by słodziło
słodziliby
by słodzili
słodziłyby
by słodziły

bezosobnik: słodzono by

bezokolicznik: słodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny:

słodząc

gerundium: słodzenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słodzenie
słodzenia
D. słodzenia
słodzeń
C. słodzeniu
słodzeniom
B. słodzenie
słodzenia
N. słodzeniem
słodzeniami
Ms. słodzeniu
słodzeniach
W. słodzenie
słodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: słodzący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. słodzący
słodzący
słodzący
słodzące
słodząca
D. słodzącego
słodzącego
słodzącego
słodzącego
słodzącej
C. słodzącemu
słodzącemu
słodzącemu
słodzącemu
słodzącej
B. słodzącego
słodzącego
słodzący
słodzące
słodzącą
N. słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącą
Ms. słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. słodzący
słodzący
słodzące
słodzące
D. słodzących
słodzących
słodzących
słodzących
C. słodzącym
słodzącym
słodzącym
słodzącym
B. słodzących
słodzących
słodzących
słodzące
N. słodzącymi
słodzącymi
słodzącymi
słodzącymi
Ms. słodzących
słodzących
słodzących
słodzących

Składnia

bez ograniczeń + słodzić +
KOMU
bez ograniczeń + słodzić +
(KOMU) + MOWA WPROST
Data ostatniej modyfikacji: 17.09.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj