UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uznać

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. znać

1. jakiś fakt

Definicja

zacząć myśleć, że coś jest słuszne, prawomocne lub prawdziwe, i zaakceptować to

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

uznać argumentację, dyplom, hegemonię, jurysdykcję, legalność czegoś, czyjąś niepodległość, czyjąś odpowiedź, powództwo, czyjeś prawo do czegoś, protektorat, prymat, czyjąś rację, roszczenia, rozbiory, stanowisko, status, czyjąś supremację, traktat, użycie siły, czyjąś władzę, wolę, wyrok, zasadność czegoś, czyjeś zwierzchnictwo, żądania; uznać autentyczność czegoś, bramkę, swoją winę, swój błąd
można, należy, nie chcieć uznać

Cytaty

	Synowie bez sprzeciwu uznali wolę ojca, co należało do zakorzenionej w przeszłych wiekach tradycji rodzinnej. źródło: NKJP: Henryk Rozpędowski: Charleston, 2002
	[...] książę Warcisław uznał zwierzchność Bolesława i wyraził gotowość przyjęcia chrystianizmu. źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004
	Rosja zobowiązała się również do uznania traktatu [...] i do wycofania swych wojsk z Ukrainy. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967
	[...] panna uznała swą winę i dla przebłagania Boga wstąpiła do klasztoru. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko (zebr.): Klechdy domowe, 1960
	Po namyśle uznał, że nie powinien się wtrącać. Jego syn dorósł i miał prawo do odrobiny prywatności. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uznam	uznamy
2 os.	uznasz	uznacie
3 os.	uzna	uznają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałem +(e)m uznał	uznałam +(e)m uznała	uznałom +(e)m uznało	uznaliśmy +(e)śmy uznali	uznałyśmy +(e)śmy uznały
2 os.	uznałeś +(e)ś uznał	uznałaś +(e)ś uznała	uznałoś +(e)ś uznało	uznaliście +(e)ście uznali	uznałyście +(e)ście uznały
3 os.	uznał	uznała	uznało	uznali	uznały

bezosobnik: uznano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uznajmy
2 os.	uznaj	uznajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałbym bym uznał	uznałabym bym uznała	uznałobym bym uznało	uznalibyśmy byśmy uznali	uznałybyśmy byśmy uznały
2 os.	uznałbyś byś uznał	uznałabyś byś uznała	uznałobyś byś uznało	uznalibyście byście uznali	uznałybyście byście uznały
3 os.	uznałby by uznał	uznałaby by uznała	uznałoby by uznało	uznaliby by uznali	uznałyby by uznały

bezosobnik: uznano by

bezokolicznik: uznać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uznawszy

gerundium: uznanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uznanie	uznania
D.	uznania	uznań
C.	uznaniu	uznaniom
B.	uznanie	uznania
N.	uznaniem	uznaniami
Ms.	uznaniu	uznaniach
W.	uznanie	uznania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uznany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznany	uznany	uznany	uznane	uznana
D.	uznanego	uznanego	uznanego	uznanego	uznanej
C.	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanej
B.	uznanego	uznanego	uznany	uznane	uznaną
N.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznaną
Ms.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznani	uznani	uznane	uznane
D.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych
C.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym
B.	uznanych	uznanych	uznanych	uznane
N.	uznanymi	uznanymi	uznanymi	uznanymi
Ms.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych

odpowiednik aspektowy: uznawać

Składnia

Rz_osobowy	+	uznać	+	CO
Rz_osobowy	+	uznać	+	że ZDANIE

2. za geniusza

Definicja

ocenić i potraktować w jakiś sposób

Noty o użyciu

Zależna fraza przymiotnikowa jest zgodna co do rodzaju i liczby z zależną frazą rzeczownikową.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

uznać kogoś za błazna, za demona, za okaz zdrowia, za patriarchę, za przyjaciółkę, za sojusznika, za wariatkę, za wroga, za wybawcę, za zdrajcę, za zmarłego; coś za błąd, za cud, za dobry znak, za dziwactwo, za falsyfikat, za katastrofę, za kłamstwo, za mrzonkę, za napaść, za niedorzeczność, za nobilitację, za objaw choroby, za obrazę, za prowokację, za przesadę, za przeżytek, za ryzyko, za swoją szansę, za swoją własność, za swój sukces, za sygnał do odwrotu, za świętokradztwo, za wyróżnienie, za zły omen, za zwid, za żart
uznać niesłusznie; trudno uznać
można, należy uznać
uznać coś za absurdalne, za godne naśladowania, za idiotyczne, za jadalne, za konieczne, za niebezpieczne, za niebyłe, za niesmaczne, za nieważne, za oczywiste, za oburzające, za podejrzane, za sensowne, za skończone, za słuszne, za stosowne, za szkodliwe, za śmieszne, za wartościowe, za właściwe, za wyjątkowe, za ważne, za zadowalające, za zamknięte, za zbyteczne

Cytaty

	[...] miał obawy, czy koledzy nie uznają go za maminsynka. […] innych skautów, jak dotąd, nikt z rodziny tutaj nie odwiedzał. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008
	[...] gotowa byłam zrobić niemal wszystko, aby uznali mnie za swoją. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006
	Kościół zaczął się coraz bardziej dostosowywać do świata, w którym miał żyć [...]. Tendencje te nasiliły się, gdy chrześcijaństwo uznano za religię państwową Cesarstwa Rzymskiego. źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007
	Sytuacja była skomplikowana. Zdemaskowanie szulerów i usunięcie ich z klubu uznaliśmy za zbyt ryzykowne. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966
	Sąd […] uznał cię winnym złamania prawa. Okaż skruchę. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uznam	uznamy
2 os.	uznasz	uznacie
3 os.	uzna	uznają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałem +(e)m uznał	uznałam +(e)m uznała	uznałom +(e)m uznało	uznaliśmy +(e)śmy uznali	uznałyśmy +(e)śmy uznały
2 os.	uznałeś +(e)ś uznał	uznałaś +(e)ś uznała	uznałoś +(e)ś uznało	uznaliście +(e)ście uznali	uznałyście +(e)ście uznały
3 os.	uznał	uznała	uznało	uznali	uznały

bezosobnik: uznano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uznajmy
2 os.	uznaj	uznajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałbym bym uznał	uznałabym bym uznała	uznałobym bym uznało	uznalibyśmy byśmy uznali	uznałybyśmy byśmy uznały
2 os.	uznałbyś byś uznał	uznałabyś byś uznała	uznałobyś byś uznało	uznalibyście byście uznali	uznałybyście byście uznały
3 os.	uznałby by uznał	uznałaby by uznała	uznałoby by uznało	uznaliby by uznali	uznałyby by uznały

bezosobnik: uznano by

bezokolicznik: uznać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uznawszy

gerundium: uznanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uznanie	uznania
D.	uznania	uznań
C.	uznaniu	uznaniom
B.	uznanie	uznania
N.	uznaniem	uznaniami
Ms.	uznaniu	uznaniach
W.	uznanie	uznania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uznany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznany	uznany	uznany	uznane	uznana
D.	uznanego	uznanego	uznanego	uznanego	uznanej
C.	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanej
B.	uznanego	uznanego	uznany	uznane	uznaną
N.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznaną
Ms.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznani	uznani	uznane	uznane
D.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych
C.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym
B.	uznanych	uznanych	uznanych	uznane
N.	uznanymi	uznanymi	uznanymi	uznanymi
Ms.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych

odpowiednik aspektowy: uznawać

Składnia

Rz_osobowy	+	uznać	+	KOGO/CO + za KOGO/CO
Rz_osobowy	+	uznać	+	KOGO/CO + za JAKIEGO/JAKIE
Rz_osobowy	+	uznać	+	KOGO/CO + JAKIM

3. dziecko

Definicja

o mężczyźnie: oświadczyć urzędowo, że jest się ojcem dziecka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina relacje rodzinne

Połączenia

uznać dziecko, syna

Cytaty

Przyjechała do mnie z synkiem na ręku i mnie szantażowała - napisał w pozwie. - Ożeniłem się i uznałem dziecko . Badania genetyczne wykluczyły ojcostwo, teraz pan Edward domaga się unieważnienia małżeństwa.

źródło: NKJP: Halina Stęplówna: Krwawy romans, Express Ilustrowany, 2001-11-23

Ojciec uznał syna i zobowiązał zająć się mną, gdy podrosnę.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uznam	uznamy
2 os.	uznasz	uznacie
3 os.	uzna	uznają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałem +(e)m uznał	uznałam +(e)m uznała	uznałom +(e)m uznało	uznaliśmy +(e)śmy uznali	uznałyśmy +(e)śmy uznały
2 os.	uznałeś +(e)ś uznał	uznałaś +(e)ś uznała	uznałoś +(e)ś uznało	uznaliście +(e)ście uznali	uznałyście +(e)ście uznały
3 os.	uznał	uznała	uznało	uznali	uznały

bezosobnik: uznano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uznajmy
2 os.	uznaj	uznajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałbym bym uznał	uznałabym bym uznała	uznałobym bym uznało	uznalibyśmy byśmy uznali	uznałybyśmy byśmy uznały
2 os.	uznałbyś byś uznał	uznałabyś byś uznała	uznałobyś byś uznało	uznalibyście byście uznali	uznałybyście byście uznały
3 os.	uznałby by uznał	uznałaby by uznała	uznałoby by uznało	uznaliby by uznali	uznałyby by uznały

bezosobnik: uznano by

bezokolicznik: uznać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uznawszy

gerundium: uznanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uznanie	uznania
D.	uznania	uznań
C.	uznaniu	uznaniom
B.	uznanie	uznania
N.	uznaniem	uznaniami
Ms.	uznaniu	uznaniach
W.	uznanie	uznania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uznany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznany	uznany	uznany	uznane	uznana
D.	uznanego	uznanego	uznanego	uznanego	uznanej
C.	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanej
B.	uznanego	uznanego	uznany	uznane	uznaną
N.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznaną
Ms.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznani	uznani	uznane	uznane
D.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych
C.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym
B.	uznanych	uznanych	uznanych	uznane
N.	uznanymi	uznanymi	uznanymi	uznanymi
Ms.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych

odpowiednik aspektowy: uznawać

Składnia

Rz_osobowy

uznać

KOGO

4. rachunek bankowy

Definicja

bank.

zaksięgować na koncie bankowym operację wpływającą na podwyższenie jego stanu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse bankowość

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:

obciążyć

Połączenia

uznać konto, rachunek jakąś kwotą
data uznania (rachunku)

Cytaty

Gdy zwracamy towar, za który zapłaciliśmy kartą, sklepy nie chcą wypłacać gotówki, tylko przelewają należność na nasze konto. W takich przypadkach powinniśmy otrzymać potwierdzenie z nadrukiem „Proszę uznać mój rachunek ”,

źródło: NKJP: Gazeta Krakowska, 2003-10-23

Obowiązek podatkowy z tytułu należnych na podstawie odrębnych przepisów dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze powstaje z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika. W przypadku uznania rachunku bankowego podatnika zaliczką z tytułu dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje w tej części.

źródło: NKJP: Ustawa o podatku od towarów i usług, Dziennik Ustaw, 2004

Taki brak jednoznaczności oraz wynikająca stąd swoboda interpretacyjna mogą powodować, że data uznania zapłaty składki może różnić się na niekorzyść konsumenta od daty dokonania faktycznej zapłaty,

źródło: NKJP: Gazeta Ubezpieczeniowa, 2010-02-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uznam	uznamy
2 os.	uznasz	uznacie
3 os.	uzna	uznają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałem +(e)m uznał	uznałam +(e)m uznała	uznałom +(e)m uznało	uznaliśmy +(e)śmy uznali	uznałyśmy +(e)śmy uznały
2 os.	uznałeś +(e)ś uznał	uznałaś +(e)ś uznała	uznałoś +(e)ś uznało	uznaliście +(e)ście uznali	uznałyście +(e)ście uznały
3 os.	uznał	uznała	uznało	uznali	uznały

bezosobnik: uznano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uznajmy
2 os.	uznaj	uznajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uznałbym bym uznał	uznałabym bym uznała	uznałobym bym uznało	uznalibyśmy byśmy uznali	uznałybyśmy byśmy uznały
2 os.	uznałbyś byś uznał	uznałabyś byś uznała	uznałobyś byś uznało	uznalibyście byście uznali	uznałybyście byście uznały
3 os.	uznałby by uznał	uznałaby by uznała	uznałoby by uznało	uznaliby by uznali	uznałyby by uznały

bezosobnik: uznano by

bezokolicznik: uznać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uznawszy

gerundium: uznanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uznanie	uznania
D.	uznania	uznań
C.	uznaniu	uznaniom
B.	uznanie	uznania
N.	uznaniem	uznaniami
Ms.	uznaniu	uznaniach
W.	uznanie	uznania

imiesłów przymiotnikowy bierny: uznany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uznany	uznany	uznany	uznane	uznana
D.	uznanego	uznanego	uznanego	uznanego	uznanej
C.	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanemu	uznanej
B.	uznanego	uznanego	uznany	uznane	uznaną
N.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznaną
Ms.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym	uznanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uznani	uznani	uznane	uznane
D.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych
C.	uznanym	uznanym	uznanym	uznanym
B.	uznanych	uznanych	uznanych	uznane
N.	uznanymi	uznanymi	uznanymi	uznanymi
Ms.	uznanych	uznanych	uznanych	uznanych

Inne uwagi

Zwykle ger

Składnia

uznać

CO + (CZYM)

Data ostatniej modyfikacji: 21.11.2017