Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *zima 'zimna pora roku, kiedy pada śnieg' < 'chłodna, deszczowa pora'
1. pora roku
Definicja
Noty o użyciu
Forma zimą używana w znaczeniu 'w czasie zimy'.
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu
Połączenia
- chłodna, ciężka, długa, mroźna, nieustępliwa, ostra, prawdziwa, sroga, surowa, śnieżna; bezśnieżna, ciepła, krótka, łagodna; astronomiczna, kalendarzowa, miniona, poprzednia, tegoroczna, ubiegłoroczna, wczesna; narciarska; arktyczna, polarna, rosyjska, tatrzańska zima
- zima któregoś roku, zima stulecia
- zima bez śniegu
- zima w pełni
- zima czy lato, zima i mróz; wiosna, lato, jesień, zima; lato i zima
- atak, nawrót, powrót, zapowiedź; koniec, okres, początek, przełom, schyłek, środek; pożegnanie zimy
- zapasy na zimę
- zima kończy się, minęła/mija, nadciąga, nadeszła/nadchodzi, nastała, panuje, przedłuża się, przyszła, rozpoczyna się, skończyła się, ustaliła się, ustępuje, zaczyna się, zbliża się, zdąża; zaatakowała, zaskoczyła kogoś; skuwa rzeki, sroży się, sypie śniegiem, wyrządza szkody
- przeczekać, przetrwać, przeżyć, spędzić gdzieś zimę, spędzić (dwie, trzy...) zimy; pożegnać zimę; coś zaczyna zimę
- grzać, odśnieżać, ogrzewać coś, opalać coś zimą
- odlecieć, przylecieć na zimę
- biało jak w zimie, zimno jak w zimie
Cytaty
|
Jak wiadomo, zima rozpoczyna się u nas bardzo wcześnie. źródło: Franz Kafka: Zamek |
|
|
W okresie połowu łososi mieszkańcy nadamurscy przygotowywali na zimę zapasy suszonych ryb dla ludzi i psów. źródło: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka |
|
|
Góry w zimie są zawsze bardzo groźne. źródło: Adam Bahdaj: Trzecia granica |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zima |
zimy |
|
| D. | zimy |
zim |
|
| C. | zimie |
zimom |
|
| B. | zimę |
zimy |
|
| N. | zimą |
zimami |
|
| Ms. | zimie |
zimach |
|
| W. | zimo |
zimy |
2. rok – miara czasu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu
Cytaty
|
Sołowki są niewielkie, całe w promieniu dnia piechotą, jakby je pomyślano dla człowieka, który nie chce używać innych środków lokomocji oprócz własnych nóg. I ludzi tu żyje w sam raz tyle, by wszystkich poznać, za parę zim. źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Wilczy notes, 2007 |
|
|
Od najwcześniejszego dzieciństwa ciężko pracował, do szkół chodził zaledwie przez kilka zim, w młodości wykonywał najróżniejsze zawody. źródło: NKJP: Anna Marciniakówna: Portret, Gazeta Wyborcza, 1994-07-01 |
|
|
Nie miała więcej niż piętnaście zim, wspomniała Lelka, kiedy horda pijanych [...] wojowników wpadła w nocy do jej komnaty. źródło: Anna Brzezińska: Żmijowa harfa, 2000 (NKJP: Usenet.pl) |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zima |
zimy |
|
| D. | zimy |
zim |
|
| C. | zimie |
zimom |
|
| B. | zimę |
zimy |
|
| N. | zimą |
zimami |
|
| Ms. | zimie |
zimach |
|
| W. | zimo |
zimy |
3. na ustach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | opryszczka, zimno I |
Cytaty
|
Ja miałam krem [...] na każdą pogodę i nawet dobry był, a na jakieś drobne uszkodzenia (zima na ustach itp.) stosuje miodzik z [...] i jest bardzo dobry [...] źródło: Internet: forum.szafa.pl |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | zima |
zimy |
|
| D. | zimy |
zim |
|
| C. | zimie |
zimom |
|
| B. | zimę |
zimy |
|
| N. | zimą |
zimami |
|
| Ms. | zimie |
zimach |
|
| W. | zimo |
zimy |
Inne uwagi
Zwykle lp