UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ławica

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp
Inne znaczenie: 'ława sądowa, na której zasiadali przysięgli w sądach prawa niemieckiego'

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ławica
ławice
D. ławicy
ławic
C. ławicy
ławicom
B. ławicę
ławice
N. ławicą
ławicami
Ms. ławicy
ławicach
W. ławico
ławice

Pochodzenie

psł. *lavica

z psł. *lava 'gruba deska do siedzenia'

Wg Bańk. niektóre znaczenia wtórne wykształcone pod wpływem rożnych języków, np. 'ławica rzeczna' za niem. Sandbang.

1. rybna

Definicja

skupisko ryb lub innych zwierząt wodnych jednego gatunku, tworzone w celu zapewnienia sobie pokarmu lub większego bezpieczeństwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Połączenia

  • ławica ryb
  • ławica płynie
  • płynąć/pływać ławicami

Cytaty

Ławica ryb w sytuacji zagrożenia przez drapieżcę rzuca się do ucieczki zawsze w tym samym kierunku. Osobniki, które popłyną w przeciwnym, wystawiają się na pożarcie.

źródło: NKJP: Marek Jarociński: Niezręczni leworęczni?, Polityka, 2007-03-03

Kanał łączy dwa jeziora, a ponieważ jego wody mają wyższą temperaturę, zimą wpływają tu wielkie ławice uklei grupując się przed tarłem.

źródło: NKJP: Adam Pawłowski AA MI: Wędkarstwo, Gazeta Poznańska, 2005-03-23

Szczególnie dobrze rozwinięty słuch mają m.in. karpie, sumy oraz większość gatunków ryb żyjących w ławicach.

źródło: NKJP: Internet

[…] węgorzokształtne rybki, pływające całymi ławicami wzdłuż brzegu, to głównie tobiasze i dobijaki.

źródło: NKJP: Sławomir Swerpel: Gdzie pływają filety, Dziennik Bałtycki, 1998-06-26

2. rzeczna

Definicja

piaszczyste, płytkie miejsce w stawie, jeziorze, rzece lub morzu, uniemożliwiające żeglugę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  łacha

Cytaty

Trałując po mulistym dnie ławicy […] oprócz mięczaków wyciągali także jakieś duże zęby, to znów fragmenty szkieletów.

źródło: NKJP: Jacek Jania: Zrozumieć lodowce, 1988

Przy falochronie wschodnim okresowo tworzy się piaszczysta ławica rzeczna, powodując duże wypłycenia sięgające do toru wodnego.

źródło: Internet: amp.pl.shops-com.pl

3. skalna

Definicja

geol. 
warstwa skalna wyraźnie wyodrębniająca się od pozostałych warstw danej skały

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi

Cytaty

Dawne wydmy też skamieniały i współcześnie dokumentuje ich istnienie pochylone, wielkoskalowe warstwowanie piaskowców w ławicy powyżej gleby kopalnej z kępkami roślin.

źródło: Internet: mazowsze.szlaki.pttk.pl

Ponad ciemnymi łupkami znajduje się masywna ławica wapieni krynoidowych przesyconych związkami manganu.

źródło: Renata Jach: Ślady dawnego wydobycia rud manganu w Tatrach Zachodnich, Przegląd Geologiczny, 2002 (core.ac.uk)

Dolna powierzchnia paru ławic piaskowca rozciągających się na przestrzeni setek metrów pokryta jest tam tysiącami odcisków miękkich ciał zwierzęcych o niespotykanej dotąd precyzji odwzorowania [...].

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Składnia

bez ograniczeń + ławica +
(CZEGO)

4. chmur

Definicja

skupisko obiektów tego samego rodzaju

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Cytaty

Na niebie ukazał się już księżyc i właśnie w tej chwili oświetlił swym blaskiem ogromną, leżącą nieco w dole ławicę chmur.

źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1960

[…] mowy nie było o tym, aby zejść wąską łysiną pomiędzy dwiema ławicami czarnych zarośli.

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964

[…] przechadzamy się statecznie między krasnalowatymi pierwszaczkami i ławicami drobnicy z czwartych klas.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1976

Składnia

bez ograniczeń + ławica +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 09.07.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj