UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sukmana

rzadziej sukman

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sukmana
sukmany
D. sukmany
sukman
C. sukmanie
sukmanom
B. sukmanę
sukmany
N. sukmaną
sukmanami
Ms. sukmanie
sukmanach
W. sukmano
sukmany

Pochodzenie

Zob. sukno

Kontaminacja pol. sukno oraz pol. dawnego czekman (ukr. čekman', čekmin'; ros. čekmen) < kipczackie čekman 'sukno, ubranie' (St. Stachowski, Słownik historyczno-etymologiczny turcyzmów w języku polskim, Kraków 2014, 537 i 1280.

Definicja

długie męskie okrycie wierzchnie rozszerzane na dole, noszone dawniej przez chłopów

Warianty

  • rzadziej sukman

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań

Połączenia

  • biała, chłopska, krakowska sukmana

Cytaty

Najbardziej zwracała na siebie uwagę delegacja włościan. Dorodni gospodarze w białych sukmanach szli po jednym, niosąc każdy oburącz ogromną, ułożoną z kłosów i kwiatów literę.

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Na krakowskim rynku, 2007

W sukmany ubierali się chłopi uczestniczący w uroczystościach narodowych w Galicji końca wieku. Nie sukmaną, ale kontuszem lub szlachecką czamarą manifestowali poglądy polityczne i przywiązanie do wartości narodowych przedstawiciele stanu szlacheckiego [...].

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

W okresie badań trudno już było ustalić istotną różnicę pomiędzy sukmanem a ciamarą, wiadomo tylko, że ta ostatnia była okryciem świątecznym, szytym przeważnie przez wędrownych krawców.

źródło: Internet: Maria Żywirska: Puszcza Biała: jej dzieje i kultura, 1973 (books.google.pl)

Przysłowia


Bliższa ciału koszula niż sukmana
Data ostatniej modyfikacji: 08.02.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj