Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *rebro
Regularna postać pol. *rzebro, przekształcona wskutek dysymilacji: ř-r > ž-r
1. część ciała
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- pęknięte, złamane żebro; potłuczone, uszkodzone, wystające; wszystkie żebra
- jedno żebro; dwa, trzy, cztery żebra
- kręgosłup i żebra
- okolice; ból, kontuzja, uraz żeber
- szturchnąć/szturchać kogoś pod żebra
- żebra bolą
- połamać, stłuc, złamać żebra;
- połamanie, stłuczenie, uszkodzenie, złamanie żeber
- powieszenie za żebro
Cytaty
|
Jak każdemu piłkarzowi i jemu zdarzają się kontuzje, miał problemy z kostką, złamane żebro, ostatniej zimy pęknięty mostek, odzywała się czasem pachwina. źródło: NKJP: Jak kula armatnia, Dziennik Polski - Sport, 2003-07-18 |
|
|
Na lewym boku poniżej żeber miał długą, szorstką szramę. źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Popiól i diament, 1995 |
|
|
Pies był ogromnie wychudzony, miał wszystkie żebra na wierzchu, zapadnięte boki, zniszczoną sierść, nie miał ani jedzenia ani nic do picia [...]. źródło: NKJP: Żebra na wierzchu, Dziennik Polski - Kraków, 2003-02-28 |
|
|
Werona to także miasto kupców, artystów i uczonych. Świadczą o tym liczne pamiątki do dziś widoczne w miejskim pejzażu. Przypomnieniem handlowych kontaktów z krajami Lewantu jest, zawieszone pod arkadą łączącą ze sobą dwa domy, żebro wieloryba. źródło: NKJP: Andrzej Nazar: Uczony Fracastore..., Dziennik Polski - Podróże, 2000-08-01 |
|
|
Przyjechało 58 wystawców, także z zagranicy [...]. Za 40 złotych można było kupić kości mamuta, jego żebro kosztowało 130 złotych, natomiast miednica 200 złotych. źródło: NKJP: (WT): Miednica mamuta, Dziennik Polski - Kraków, 2002-03-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żebro |
żebra |
|
| D. | żebra |
żeber |
|
| C. | żebru |
żebrom |
|
| B. | żebro |
żebra |
|
| N. | żebrem |
żebrami |
|
| Ms. | żebrze |
żebrach |
|
| W. | żebro |
żebra |
2. w sklepieniu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli
Połączenia
- gotyckie żebra; żebra konstrukcyjne
- żebra sklepień
Cytaty
|
Jako wzmocnienie można zastosować dwie belki stropowe ułożone bardzo blisko siebie, żebro normalne wzmocnione dodatkowymi prętami lub żebro poszerzone. źródło: NKJP: Co nad głową?, Dziennik Polski - Dom, 2001-05-16 |
|
|
Sklepienie w kościele kolebkowe z lunetami i żebrem przewodnim. źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996 |
|
|
Druga ciekawostka to powstanie tak zwanych kształtówek, czyli cegieł profilowanych, wykonanych w specjalnych formach. Z takich cegieł wykonywano na przykład żebra sklepienne, fragmenty filarów międzynawowych w kościołach [...]. źródło: NKJP: Andrzej Nazar: Od surówki po silikat, Dziennik Polski - Dom, 2002-09-04 |
|
|
W stropach o rozpiętości powyżej 4,5 m należy wykonać żebra rozdzielcze. Są to wąskie belki, zbrojone dołem i górą, które układa się w środku stropu prostopadle do żeber konstrukcyjnych. źródło: NKJP: Magdalena Krasny: Sposób na strop, Dziennik Polski - Dom, 2002-04-16 |
|
|
[...] koncepcja pomnika jest bardzo prosta. Przestrzeń wyznaczą trzy żebra gotyckie (nawiązujące do gotyckich sklepień Piwnicy pod Baranami), z których najwyższe będzie miało pięć i pół metra wysokości. źródło: NKJP: Piwniczanie w brązie odlani, Dziennik Polski - Kraj, 1998-11-25 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żebro |
żebra |
|
| D. | żebra |
żeber |
|
| C. | żebru |
żebrom |
|
| B. | żebro |
żebra |
|
| N. | żebrem |
żebrami |
|
| Ms. | żebrze |
żebrach |
|
| W. | żebro |
żebra |
3. w samolocie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Cytaty
|
[...] kiedy miałem osiem lat, to ze sklejki balsowej wycinałem żebra, oklejałem to papierem i puszczałem szybowce. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 19. posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 19 czerwca 2002 r. |
|
|
Pustaki takie składają się z dwóch pięciocentymetrowych ścianek bocznych połączonych poziomymi żebrami. źródło: NKJP: Buduj dom z „Domem” (nowe warunki techniczne), Dziennik Polski - Dom, 2003-03-12 |
|
|
Wiatr szarpnął parasolem i wykręcił go na drugą stronę, wyginając druciane żebra. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
[...] widział już klocek domku w ogrodzie i żebra zrujnowanej szklarni. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo, 2004 |
|
|
Najbardziej obciążone elementy konstrukcyjne, np. żebra skrzydła, zbudowane zostaną z tytanu. źródło: NKJP: Paweł Rożyński: Concorde i jego dzieci, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1995-05-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żebro |
żebra |
|
| D. | żebra |
żeber |
|
| C. | żebru |
żebrom |
|
| B. | żebro |
żebra |
|
| N. | żebrem |
żebrami |
|
| Ms. | żebrze |
żebrach |
|
| W. | żebro |
żebra |
Inne uwagi
Zwykle lm
4. w grzejniku
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | żeberko |
Cytaty
|
Moc jednego żebra równa się 70 W. Jest dobrana z myślą o zapotrzebowaniu na ciepło 1m2 powierzchni domu jednorodzinnego lub mieszkania nowej generacji. źródło: Internet |
|
|
W celu lepszego odprowadzenia ciepła z cylindra należało pozbyć się fabrycznego ożebrowania, staczając go na tokarce. Na tak przygotowany i oziębiony cylinder zakładało się aluminiowy pierścień z wytoczonymi żebrami o powierzchni znacznie większej od żeber fabrycznych. źródło: NKJP: Juliusz Siudziński: O starych pojazdach i ich uzdrawianiu, prasa, 2003 |
|
|
Zastosowane w nagrzewnicy nowoczesne grzałki z nawalcowanymi żebrami aluminiowymi, posiadającymi duże powierzchnie oddawania ciepła, umożliwiają uzyskanie znacznych mocy w agregacie o stosunkowo małych wymiarach. źródło: NKJP: Zbigniew Szpil: Gdy przytrafia się awaria..., Dziennik Polski - Dom, 2000-12-20 |
|
|
Trwałość grzejników żeliwnych jest najwyższa ze wszystkich dostępnych na rynku rodzajów grzejników, a możliwość malowania żeber pozwala na indywidualną aranżację wyglądu grzejnika do charakteru wnętrza. źródło: Internet |
|
|
Konstruktorzy chłodnicy wymyślili ciekawy sposób na zmniejszenie drgań wywoływanych przez wentylatory. Między wiatrakami a żebrami chłodnicy zastosowano... sprężynki. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żebro |
żebra |
|
| D. | żebra |
żeber |
|
| C. | żebru |
żebrom |
|
| B. | żebro |
żebra |
|
| N. | żebrem |
żebrami |
|
| Ms. | żebrze |
żebrach |
|
| W. | żebro |
żebra |
5. w górach
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu
Połączenia
- skalne żebra
Cytaty
|
Doszli pod Żebro Abrruzzi na wysokość 5500 metrów. Na dolnym odcinku żebro to ma charakter skalno-lodowy. źródło: NKJP: Apoloniusz Rajwa: Myślałem, że to już koniec, prasa, 1996 |
|
|
Przez Zawrat szlak wiedzie żlebem i omija skalne żebro z łańcuchami i klamrami. źródło: NKJP: Uwaga na lód, Dziennik Polski - Podhale, 2002-05-24 |
|
|
Podzielili się na dwie dwójki: pierwsza weszła w prawe żebro Skrajnego Granata, druga - w żleb znajdujący się bezpośrednio na lewo tego żebra. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979 |
|
|
Doszliśmy do płytkiej, ze 40 metrów mającej rynny, która stromo prowadziła na żebro boczne. źródło: NKJP: Wojciech Szatkowski: Portrety ratowników TOPR - Stanisław Gąsienica-Byrcyn (1887-1967), prasa, 1999 |
|
|
W kategorii gór wysokich wyróżniono dwa osiągnięcia himalajskie. Wejście R. Jaroša i Vladimira Noska w dniu 19 maja 1998 r. na Mount Everest północnym żebrem, a następnie granią północno-wschodnią bez wsparcia tlenowego. źródło: NKJP: (ar): Wspinaczki roku '98, prasa, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | żebro |
żebra |
|
| D. | żebra |
żeber |
|
| C. | żebru |
żebrom |
|
| B. | żebro |
żebra |
|
| N. | żebrem |
żebrami |
|
| Ms. | żebrze |
żebrach |
|
| W. | żebro |
żebra |