UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

efemeryda

Chronologizacja

1825, Rozmaitości Warszawskie, nr 27, polona.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. efemeryda
efemerydy
D. efemerydy
efemeryd
C. efemerydzie
efemerydom
B. efemerydę
efemerydy
N. efemerydą
efemerydami
Ms. efemerydzie
efemerydach
W. efemerydo
efemerydy

Inne uwagi

Spotykane użycia formy D. lm efemerydów, która jest uważana za niepoprawną

Pochodzenie

ang. ephemera

fr. éphémère

niem. Ephemeride

z gr. ephḗmeros 'żyjący tylko jeden dzień'

1. coś krótkotrwałego

Definicja

książk. 
człowiek, rzecz lub zjawisko, które istnieje bardzo krótko i przemija, nie pozostawiając po sobie znaczącego wpływu na otoczenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Czy nie obawia się Pan, że wasza koalicja będzie efemerydą, która nie przetrwa nawet najbliższych wyborów i gorącego momentu, jakim jest zawsze układanie list wyborczych?

źródło: NKJP: Andrzej Błaszczyk: Sygnał duchowej stolicy, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, nr 11 (541), 2002-03-14

Zgodzę się, że Rokita, pisząc o Unii Pracy jako efemerydzie naszego życia politycznego, dopuścił się nadużycia.

źródło: NKJP: Różnić się ładnie, Gazeta Wyborcza, 1994-10-03

Podpatrywano się na pielgrzymkach, odpustach, przenosząc dostrzeżone innowacje do strojów przez siebie wykonywanych. Jeśli zostały zaakceptowane, to wzbogacały strój, jeśli nie - to ginęły jako efemerydy.

źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974

Z geologicznego punktu widzenia źródła geotermalne są efemerydami - pojawiają się i zanikają w trakcie milionów lat ewolucji.

źródło: NKJP: Jacek Kubiak: Kosmiczna kariera pewnej bakterii, Polityka, nr 2512, 2005-07-16

Nasuwa się zatem wniosek, iż malała liczba efemeryd, charakterystycznych dla pierwszego roku stanu wojennego, przybywało natomiast wydawnictw prasowych o dłuższej żywotności.

źródło: NKJP: Alina Brodzka, Lidia Burska (red.): Sporne sprawy polskiej literatury współczesnej, 1998

2. roślina

Definicja

bot.  pot. 
roślina, która żyje bardzo krótko i tylko w ściśle określonych, sprzyjających warunkach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  roślina

Cytaty

Nasiona wysiewamy w rządkach lub w kępkach. Kiedy liście pierwiosnków, krokusów czy innych efemeryd zaczną żółknąć, siewki właśnie będą dorastać i wkrótce obficie zakwitną.

źródło: Alicja Gawryś: Byliny znikające latem. Uzupełnianie pustych miejsc, 2012-05-07 (ladnydom.pl)

Wczesna wiosna to także jedyna okazja na podziwianie roślin, które żyją tylko dzięki temu, że ich dużo więksi sąsiedzi jeszcze śpią. Taką efemerydą jest piżmaczek.

źródło: Kosmate nie drżą z zimna, 2001-04-13 (wyborcza.pl)

3. owad

Definicja

zool. 
owad żyjący od kilku godzin do kilku dni, podobny do ważki, występuje niemal na całym świecie, w pobliżu wód słodkich

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt owady

Relacje znaczeniowe

synonimy:  jacica, jętka
hiperonimy:  owad

Cytaty

Jętka efemeryda porusza się - podaje encyklopedia - ruchem ślizgowym i ma silne narządy gryzące.

źródło: NKJP: Ewa Milewicz: Bronię polityków, Gazeta Wyborcza, 1994-05-19

Nowa opowieść zaczyna się słowami: „Matka nie żyła od sześciu miesięcy, kiedy przyleciały efemerydy”.

źródło: Agata Szwedowicz: „Kontener” Marka Bieńczyka – eseje o żałobie, 2018-11-01 (dzieje.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 05.03.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj