Chronologizacja
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | strzał |
strzały |
|
| D. | strzału |
strzałów |
|
| C. | strzałowi |
strzałom |
|
| B. | strzał |
strzały |
|
| N. | strzałem |
strzałami |
|
| Ms. | strzale |
strzałach |
|
| W. | strzale |
strzały |
1. z pistoletu
Definicja
Wymowa
[stszał] lub pot. [sczszał], lub pot. [szczszał]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wystrzał |
Połączenia
- celny, śmiertelny; przypadkowy strzał; strzał ostrzegawczy; pojedyncze, sporadyczne; pistoletowe; niecelne strzały; strzały armatnie, karabinowe, rewolwerowe; próbne
- strzał napastnika, snajperów
- strzał z broni automatycznej, maszynowej, palnej...; z armaty, z dubeltówki, z granatnika, z karabinu, z rewolweru; z łuku
- strzał w głowę, w plecy, w potylicę, w tył głowy
- celność, skuteczność strzału; seria, wymiana; odgłosy strzałów
- zabity strzałem
Cytaty
|
Sprawcy najpierw bili mężczyznę kijami, a potem jeden z nich oddał w jego kierunku strzały z pistoletu. źródło: NKJP: Prokurator żąda dożywocia, Dziennik Polski - 2001-12-08 |
|
|
Pierwszy narzeczony Irki zginął w Katyniu, zabity strzałem w tył głowy. źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007 |
|
|
Z niepokojącym emblematem na czapkach, z bronią gotową do strzału, przystają niezdecydowanie przed bramą. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: Tryby, 2003 |
|
|
W ręku wciąż jeszcze miał dymiący po strzale rewolwer. źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004 |
2. odgłos
Definicja
Wymowa
[stszał] lub pot. [sczszał], lub pot. [szczszał]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | wystrzał |
Połączenia
- głośny strzał
- strzał startera
- strzały i wybuchy
- strzał huknął; strzały rozległy się, zabrzmiały; milkną, ucichły, umilkły
- słychać, słyszeć, usłyszeć strzały
Cytaty
|
Funkcjonariusz zaniechał pościgu, gdy usłyszał strzał. źródło: NKJP: (szel): Nerwowa trójka, Dziennik Polski, 2003-03-25 |
|
|
Ojciec Gerdy, gdy strzały ucichły, zdecydował się wyjść ze schronu. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Znów rozległy się strzały i rzuciliśmy się na ziemię. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005 |
|
|
- Słyszysz, jak łupią? źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955 |
3. na bramkę
Definicja
Wymowa
[stszał] lub pot. [sczszał], lub pot. [szczszał]
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem
Połączenia
- sygnalizowany, techniczny; atomowy, groźny, mocny, płaski, potężny, precyzyjny, silny; celny, samobójczy, skuteczny; efektowny, fantastyczny, kapitalny, ładny, piękny, przepiękny, świetny, wspaniały, znakomity; chytry, niespodziewany, sprytny, zaskakujący strzał; niecelne strzały
- strzały rywali
- strzał głową; przewrotką
- strzał z bekhendu, z dystansu, z główki, z półobrotu, z półwoleja, z przewrotki, z rzutu (karnego, wolnego), z woleja; z narożnika (pola karnego)
- strzał na bramkę; w okienko bramki, w słupek
- strzał i dobitka, strzał i rykoszet
- linia strzału
- strzał trafił w coś
- dobijać, !?oddać/!?oddawać; obronić, sparować, zablokować strzał
- wyrównać, zdobyć gola; pokonać kogoś strzałem; popisać się strzałem
Cytaty
|
W końcówce znakomity strzał na bramkę rywali oddał jeszcze Robert Sieciński, ale piłka o centymetry minęła bramkę gospodarzy. źródło: NKJP: SŁ: Vittra Kusowo - Knanał/Sawdel występ 2:2 (1:0), Nakielski Czas, 2005-10-19 |
|
|
Próbował strzału z dystansu Marcinkowski - chybił tuż nad poprzeczką. źródło: NKJP: (sem): Powolni i nieskuteczni, Nowiny Raciborskie, 2003-09-24 |
|
|
Kiedy sędzia podyktował rzut karny, wydawało się, że gospodarze wyrównają. Jednak piłka odbiła się od słupka i dobity strzał nie został uznany. źródło: NKJP: (m): Z klasy do klasy - runda XIII, Nowiny Raciborskie, 2005-11-15 |
|
|
Zborowski obronił strzał hokeisty KTH !?oddany!? z 5 metrów. źródło: NKJP: (RCZ): Dziennik Polski, Walczono do końca, 2002-02-04 |
|
|
Na boisku piłkarze bawili się nie gorzej. Podania przewrotką, strzały główką i przede wszystkim bramki. Padły jeszcze cztery. źródło: NKJP: Tomasz Surdel: Noc bez mandatów, Gazeta Wyborcza, 1993-11-19 |
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne: oddać/oddawać strzał.
4. atak
Definicja
Wymowa
[stszał] lub pot. [sczszał], lub pot. [szczszał]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- celny strzał
- narażać się, wystawiać się na strzał
Cytaty
|
− Wpadnie tu ciocia Miłka. Będzie o was dbała. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002 |
|
|
Ktoś, kto przeżył kilku prezesów, może być przekonany, że w krytycznym momencie, gdy naraża się na strzał ze strony polityka, jego firma stanie za nim. źródło: Janina Paradowska: Od prezesa do prezesa, Polityka, 2006-02-18 |
|
|
Ach, jaki to był celny strzał, źródło: Myslovitz: Znów wszystko poszło nie tak, bibliotekapiosenki.pl |
|
|
Niereagowanie na uchybienia, to strzał w stronę pracodawcy. źródło: NKJP: I.Koba: Obryte: Dyrektor DPS odwołany, Tygodnik Ciechanowski, 2007-05-03 |
5. w kopalni
Definicja
Wymowa
[stszał] lub pot. [sczszał], lub pot. [szczszał]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł miejsca i czynności związane z przemysłem
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | odstrzał |
Cytaty
|
[...] górnicy wycofują się w bezpieczne miejsce, żeby wykonać strzał, czyli skruszenie węgla. źródło: Dominik Gajda: Strzelają na Wieczorku, 2015-12-04, wiara.pl |
|
|
Eksploatacja złoża polega na pozyskaniu surowca poprzez strzały górnicze, następnie jego kruszenie w kruszarkach i sortowanie. źródło: Teresa Rucińska: Kruszywa budowlane, trucinska.zut.edu.pl |
|
|
Wyburzanie nigdy niedokończonego szpitala trwa od lutego. [...] Bardzo precyzyjny strzał obalił około połowę obiektu. Druga część nadal stoi i zostanie rozebrana już przy pomocy ciężkiego sprzętu. źródło: Internet: dziennikzachodni.pl |
6. zdjęcie
Definicja
Wymowa
[stszał] lub pot. [sczszał], lub pot. [szczszał]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka fotografia
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | focia, fotka, fotografia, zdjątko, zdjęcie |
Połączenia
- kilka strzałów
Cytaty
|
A tutaj kilka strzałów z czasów, kiedy byłem świeżym posiadaczem lustrzanki. [...] akurat te fotki były robione z tyłu [...] źródło: Internet: forum.motocyklistow.pl |
|
|
Stare zdjęcia polskich raperów 10 najlepszych strzałów. źródło: Internet: newonce.net |