Chronologizacja
1. namiestnik
Definicja
Pochodzenie
łac. legatus 'posłany'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Połączenia
- legat cesarski
Cytaty
|
W roku 177 legat cesarski Martial Perennis na rozkaz Marka Aureliusza skazał na tortury i rzucił dzikim zwierzętom na pożarcie w amfiteatrze położonym u stóp wzgórza Fourviere dziesiątki chrześcijan. źródło: NKJP: Max Gallo: Konstantyn Wielki Imperium Chrystusa, 2009 |
|
|
- Nic, nic. Matka mi tu pisze... O Germanii takie różne... Rozpamiętuje stare czasy... To co ten Sulpicjusz Kwiryniusz? Czego chce? źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Tyberiusz Cezar, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legat |
legaci |
ndepr |
| legaty |
depr | ||
| D. | legata |
legatów |
|
| C. | legatowi |
legatom |
|
| B. | legata |
legatów |
|
| N. | legatem |
legatami |
|
| Ms. | legacie |
legatach |
|
| W. | legacie |
legaci |
ndepr |
| legaty |
depr |
2. dowódca
Definicja
Pochodzenie
łac. legatus 'posłany'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna osoby związane z wojskiem i wojną
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
Cytaty
|
[...] wysłał przeciw buntownikom dwa tysiące legionistów pod wodzą swego legata, Furiusa. źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951 |
|
|
Ty opromieniasz nasze Imperium tak jak słońce cały świat! Twoi synowie, twoi legaci, trybuni, centurioni i wreszcie twoje legiony są promieniami, które wypływają z twojej mocy! źródło: NKJP: Max Gallo: Konstantyn Wielki Imperium Chrystusa, 2009 |
|
|
Wysłany przeciwko niemu legat rzymski został pobity, podobnie jak wysłana przez Sullę armia Metellusa Piusa. Zwycięski Sertoriusz opanował większą część Półwyspu Iberyjskiego. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legat |
legaci |
ndepr |
| legaty |
depr | ||
| D. | legata |
legatów |
|
| C. | legatowi |
legatom |
|
| B. | legata |
legatów |
|
| N. | legatem |
legatami |
|
| Ms. | legacie |
legatach |
|
| W. | legacie |
legaci |
ndepr |
| legaty |
depr |
3. papieski
Definicja
Pochodzenie
łac. legatus 'posłany'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół osoby związane z religią i kościołem
Połączenia
- legat papieski
Cytaty
|
Legaci papiescy, przerażeni faktami przemocy fizycznej, do jakiej dochodziło ze strony zwolenników Eutychesa i patronującego mu Dioskura, cichaczem umknęli z Efezu. Jednemu z nich, mianowicie diakonowi Hilaremu, udało się dotrzeć do Rzymu i przekazać papieżowi informacje o zajściach. źródło: NKJP: Tadeusz Dionizy Łukaszuk OSPPE: Ty jesteś Chrystus, syn Boga żywego. Dogmat chrystologiczny w ujęciu integralnym, 2000 |
|
|
W XIII w. nasiliły się kontakty z papieskim Rzymem, do Polski zaczęli regularnie przybywać legaci. Jednocześnie polscy duchowni coraz częściej odwiedzali Stolicę Apostolską. źródło: NKJP: Marek Kazimierz Barański: Dynastia Pistów w Polsce, 2005 |
|
|
Legat usiłował pogodzić zwaśnione strony i strofując łagodnie pochopność działań naszego księcia, przyznał mu jednak prawo do owych ziem, jakkolwiek nie do czerpania dochodów ze spornych wsi. Jak zwykle w takich wypadkach, próba polubownego załatwienia konfliktu nie zadowoliła nikogo, toteż rozżalony biskup Tomasz odgrażał się, iż odwoła się do papieża Marcina. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legat |
legaci |
ndepr |
| legaty |
depr | ||
| D. | legata |
legatów |
|
| C. | legatowi |
legatom |
|
| B. | legata |
legatów |
|
| N. | legatem |
legatami |
|
| Ms. | legacie |
legatach |
|
| W. | legacie |
legaci |
ndepr |
| legaty |
depr |
4. dokument
Definicja
Pochodzenie
łac. legatum 'zapis'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Cytaty
|
W 1228 roku za sprawą Huberta de Burgh otrzymał je jeden z jego krewnych, który, umierając w trzy lata później, zapisał całość włości zakonowi augustianów. Król zatwierdził ten legat, czym wkroczył w kompetencje nowego hrabiego Leicester. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy: Rycerze w służbie dam i dworu, 2009 |
|
|
Zgodnie z nią legat, który byłby nieważny w chwili sporządzania testamentu, pozostaje nieważny na zawsze - niezależnie od tego, kiedy zmarł testator. źródło: NKJP: Wojciech Dajczak: Prawo rzymskie U podstaw prawa prywatnego, 2009 |
|
|
Od czasów Ptolemeusza VI trwały walki o władzę. Królowie sporządzali testamenty na korzyść coraz potężniejszego Rzymu, aż w wyniku tych legatów Cypr przeszedł we władanie Republiki. źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997 |
|
|
Czasem testamenty są obciążone legatami. źródło: NKJP: Tomasz Marczak, Sylwia Lis: Testament mój, Dziennik Bałtycki, 1999-10-30 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legat |
legaty |
|
| D. | legatu |
legatów |
|
| C. | legatowi |
legatom |
|
| B. | legat |
legaty |
|
| N. | legatem |
legatami |
|
| Ms. | legacie |
legatach |
|
| W. | legacie |
legaty |
5. przedmiot
Definicja
Pochodzenie
łac. legatum 'zapis'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Połączenia
- legat pieniężny; testamentowy
Cytaty
|
Karol Godula wyłożył na opiekę i edukację Joanny, jednak gdy miała zaledwie 6 lat, zmarł. Ustanowił ją swą uniwersalną spadkobierczynią, a swych krewniaków, do których nie miał zaufania, zadowolił jedynie legatami pieniężnymi. źródło: NKJP: Arkad: Joanna Schaffgotsch, 2009-06-04 |
|
|
Pomocy udzielanej biedocie miejskiej i jałmużny nie traktowano jak ciężaru, ale uważano za naturalne wypełnienie ewangelicznego nakazu, powód do chwały. Dlatego też nakłady miejskie na szpitale oraz datki i legaty prywatne były w wiekach średnich znaczne. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
|
|
Chodziło głównie o legaty pozostawione żonie, o ile będzie trwała we wdowieństwie. źródło: NKJP: Wojciech Dajczak: Prawo rzymskie U podstaw prawa prywatnego, 2009 |
|
|
Dodajmy do tego legat testamentowy artysty-plastyka [...], przekazującego muzeum ponad setkę pięknej biżuterii bursztynowej [...]. źródło: NKJP: X: Historia. W otoczeniu pięknych przedmiotów, Polska Głos Wielkopolski, 2006-06-03 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | legat |
legaty |
|
| D. | legatu |
legatów |
|
| C. | legatowi |
legatom |
|
| B. | legat |
legaty |
|
| N. | legatem |
legatami |
|
| Ms. | legacie |
legatach |
|
| W. | legacie |
legaty |