Chronologizacja
Pochodzenie
łac. columna vertebralis
Zob. kręg, słup
1. część ciała
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych
Połączenia
- piersiowy, szyjny; cały; krzywy, prosty, wyprostowany; chory, zdrowy; przetrącony, skrzywiony, uszkodzony, złamany kręgosłup
- kręgosłup i stawy
- części, kręgi, krzywizny, mięśnie, odcinek, rdzeń; ból, choroby, obrażenia; pęknięcia, rozszczep, skolioza, skręcenie, skrzywienie, stłuczenie, uraz, zwyrodnienie; badanie, diagnostyka, leczenie, masaż, operacja; okolice kręgosłupa
- kłopoty, problemy z kręgosłupem
- dysk, kręgi; ból; zmiany w kręgosłupie
- kręgosłup boli, rozbolał
- nadwerężyć; wyprostować kręgosłup
Cytaty
|
Największym ryzykiem obarczony jest kręgosłup w odcinkach szyjnym i lędźwiowym. źródło: NKJP: Praca i zdrowie: A kręgosłup cierpi, prasa, 2008-06-17 |
|
|
W wyniku zdarzenia kierowca doznał urazów kręgosłupa. źródło: NKJP: 997, Nowiny Raciborskie, 2007-01-02 |
|
|
[...] nawet kilkudziesięciosekundowa przerwa siedząca stanowi wytchnienie i odpoczynek dla całego organizmu, odpręża napięte mięśnie i odciąża kręgosłup. źródło: NKJP: Praca i zdrowie, prasa, 2007-06-04 |
|
|
Ciężkie przedmioty należy zawsze przenosić z wyprostowanym kręgosłupem. źródło: NKJP: Kamil Wojtczak: Dźwigaj z głową, Echo Dnia, 2007-10-10 |
|
|
Anestezjolog poprzez niebolesne wkłucie umieszcza w kręgosłupie cienki plastikowy cewnik, przez który w trakcie porodu kilkakrotnie podaje się leki. źródło: NKJP: U. Michalska: O porodach prawie wszystko, Tygodnik Ciechanowski, 2007-11-27 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| D. | kręgosłupa |
kręgosłupów |
|
| C. | kręgosłupowi |
kręgosłupom |
|
| B. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| N. | kręgosłupem |
kręgosłupami |
|
| Ms. | kręgosłupie |
kręgosłupach |
|
| W. | kręgosłupie |
kręgosłupy |
2. moralny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe
Połączenia
- ideologiczny, moralny; mocny kręgosłup
- ktoś bez kręgosłupa
- ktoś pozbawiony kręgosłupa
- (nie) mieć kręgosłup; przetrącić komuś kręgosłup
Cytaty
|
Narrator umiejscawia moment powstania powieści w stanie wojennym, w latach 1982–1983. Po raz kolejny, brutalnie, łamano ludziom kręgosłup; znowu wybijano im z głowy marzenia o wolności i o godniejszym życiu. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Czytając Polskę - literatura polska po 1989 roku wobec dylematów nowoczesności, 2004 |
|
|
Im bardziej imponował mi moralny kręgosłup autora „Zniewolonego umysłu” tym bardziej zastanawiałam się, na ile szczerze mógłby on powiedzieć o sobie: „Co jak co, ale ja zawsze jestem w porządku”. źródło: NKJP: Katarzyna Prajzner: Recenzje: „Piesek” Miłosza, prasa, 1998-05 |
|
|
Konsekwentna i uparta. Zawsze miała kręgosłup moralny i własny system wartości. źródło: NKJP: Remigiusz Grzela: Bądź moim Bogiem (?), 2007 |
|
|
Nie może funkcjonować dobrze państwo, bez względu na system rządzenia, jeśli nie ma wyraźnych, jasnych, zdecydowanych kierunków, które miałyby wyraźne oblicze i kręgosłup społeczny i gospodarczy. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficznez obrad Sejmu RP z dnia 31.07.1992 |
|
|
Zresztą plan jest planem i musimy wykazać i na tym polu dyscyplinę pracy, jakiej się od nas oczekuje. Chodzi też o odpowiedni kręgosłup polityczny innych pracowników naszego Instytutu. źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| D. | kręgosłupa |
kręgosłupów |
|
| C. | kręgosłupowi |
kręgosłupom |
|
| B. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| N. | kręgosłupem |
kręgosłupami |
|
| Ms. | kręgosłupie |
kręgosłupach |
|
| W. | kręgosłupie |
kręgosłupy |
Inne uwagi
Zwykle lp
3. baza
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | podstawa |
Połączenia
- kręgosłup gospodarczy
- kręgosłup Europy
Cytaty
|
Wielcy poeci rzymscy, których twory epiczne tak często okazują się po prostu opisem powszechnie znanych mitów, także u Apulejusza stanowią kręgosłup, na którym się opiera masa wierzeń, przesądów, po prostu luźnych epizodów. źródło: NKJP: Jerzy Putrament: Wołomin, 1984 |
|
|
Raz jeszcze chcę podkreślić, że autostrady mają stworzyć kręgosłup polskiej przestrzeni ekonomicznej, jakże istotnej dla procesu integracji Polski ze strukturami europejskimi, bądź pomóc w jego stworzeniu. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.07.2000 |
|
|
Dlatego też z radością witamy tę debatę i dokument, który powinien stanowić bardzo istotny element, żeby nie powiedzieć: kręgosłup, dotychczasowych i przyszłych reform. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.11.1996 |
|
|
[...] nie klasycyzm, lecz humanizm tworzy kręgosłup tomu przełomowego dla pojmowania przez poetę zadań jego warsztatu i zadań słowa poetyckiego w ogóle. źródło: NKJP: Kazimierz Wyka: Rzecz wyobraźni, 1959 |
|
|
Biorąc pod uwagę ostrzeżenia Komisji Europejskiej, że Polska nie będzie potrafiła wykorzystać w pierwszych latach po akcesji do UE przyznanych jej przez Brukselę środków, należy uczynić z idei olimpijskiej kręgosłup rozwoju Małopolski i Górnego Śląska [...]. źródło: NKJP: Adam Molenda: Zróbmy tę olimpiadę!, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 2004-01-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| D. | kręgosłupa |
kręgosłupów |
|
| C. | kręgosłupowi |
kręgosłupom |
|
| B. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| N. | kręgosłupem |
kręgosłupami |
|
| Ms. | kręgosłupie |
kręgosłupach |
|
| W. | kręgosłupie |
kręgosłupy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
+ | kręgosłup | + |
CZEGO
|
4. grupa osób
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | trzon |
Połączenia
- kręgosłup drużyny
Cytaty
|
Kiedyś około 20 proc. Polaków - członków PZPR, ZSL i SD wraz z rodzinami - stanowiło swoisty kręgosłup socjalistycznego społeczeństwa [...]. źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1995-01-28 |
|
|
Zarówno dziennikarze i eksperci, jak przede wszystkim działacze holenderskiego klubu podkreślają z dumą, że nowy Ajax - to przede wszystkim wychowankowie klubu. Owszem, jest kilka gwiazd z importu, ale kręgosłup drużyny został pracowicie przez lata stworzony na miejscu, w Amsterdamie. źródło: NKJP: Zdzisław Ambroziak: Koniec ery niewolników, 1995-12-16 |
|
|
[...] kilku polskich piłkarzy właśnie wywalczyło sobie miejsce w silnych ligach zagranicznych i to oni stworzyli kręgosłup reprezentacji. źródło: NKJP: Zagrajcie to jeszcze raz, Dziennik Polski - Magazyn, 2003-05-23 |
|
|
Dziś, oceniając nasze zawody, wiemy, iż pielęgniarki i położne są kręgosłupem personelu medycznego. źródło: NKJP: Sprawozdanie stengraficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.06.2003 |
|
|
„[...] Kto opuszcza Anglię – mówiła instrukcja rządowa z 1917 r. – nie jest stracony dla Imperium, tworzyć bowiem będzie kręgosłup posiadłości za morzami”. źródło: NKJP: Janusz Pajewski: Historia powszechna 1871-1918, 1967 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| D. | kręgosłupa |
kręgosłupów |
|
| C. | kręgosłupowi |
kręgosłupom |
|
| B. | kręgosłup |
kręgosłupy |
|
| N. | kręgosłupem |
kręgosłupami |
|
| Ms. | kręgosłupie |
kręgosłupach |
|
| W. | kręgosłupie |
kręgosłupy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | kręgosłup | + |
CZEGO
|