UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zamrzeć

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. mrzeć

1. w bezruchu

Definicja

nagle przestać się ruszać i pozostać w takim stanie przez jakiś czas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zastygnąć, znieruchomieć

Połączenia

tłum zamarł; sala zamarła
zamrzeć w bezruchu; w oczekiwaniu
zamrzeć z przerażenia, z wrażenia, ze strachu
spojrzeć i zamrzeć

Cytaty

	Wskoczył na krzesło i unosząc dłonie jak dyrygent przed orkiestrą, zamarł w bezruchu. Ucichli wszyscy, czekając na znak. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	Kiedy w pewnym momencie przerzucił wzrok dalej do przodu, struchlał zupełnie, zamarł w pełnym niedowierzania szoku. źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle: lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996
	Wprost zamarł z wrażenia, kiedy zobaczył jego zdjęcia ptaków. źródło: NKJP: erbe: Utrwala przyrodę w obiektywie aparatu, Dziennik Tczewski, 2000-07-28
	To, co zobaczył, sprawiło, że zamarł przerażony. źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Skarb w glinianym naczyniu, 2008
	Kola odwrócił głowę i spojrzał w stronę, skąd dochodził tajemniczy głos. [...] Spojrzał i zamarł. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamrę	zamrzemy
2 os.	zamrzesz	zamrzecie
3 os.	zamrze	zamrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłem +(e)m zamarł	zamarłam +(e)m zamarła	zamarłom +(e)m zamarło	zamarliśmy +(e)śmy zamarli	zamarłyśmy +(e)śmy zamarły
2 os.	zamarłeś +(e)ś zamarł	zamarłaś +(e)ś zamarła	zamarłoś +(e)ś zamarło	zamarliście +(e)ście zamarli	zamarłyście +(e)ście zamarły
3 os.	zamarł	zamarła	zamarło	zamarli	zamarły

bezosobnik: zamarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamrzyjmy
2 os.	zamrzyj	zamrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłbym bym zamarł	zamarłabym bym zamarła	zamarłobym bym zamarło	zamarlibyśmy byśmy zamarli	zamarłybyśmy byśmy zamarły
2 os.	zamarłbyś byś zamarł	zamarłabyś byś zamarła	zamarłobyś byś zamarło	zamarlibyście byście zamarli	zamarłybyście byście zamarły
3 os.	zamarłby by zamarł	zamarłaby by zamarła	zamarłoby by zamarło	zamarliby by zamarli	zamarłyby by zamarły

bezosobnik: zamarto by

bezokolicznik: zamrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamarłszy

gerundium: zamarcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamarcie	zamarcia
D.	zamarcia	zamarć
C.	zamarciu	zamarciom
B.	zamarcie	zamarcia
N.	zamarciem	zamarciami
Ms.	zamarciu	zamarciach
W.	zamarcie	zamarcia

odpowiednik aspektowy: zamierać

Składnia

Rz_żywotny

zamrzeć

2. o handlu

Definicja

przestać istnieć lub funkcjonować

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	obumrzeć
	antonimy:	odrodzić się

Połączenia

handel, przemysł, ruch zamarł; turystyka zamarła

Cytaty

	Wystarczyło kilka miesięcy, a przemysł zamarł, handel przeniósł się na bazary i tylko rolnictwo nadal jakoś funkcjonowało. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Kirgizja, Gazeta Wyborcza, 1994-01-31
	Aleję Snajperów śnieg przysypał na całej jej długości. Ruch uliczny zamarł. źródło: NKJP: Juan Goytisolo: Miastobójstwo i pamięciobójstwo, Gazeta Wyborcza, 1994-01-19
	Jeśli Krynicę Morską z resztą mierzei połączy most, to będą na nim tworzyć się ogromne korki. Mieszkańcy Krynicy Morskiej obawiają się, że wtedy turystyka w ich mieście zamrze. źródło: NKJP: Iwona Aleksandrowska: Jak wpuścić Putina w kanał?, Super Express, 2006
	Jest rzeczywiście załamanie gospodarcze. Nie ma inwestycji. Praktycznie rynek nieruchomości zamarł. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 30.08.2002
	Likwidacja szkoły spowodowałaby zamarcie życia kulturalnego w takich wsiach, jak Czarlin lub Boroszewo [...]. źródło: NKJP: (Joan.): Nie będzie zlikwidowana, Dziennik Bałtycki, 2011

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamrę	zamrzemy
2 os.	zamrzesz	zamrzecie
3 os.	zamrze	zamrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłem +(e)m zamarł	zamarłam +(e)m zamarła	zamarłom +(e)m zamarło	zamarliśmy +(e)śmy zamarli	zamarłyśmy +(e)śmy zamarły
2 os.	zamarłeś +(e)ś zamarł	zamarłaś +(e)ś zamarła	zamarłoś +(e)ś zamarło	zamarliście +(e)ście zamarli	zamarłyście +(e)ście zamarły
3 os.	zamarł	zamarła	zamarło	zamarli	zamarły

bezosobnik: zamarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamrzyjmy
2 os.	zamrzyj	zamrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłbym bym zamarł	zamarłabym bym zamarła	zamarłobym bym zamarło	zamarlibyśmy byśmy zamarli	zamarłybyśmy byśmy zamarły
2 os.	zamarłbyś byś zamarł	zamarłabyś byś zamarła	zamarłobyś byś zamarło	zamarlibyście byście zamarli	zamarłybyście byście zamarły
3 os.	zamarłby by zamarł	zamarłaby by zamarła	zamarłoby by zamarło	zamarliby by zamarli	zamarłyby by zamarły

bezosobnik: zamarto by

bezokolicznik: zamrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamarłszy

gerundium: zamarcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamarcie	zamarcia
D.	zamarcia	zamarć
C.	zamarciu	zamarciom
B.	zamarcie	zamarcia
N.	zamarciem	zamarciami
Ms.	zamarciu	zamarciach
W.	zamarcie	zamarcia

odpowiednik aspektowy: zamierać

Składnia

Rz_nieżywotny

zamrzeć

3. o mieście

Definicja

stać się opustoszałym i cichym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

miasto zamarło; ulice zamarły

Cytaty

Zamknięto szkoły, muzea, teatry, kina, restauracje. Znane i uwielbiane meksykańskie kurorty, Acapulco i Cancun, niemal całkowicie się wyludniły. Miasto Meksyk zamarło.

źródło: NKJP: Joanna Maria Trybowska: Kto podłożył świnię, Polityka, 2009-05-16

Opowiadała o wielkim strachu, który opanował cały kraj. – [...] Ulice zamarły, ludzie siedzą w domach i oglądają wiadomości.

źródło: NKJP: rob: Telefony ze Stanów, Gazeta Krakowska, 2001-09-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamrę	zamrzemy
2 os.	zamrzesz	zamrzecie
3 os.	zamrze	zamrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłem +(e)m zamarł	zamarłam +(e)m zamarła	zamarłom +(e)m zamarło	zamarliśmy +(e)śmy zamarli	zamarłyśmy +(e)śmy zamarły
2 os.	zamarłeś +(e)ś zamarł	zamarłaś +(e)ś zamarła	zamarłoś +(e)ś zamarło	zamarliście +(e)ście zamarli	zamarłyście +(e)ście zamarły
3 os.	zamarł	zamarła	zamarło	zamarli	zamarły

bezosobnik: zamarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamrzyjmy
2 os.	zamrzyj	zamrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłbym bym zamarł	zamarłabym bym zamarła	zamarłobym bym zamarło	zamarlibyśmy byśmy zamarli	zamarłybyśmy byśmy zamarły
2 os.	zamarłbyś byś zamarł	zamarłabyś byś zamarła	zamarłobyś byś zamarło	zamarlibyście byście zamarli	zamarłybyście byście zamarły
3 os.	zamarłby by zamarł	zamarłaby by zamarła	zamarłoby by zamarło	zamarliby by zamarli	zamarłyby by zamarły

bezosobnik: zamarto by

bezokolicznik: zamrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamarłszy

gerundium: zamarcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamarcie	zamarcia
D.	zamarcia	zamarć
C.	zamarciu	zamarciom
B.	zamarcie	zamarcia
N.	zamarciem	zamarciami
Ms.	zamarciu	zamarciach
W.	zamarcie	zamarcia

odpowiednik aspektowy: zamierać

Składnia

Rz_nieżywotny

zamrzeć

4. o śmiechu

Definicja

ścichnąć nagle lub umilknąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

krzyk, śmiech zamarł; pieśń zamarła; rozmowy zamarły

Cytaty

Nagle wiatr zawiał mocniej, a drzwi wejściowe trzasnęły głośno pchnięte z zewnątrz. [...] Rozmowy zamarły, a oczy wszystkich obecnych skierowały się ku wejściu.

źródło: NKJP: Internet

Na chórze rozbrzmiewały basem organy. Obejrzała się. Nie dostrzegła organisty, dźwięk zamarł, pojedynczy w głębokiej ciszy.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Zakładnicy, 2001

Krzyk zamarł w powietrzu, zduszony do cichego charkotu.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zamrę	zamrzemy
2 os.	zamrzesz	zamrzecie
3 os.	zamrze	zamrą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłem +(e)m zamarł	zamarłam +(e)m zamarła	zamarłom +(e)m zamarło	zamarliśmy +(e)śmy zamarli	zamarłyśmy +(e)śmy zamarły
2 os.	zamarłeś +(e)ś zamarł	zamarłaś +(e)ś zamarła	zamarłoś +(e)ś zamarło	zamarliście +(e)ście zamarli	zamarłyście +(e)ście zamarły
3 os.	zamarł	zamarła	zamarło	zamarli	zamarły

bezosobnik: zamarto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zamrzyjmy
2 os.	zamrzyj	zamrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zamarłbym bym zamarł	zamarłabym bym zamarła	zamarłobym bym zamarło	zamarlibyśmy byśmy zamarli	zamarłybyśmy byśmy zamarły
2 os.	zamarłbyś byś zamarł	zamarłabyś byś zamarła	zamarłobyś byś zamarło	zamarlibyście byście zamarli	zamarłybyście byście zamarły
3 os.	zamarłby by zamarł	zamarłaby by zamarła	zamarłoby by zamarło	zamarliby by zamarli	zamarłyby by zamarły

bezosobnik: zamarto by

bezokolicznik: zamrzeć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zamarłszy

gerundium: zamarcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zamarcie	zamarcia
D.	zamarcia	zamarć
C.	zamarciu	zamarciom
B.	zamarcie	zamarcia
N.	zamarciem	zamarciami
Ms.	zamarciu	zamarciach
W.	zamarcie	zamarcia

odpowiednik aspektowy: zamierać

Składnia

Rz_nieżywotny

zamrzeć

Frazeologizmy

coś zamarło na ustach komuś
coś zamarło na wargach komuś
coś zamarło w gardle komuś
coś zamarło w krtani komuś
oddech zamarł w piersiach komuś
serce zamarło

Data ostatniej modyfikacji: 08.11.2013